پوست اندازي در مديريت فرهنگي نياز امروز جامعه است

وقتي از خصوصيات مثبت يك نهاد فرهنگي صحبت به ميان مي آيد، مهمترين گزاره آن بايد توانمندي و برنامه محوري باشد. اكثر اساتيد و كارشناسان حوزه فرهنگ، توانمندي را حاصل درك واقعيت هاي كالبدي، اجتماعي، اقتصادي جامعه و برنامه محوري را حاصل خط مش گذاري درست و توسعه مدار در اين زمينه مي دانند.

كاركرد سازمان فرهنگي ورزشي تفریحی شهرداری شاهين شهر علامت هايي را نشان مي دهد كه گويا هر دو گزاره فوق را در دستور كار قرار داده و در اين زمينه گام هاي مثبتي را برداشته است. براي درك اين فرآيند با مهندس روح الله شاه رجبيان مدير عامل اين نهاد فرهنگي به گفتگو مي نشينيم.

لطفاً در خصوص فعاليت هاي سازمان توضيحاتي بفرمایید؟

بسم اله الرحمن الرحيم، ضمن تشكر از شما كه اين فرصت را فراهم آورديد فكر مي كنم قبل از ورود به سوال شما ناچارم توضيحاتي درباره اهداف سازمان بدهم تا چرايي فعاليت هايي كه انجام داده ايم شفاف تر شود.

شما بهتر از من مي دانيد كه قديمي ترين سابقه شهرنشيني در دنيا متعلق به ايرانيان است. تا جائيكه وقتي درباره تاريخ شهرنشيني در جهان صحبت مي كنيم، ناگزير از نخستين شهرهاي جهان همچون شوش كه در ايران شكل گرفته سخن مي گوئيم. آنچه من در اين مقدمه مي خواهم به آن بپردازم پاسخ به اين سوال است كه ما با اين تمدن چهارهزار ساله مان در تاريخ شهرنشيني، تعريف مان از شهر خوب چيست؟... روشن است.

به شهري مي توانيم شهر خوب بگوئيم كه اقبال مردمش به استمرار اقامت در آن بيشتر باشد. يعني شهر خوب شهري است كه ساكنانش حاضر به ترك آن نباشند و با عشق و اشتياق زندگي شان را در آن ادامه دهند با اين تعريف مثلاً پاريس شهري است بسيار مهم و زيبا، نه فقط براي مردمش كه براي مردمان ساير شهرهاي فرانسه و نه فقط براي شهروندان فرانسوي بلكه براي غير فرانسوي ها.

