جریان آیین‌های ایرانی در آتشکده زرتشتیان اصفهان
آتشکده زرتشتیان اصفهان جایی در کوچه‌پس‌کوچه‌های خیابان نظر واقع‌شده و زرتشتیان کمتعداد اصفهان، برای عبادت به آن می‌روند. زرتشتیانی که جشن‌های زیادی هم دارند. موبد بهزاد نیکدین از روزها و جشن‌های زرتشتیان می‌گوید.
«در فرهنگ و بینش ما ایرانیان، به مناسبت‌های مختلف، جشن‌های شادی برگزار می‌شود، چراکه هر چه انسان شادمانه‌تر زندگی کند، خردی بالنده‌تر و شکوفاتر دارد.» موبد بهزاد نیکدین، موبد آتشکده زرتشتیان استان اصفهان، آتشکده‌ای که در کوچه مهرگان خیابان نظر واقع‌شده، از جشن‌های ملی ایرانیان می‌گوید، پنج جشن نوروز، تیرگان، مهرگان، سده و پنجه. او توضیح می‌دهد که جشن تیرگان، 10 تیرماه و جشن پنجه، 5 روز آخر سال برگزار می‌شود و با آنچه به اسم «چهارشنبه‌سوری» رایج شده، تفاوت دارد.
زرتشتیان گاهنمای خاص خود را دارند، نیکدین از این می‌گوید که در تقویم زرتشتی، هرماه سی روز است و هرروز نام و معنایی دارد، به‌این‌ترتیب که روز اول هرماه، اورمزدروز است که ساده‌شده همان واژه اهورامزدا و نامی است که زرتشتیان به خدا می‌دهند. روز دوم، بهمنروز به معنای اندیشه نیک است، روز سوم، اردیبهشتروز به معنای بهترین راستی و پاکی است و روز چهارم، شهریورروز به معنای شهریاری نیرومند. او نام بقیه روزهای ماه را هم چنین توضیح می‌دهد: «روز پنجم، سپندارمزد روز به معنای فروتنی و مهرپاک است. روز ششم، خورداد روز نام دارد و به معنای تندرستی و رسایی است. روز هفتم، امرداد‌روز، معنای بی‌مرگی و جاودانگی می‌دهد. روز هشتم، دی بآذر روز است که معنای آن آفریننده آتش است و روز نهم، آذرروز است به معنی آتش و فروغ. روز دهم هم آبانروز نام گرفته که آب‌ها و هنگام آب را بازگو می‌کند.» اسامی بقیه روزهای ماه زرتشتی هم چنین است: 11. خیر (خور): آفتاب، خورشید، 12. ماه: ماه، 13. تیر: ستاره تیر، ستاره‌باران، 14. گوش (گئوش): جهان و هستی، 15. دی بمهر: آفریدگار 16. مهر: دوستی و پیمان، 17. سروش: فرمان‌برداری، 18. رشن: دادگری، 19. فروردین: فروهر، نیروی پیشرفت، 20. ورهرام: پیروزی، 21. رام: رامش و شادمانی، 22. باد: باد، 23. دی بِدین: آفریدگار، 24. دین: بینش درونی (وجدان)، 25. اُرُد (اَشی): خوشبختی، دارایی و خواسته، 26. اشتاد: راستی، 27. آسمان: آسمان، 28. زامیاد: زمین، 29. مانتره سپند: گفتار سپندینه، 30. انارام: فروغ و روشنایی‌های بی‌پایان.»
نیکدین از این هم می‌گوید که اکنون در سال 3755 زرتشتی قرار داریم و مبدأ این شمارش سال‌ها، زادروز زرتشت است. او توضیح می‌دهد که زرتشتیان، ماه 31 یا 29 روزه ندارند و همه ماه‌های آن‌ها 30روزه است، به همین دلیل، برای مثال 31 فروردین سال شمسی، برابر با اول اردیبهشت سال زرتشتی است.
او آیین‌های زرتشتیان را به سه نوع جشن گاهنبار، پنج جشن ملی و جشن‌های ماهیانه تقسیم می‌کند و در توضیح آیین «گاهنبار» یا «گاهِ انبار» به معنای زمان انبار می‌گوید: «این آیین، یکی از آیین‌های زرتشتی است که زمان آن در گاهنمای ما، شش نوبت در سال و در هر نوبت پنج روز است و در آتشکده یا خانه خود فرد برگزار می‌شود و در حین برگزاری آن، درِ خانه یا آتشکده به روی همه افراد ادیان مختلف باز است تا از این سفره بهره ببرند. این آیین، معادل رسم خمس و زکات در دین اسلام است.»
