آيا دماوند آتشفشاني مي شود؟
اين ويديو جنبه شبه‌علمي دارد زيرا دماوند، سيستمي فعال است و خروج گاز و بخار آب از فعاليت‌هاي طبيعي اين آتشفشان به‌شمار مي‌روند.
مهدي زارع، استاد پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله درخصوص ويديويي که در روزهايي اخير در شبکه‌هاي اجتماعي مبني‌بر فوران آتشفشان دماوند و خروج گدازه از آن در شبکه‌هاي اجتماعي منتشر شده است گفت: اين ويديو جنبه شبه‌علمي دارد زيرا دماوند، سيستمي فعال است و خروج گاز و بخار آب از فعاليت‌هاي طبيعي اين آتشفشان به‌شمار مي‌روند.
در روزهاي اخير ويديويي از دو فردي که به دماوند صعود کرده‌اند در شبکه‌هاي اجتماعي منتشر شده است. در ويديو که تاريخ آن ۱۲ اسفند ۱۳۹۵ اعلام مي‌شود اين دو نفر با ديدن پرتاب بخار از حفره‌اي در ارتفاعات دماوند عنوان مي‌کنند که اين آتشفشان فوران کرده و درحال خروج مواد مذاب است. درحالي‌که هيچ ردي از گدازه در تصوير مشاهده نمي‌شود.
دکتر مهدي زارع استاد پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله در اين‌خصوص در گفت‌وگو با دانشمند مي‌گويد: «دماوند سيستمي فعال شناخته مي‌شود و خروج گاز گوگرد و بخار آب جزو فعاليت‌هاي طبيعي اين آتشفشان است. در اين ويديو، هيچ گدازه‌اي ديده نمي‌شود. بنابراين، مي‌توان فهميد دو نفري که در فيلم حضور دارند هيچ تصوري از اينکه ماده مذاب چيست ندارند. زماني‌که من دانشجو بودم مرجع شبه‌علمي فوران اين آتشفشان ژاپني‌ها بودند و مردم هرگاه مي‌خواستند بگويند که دماوند فوران کرده است مي‌گفتند ژاپني‌ها ديده‌اند. اکنون شبکه‌هاي اجتماعي جاي ژاپني‌ها را گرفته‌اند و مثلا مردم مي‌گويند: ويديوي فوران را در تلگرام ديديم.»
ازسوي ديگر در شرحي که همراه با اين ويديو در گروه‌هاي تلگرامي به اشتراک گذاشته شده آمده است که درصورت فوران دماوند، دماي تهران به ۲۰۰ تا ۴۰۰ درجه سانتيگراد خواهد رسيد. اين اعداد در ويکي‌پدياي فارسي نوشته شده‌اند. زارع درباره اين اطلاعات نادرست ويکي‌پدياي فارسي مي‌گويد: «نمي‌دانم اين اعداد برچه اساسي ذکر شده‌اند اما احتمال مي‌دهم کسي که اين صفحه را ويرايش کرده دماي گدازه را پيدا کرده و سپس با نسبتي تقريبي آن را به دماي تهران و ساير مناطق اطراف آتشفشان تعميم داده است. درحال حاضر، شهرهاي بسياري در دنيا در مجاورت آتشفشان‌هاي فعال حتي داراي فوران قرار دارند.»
استاد پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله در پاسخ به اين سوال خبرنگار دانشمند که اگر روزي انفجاري در دماوند رخ دهد چه خطري شهرهاي پيرامونش را تهديد خواهد کرد توضيح مي‌دهد: «بررسي‌ها نشان مي‌دهد اگر روزي دماوند انفجار داشته باشد، جهت حرکت گدازه به‌سمت دامنه شرقي و شهرهايي چون دامغان خواهد بود و خاکسترهاي اين فوران به‌سوي مناطقي چون تهران و بلده خواهند آمد.»
به‌گفته زارع، فعال‌بودن سيستم دماوند از دو جنبه مثبت و منفي قابل بررسي است. جنبه مثبت استفاده از انرژي زمين‌گرمايي اين منطقه است که با سرمايه‌گذاري درست مي‌توان از اين انرژي براي تامين برق بسياري از روستاهاي اطراف اين کوه بهره گرفت. هرچند سرمايه‌گذاري اوليه در اين بخش گران به‌نظر مي‌رسد اما در درازمدت کاملا مقرون‌به‌صرفه است.
زارع درخصوص جنبه منفي اين فعال‌بودن و مخاطرات ناشي‌از آن مي‌افزايد: «اين فعال‌بودن احتمالا مي‌تواند روي ريتم گسل‌هاي پيرامونش تاثير بگذارد. هرچند بررسي سطح فعاليت دماوند از منظر خطر فوران حائزاهميت است اما درحال حاضر هيچ‌گونه شواهدي درخصوص انفجار دماوند وجود ندارد. درواقع رصد دماوند به‌دليل بررسي تاثيري که روي گسل‌هاي اطرافش مي‌تواند برجاي بگذارد از اهميت بيشتري برخوردار است. زيرا اطراف اين کوه گسل‌هايي چون مشاء، لار، کندوان، بلده، فيروزکوه و گسل شمال البرز وجود دارند و مثلا اگر فعاليت دروني دماوند روي گسل مشاء اثر بگذارد و سبب لرزيدن آن شود باعث تخريب بخشي از تهران مي‌شود. اما اين نکته مهم اغلب فراموش مي‌شود و همه فقط به انفجار دماوند فکر مي‌کنند. اين درحالي است که امکان پيشگيري به‌موقع براي به‌حداقل رساندن حوادث ناشي‌از فوران آتشفشان هميشه وجود دارد.»
مهدي زارع درپايان درباره ويژگي‌هاي فوراني دماوند مي‌گويد: «دماوند دو حلقه دارد که شامل يک مخروط قديمي مربوط به يک‌ميليون‌و۷۸۰هزار سال قبل و يک مخروط جديد مربوط به ۶۰۰هزار سال قبل است. آخرين انفجارهاي اين آتشفشان به‌ترتيب در ۲۵هزار سال و ۷هزارو۳۰۰ سال قبل رخ داده‌اند و خروج گاز گوگرد و آب گرم از اين کوه نشانه‌اي است دال براينکه دماوند هنوز فعال است.»/همشهري آنلاين