از طرفي در بحث مديريت شهري مسايل گوناگوني مطرح مي شود، از خدمات شهري بگيريد تا مسايل عمراني و حمل و نقل عمومي و فضاي كالبدي و محيط زيست و .... همه اين مسايل در تبديل يك شهر به شهر خوب تأثيرگذار است. اما مجموعه اين ويژگي ها را هر شهري در دنيا مي تواند داشته باشد. چيزي كه بايد در امر مديريت شهري بر آن واقف باشيم در واقع ويژگي هاي ممتاز يك شهر است. اين ويژگي هاست كه شهرها را با هم متفاوت مي سازد. متأسفانه برخي مديران ما فكر مي كنند فلان الگوي مديريت شهري را كه در بهمان شهر نتيجه داده است مي توانند در شهري مثل شاهين شهر پياده كنند. بنظرم اين فكر اشتباه است. چرا كه نه تنها به ارتقاي كيفيت زندگي در اين شهر ختم نمي شود، بلكه به تنزل ويژگي ها و مزيت هاي آن منجر مي شود. براساس همين ديدگاه برخي مديران شهري است كه ما همه نيازهاي مردم را در شهر، اعم از مادي ومعنوي، در شكل مادي و كميتي مي بينيم. فكر مي كنيم اگر ده تا پل بسازيم، بهتر از چهار تا پل است، يا اگر بر درازي بزرگراه ها بيفزائيم، الزاماً كار خوبي براي شهرمان انجام داده ايم. برهمين اساس است كه فكر مي كنيم اگر شهري تنها پارك و فضاي سبز و سيستم جمع آوري زباله و سوپر ماركت داشت، ‌الزاماً شهر خوبي است، اما واقعاً اينطور نيست. اين ها فقط شكل مادي است و باعث نمي شود كه مثلاً شاهين شهر با ديگر شهرها تفاوت داشته باشد... اجازه بفرمائيد برگرديم به مثال اولم، ببينيد همه اين امكاناتي كه نام برديم در شهر ليون فرانسه وجود دارد، اما چرا مردم ليون، پاريس را شهر بهتري مي دانند و دلشان ميخواهد از شهرشان مهاجرت نمايند و به پاريس بروند؟ در پاسخ به اين سوال بايد گفت كه بي هيچ ترديدي، وضعيت فرهنگي يك شهر است كه عامل بقاء استمرار آن يا انحلال و انهدامش مي شود. بنابراين اگر تهران يا پاريس، شهرهايي هستند كه مردم يك كشور به آن چشم دارند و زندگي در آن را به ادامه حيات در شهر خودشان ترجيح مي دهند، به دليل امكانات فرهنگي و كيفيت فضاهاي فرهنگي، كتابفروشي ها، بازار محصولات فرهنگي و كتابخانه هاست. وقتي شما اين ركن اساسي را در يك شهر تقويت كنيد، امنيت در آن شهر بالا مي رود. آسيب هاي اجتماعي كاهش مي يابد، حتي محيط زيست در آن حفظ مي شود. بنابراين اگر شما روح يك شهر را كه فضاي فرهنگي حاكم بر آن است زنده نگه نداريد، تأثيري در حفظ آن نخواهيد داشت. لذا مديريتي بر شهر مطلوب است كه اهم توجه اش بر وضعيت فرهنگي متمركز باشد و سعي كند مردم به لحاظ فرهنگي در موقعيت بهتري قرار بگيرند. البته فضاي فرهنگي حاكم بر يك شهر، يك روزه تغيير نمي كند، بلكه هر روز بايد برايش فكر داشت، كاري انجام داد و كمر همت بست... بنابراين در پاسخ سوال شما و با ذكر اين مقدمه مي خواهم بگويم عهده فعاليت سازمان فرهنگي اجتماعي و ورزشي توجه به همين ظريفه است. ما مي كوشيم تا روح شهر از نفس نيفتد و هر فعاليتي انجام مي دهيم در ابقاي چنين مقصودي است.

چرا فكر مي كنيد كه شاهين شهر الزاماً يك شهر فرهنگي است؟‌

براي اينكه مديريت شهري بيشترين توجه خود را معطوف به مسايل فرهنگي كرده است. در كدام شهر سراغ داريد كه 8 فرهنگسرا با ظرفيت آموزشي ماهانه 82000 نفر وجود داشته باشد. در كدام شهر سراغ داريد كه به نسبت مساحت، حدود سي هزار متر مربع امكانات فرهنگي و رفاهي را براي مردم ايجاد كرده باشد، كدام شهر با شاهين شهر در زمينه فضاهاي ورزشي برابري مي كند آنهم با 6 ورزشگاه بزرگ و 30 زمين ورزشي كه همه را مديريت شهري احداث كرده است. در چنين شرايطي است كه بيشتر از هزار نخبه علمي، هنري و فرهنگي و يا 17000 ورزشكار ثبت شده امكان فعاليت و بروز مي يابند و در واقع روح شهر تطهير مي شود.

از اين ها به كنار، سازمان در ابعاد فضاي مذهبي هم به حد مقدور تلاش كرده و مي كند. در حال حاضر بيش از سي كانون مذهبي و دهها نهاد مردمي هم اكنون با سازمان در ارتباط هستند و خدمات فرهنگي دريافت مي كنند تا نفس شهر گرم بماند. در همين چهارماه اول سال 23 جشن شهروندي براي انتقال مفاهيم زندگي شهري توسط سازمان برپا شده و برنامه هاي ويژه اي براي طيف هاي خاص اجتماعي اجرا شده است بطوريكه از كودك 3 ساله تا سالمند 85 ساله مخاطب سازمان فرهنگي اجتماعي ورزشي شهرداري مي باشند.

اخيراً شنيده شده كه در واسپاري مديريت مجموعه ها به مردم تلاش هايي صورت گرفته، ممكن است در اين رابطه توضيح بيشتري بدهيد.