او به اشتراکات اسلام شیعه با فرهنگ و بینش ایرانی و دین زرتشتی در مواردی چون نمازهای پنج‌گانه، روزه، حج، خمس و زکات هم اشاره می‌کند و درباره تفاوت خمس و زکات با گاهنبار چنین می‌گوید: «مسلمانان برای پرداخت خمس یا زکات، بخشی از دارایی‌هایشان را به روحانیان می‌دهند. زرتشتیان هم در گاهنبار 10 درصد پس‌انداز خود را به شکل نقدینگی یا خوراکی‌هایی مثل آجیل، نان یا برنج به دیگران می‌بخشند و دهش می‌کنند.»
او از این هم می‌گوید که جشن‌های مرتبط با خوردن و آشامیدن هم در سالن خانه زرتشتیان برگزار می‌شود، جشن‌هایی که در هرماه وقتی براساس گاهنمای زرتشتی، نام روز با نام ماه برابر می‌شود، برپا خواهد شد، مثل جشن تیرگان در تیرروز ماه تیر یا جشن خردادگان در خوردادروز ماه خرداد. نیکدین توضیح می‌دهد که جشن مهرگان 16 مهر سال شمسی و 10 مهر سال زرتشتی برگزار می‌شود و هدف از این جشن و دیگر جشن‌ها و جمع شدن‌های زرتشتی هم، دیدار دوباره، وحدت، هَمازوری، دوستی و گره‌گشایی از مشکلات است.
او توضیح می‌دهد که در این جشن‌ها، یکی از سرودهای گات‌های اَشو زرتشت (حضرت زرتشت یا زرتشت پاک) روخوانی و به فارسی ترجمه می‌شود و بعدازآن، یک سخنران، فلسفه آن جشن و تاریخ پیدایش آن را توضیح می‌دهد. موسیقی متناسب با فرهنگ ایرانی و نمایش‌هایی هم در مواردی در این جشن‌ها اجرا می‌شود. زرتشتی‌ها در گاهنبارها و آیین‌های دینی با خوراکی‌های خاصی پذیرایی می‌شوند، «سیر و سِداب» یکی از آن‌ها است. سداب گیاهی است که با سیر، روغن و سرکه تفت‌داده و نان هم به آن اضافه می‌شود و غذای حاصل، دارویی و فوق‌العاده ضدعفونی‌کننده است. سیروک یا سوروک هم نان‌هایی است که خمیر آن‌ها در روغن سرخ و برشته و با پشمک خورده می‌شود. آش سبزی، آش ماش یا آش خمیر هم در این آیین‌ها سرو می‌شود. آن‌ها در جشن‌ها اما خوراک خاصی ندارند.
نیکدین از این می‌گوید که زرتشتیان تنها برای مناسبت‌های مذهبی به آتشکده می‌روند و جشن‌ها و دیگر برنامه‌ها در انجمن زرتشتیان برگزار می‌شود.
او توضیح می‌دهد که زرتشتیان، نیازی به کلونی‌ها و جمع‌های جدا از جامعه ندارند، بلکه تمام ایران را خانه خود می‌دانند. به همین دلیل است زرتشتیان اصفهان نیز در محله‌های مختلف شهر سکنی دارند و برای مراسم‌های مذهبی به آتشکده گرد می‌آیند و برای انجام کارهای انجمنی، اداری و جشن‌ها به خانه زرتشتیان. او تعریف می‌کند که گردشگران زیاد به این آتشکده نمی‌آیند، چون شناخته‌شده نیست.
نیکدین می‌گوید: «تعداد زیادی تابلو، گردشگران را به کلیسای وانک هدایت می‌کند، درحالی‌که این آتشکده برای نصب تابلو هم موانع قانونی دارد. حتی پیشنهاد دادیم و از طریق نماینده‌مان پیگیری کردیم که کوچه این عبادتگاه را به نام کوچه آتشکده نام‌گذاری کنند که شوربختانه به نتیجه‌ای نرسیدیم، درحالی‌که در یزد هم کوچه آتشکده معروف است و در اصفهان، کوچه کلیسای مریم در محله جلفا دارید.»