لهستانی‌ها در عکاسی «شرق» اصفهان
«حقیقت؛ با آن، چه می‌توان کرد؟ کجا در میان کلمات بجویمش؟ به آنی سوسو می‌زند و ناپدید می‌شود.» - سزسلا میلوسژ
پریسا دمندان (پژوهشگر عکاسی) اصفهان امروز : «حقیقت؛ با آن، چه می‌توان کرد؟ کجا در میان کلمات بجویمش؟ به آنی سوسو می‌زند و ناپدید می‌شود.» - سزسلا میلوسژ
عکس‌هایی که در نمایشگاه «متولدین لهستان مستقل، لهستانی‌ها، کودکان اصفهان بعد از 75 سال به ایران بازمی‌گردند.» به نمایش درآمده، برای من چون نگاره‌هایی قدیمی هستند که عبور زمان، آنها را محو و ناپدید ساخته و دوباره نقشی نو بر جایشان پدیدارنموده است. از روزی که این عکس‌های بی‌نظیر را در انبار متروک و خاکگرفته عکاس‌خانه ابوالقاسم جلا یافتم، مدت‌ها گذشته و من همچنان به لهستانی‌هایی فکر می‌کنم که در طی جنگ جهانی دوم به ایران آمدند.
عکس، لحظه را به تصویر می‌کشد، اما بی‌آنکه اندیشه کنیم، نیک می‌دانیم که حقیقت، فراتر از آن لحظه است.
جستجو درزمینه ریشه‌های پیدایش عکاسی در زادگاهم اصفهان، مرا به یافتن عکاس‌خانه‌های قدیمی و کنکاش در احوال عکاسان این شهر کشانده بود. در همان ابتدای راه، با مراجعه به عکاسان سالخورده، پی بردم که عکاسی «شرق» واقع در خیابان چهارباغ، ازجمله استودیوهای قدیمی شهر است. آوازه عکاسی «شرق» در اصفهان، مدیون مهارت و دقت بسیار ابوالقاسم جلا در پرتره‌نگاری و نیز سال‌ها تجربه درزمینه عکاسی مستند و خبری بود.
حاصل سال‌ها تلاش او، هزاران نگاتیو عکس، در انبار خاکگرفته استودیو به‌دقت چیده شده بود. بر روی بیش از بیست جعبه، عنوان «لهستانی، 24- 1321» به چشم می‌خورد. پسران ابوالقاسم جلا برایم تعریف کردند که پدرشان از هزاران پناهنده لهستانی که در زمان جنگ جهانی دوم به اصفهان انتقال یافتند، عکس گرفته است. مجموعه لهستانی‌ها، دربردارنده پرتره‌های تکنفره یا گروهی استودیویی و نیز معدود عکس‌هایی بود که در خارج از استودیو گرفته‌شده بودند.
اینک پس از گذشت سال‌ها، علاقه‌مندان را به تماشای این مجموعه بی‌نظیر در تهران و اصفهان دعوت می‌کنم. نگاره‌هایی که عبور زمان، محو و ناپیدایشان کرده بود و امروز دوباره بر دیوارهای این نمایشگاه‌ها جان گرفته و پدیدار شده‌اند.
در نگارخانه سعدآباد، 82 قطعه و در موزه هنرهای معاصر اصفهان، 67 قطعه عکس ارائه گردیده که از این تعداد، تقریباً یک‌سوم آنها برای نخستین بار در معرض دید عموم قرارگرفته است.