- بله حتماً، يكي از اوامر مقام معظم رهبري در بعد اقتصاد مقاومتي اين است كه سازمان هاي اداري بايد كوچك سازي شوند و بجاي آن برخي مديريت هاي غير حكومتي بمردم سپرده شود. تقريباً از اوايل سال گذشته سازمان اين مسئله را در دستور كار خود قرار داد و پس از مطالعه شرايط عيني و قوالب اجرايي و البته با حمايت شوراي محترم چهارم و شهردار، طراحي هايي صورت گرفت و پيش زمينه طرح واسپاري ها تهيه شد. در اين رابطه چند هدف مدنظر بود. اول اينكه راه ورود متخصصان و علاقمندان مسايل فرهنگي به اداره اين سازه ها را آسان نمائيم و با نظارت وهدايت، اين امكانات را در سهم مديريتي به مردم بسپاريم. مطلب ديگر اين بود كه در پرتو چنين فرمولي نه تنها از انبساط ساختار سازماني جلوگيري كنيم بلكه تا ميزان لازم به كوچك سازي روي بياوريم.

نتايج اين اقدام چه بود؟‌

در اين راستا تاكنون مديريت 9 مجموعه را براساس قوانين و مقررات به اشخاص حقوقي و حقيقي واگذار كرده ايم كه طبعاً موجب رفاه بيشتر مخاطبان شد. بطور مثال سازمان در مواردي تنها در يك شيفت كاري مي توانست از اين امكانات استفاده نمايد چون هزينه پرسنلي براي دو شيفت كاري خيلي بالا بود. در اين صورت ناچاراً نيمي از فعاليت فلان ورزشگاه و يا فرهنگسرا عملاً ابتر مي ماند و حق مردم در استفاده از اين امكانات مكتوم مي شد، اما در واسپاري حالا بهره بردار از تمام ظرفيت استفاده مي كند و نيمه غيرفعال را نيز فعال كرده است، بطوريكه تعداد مخاطبان آن مركز دو برابر شده است. از طرفي بسياري از هزينه ها مربوط به نگهداري اين مراكز هم از گردن سازمان ساقط شده است كه نوعي مديريت هزينه را حاصل آورده است.

آيا در اين رابطه، به جيب مردم فشار نمي آيد؟

- هرگز... زيرا اين خط قرمز ما در اين فرآيند است. سازمان طوري برنامه ريزي كرده كه نه تنها هزينه استفاده از مراكز واسپار شده افزايش نيابد، بلكه در مواردي حتي تا 40 درصد نيز نسبت به قبل كمتر بشود.

برنامه سازمان در سال جاري حول كدام محور است؟‌

اخيراً وظايف و مسئوليت هاي سازمان براساس اساسنامه ابلاغي وزارت كشور تغييرات عمده اي كرده و گويا نسبت به گذشته دستمان بازتر شده است. عمده اين تغييرات هم متوجه ابعاد اجتماعي است كه تاكنون كمتر مي توانستيم به آن ورود نمائيم. در اين راستا بحث هايي مثل رسيدگي به تكدي گري، كودكان خياباني، ميراث فرهنگي و گردشگري، ناتوانان جسمي حركتي، افراد بي سرپرست يا مجهول الهويه و بسياري ديگر از اينگونه موارد كه قبلاً در حوزه فعاليت سازمان نبوده به فهرست وظايف ما افزوده شده است كه در حال طراحي مدل هاي اجرايي آن هستيم.

در پايان اگر مطلبي داريد بيان فرمائيد.

- لازم مي دانيم اولاً از مديران محترم خصوصاً فرماندار آزاده شهرمان كه همواره پشتبان ما در مسائل فرهنگي بوده و هستند تشكر نمايم، همچنين از اعضاي محترم شوراي چهارم و شوراي پنجم که فعالیت خود را آغاز کرده اند تقدير نموده و سازمان را همچنان محتاج راهنمايي هاي اين عزيزان بدانم، مردم شاهين شهر، شهرونداني فهيم و بسيار تيزهوشي هستند كه اميدوارم بتوانيم همچنان خدمتگزارشان باشيم و به اين تعلق خاطر افتخار نمائيم.