۵۰ درصد گذرهای بافت‌ فرسوده اصفهان خطرساز هستند

طبق قانون باید هر سال ۱۰ درصد بافت‌های فرسوده، نوسازی شود، این در حالی است که از ۹ سال گذشته تاکنون تنها ۱۷ درصد بافت فرسوده شهر اصفهان احیا شده است.

به گزارش ایمنا، بافت‌های فرسوده و قدیمی شهرها، نقاطی هستند که حجم انبوه سکونت و تردد را می‌توان در آنها مشاهده کرد، در این بافت‌ها بناهایی که دیر زمانی احداث شده بودند به مرور مستهلک شده و کارآیی و مقاومت خود را از دست داده‌اند، به همین دلیل در هنگام وقوع بحران‌هایی همچون زلزله، این بافت‌ها بزرگترین تهدید به شمار می آیند.

یکی از اهداف احیای بافت فرسوده ارتقاء شاخص‌های اجتماعی، زیست محیطی و کاهش ناهنجاری‌ها و افزایش سرانه خدمات است. بر اساس قانون برنامه کشور باید سالانه حداقل ۱۰ درصد بافت فرسوده شهرها نوسازی شود، بی شک رسیدن به این آرمان دست یافتنی بستگی به اقدامات دستگاههای ذی‌ربطی همچون شهرداری و راه و شهرسازی دارد.

طی سال‌های اخیر دولت با ارایه تسهیلات ویژه و شهرداری نیز از یک سو با اجرای پروژه‌های عمرانی در دل بافت فرسوده و از سویی دیگر با ارایه بسته تشویقی ساخت و ساز در جهت نوسازی بافت فرسوده شهر گام برداشته‌اند، اما در کنار مداخلات دولت و شهرداری، مشارکت هر چه بیشتر مردم برای احیای بافت‌های ناکارآمد شهری ضروری به نظر می‌رسد.

نوع نگاه معماری و شهرسازی به بافت فرسوده باید تغییر کند

رییس سابق برنامه‌ریزی کلانشهرهای ایران در گفتگو با ایمنا به اهمیت بازآفرینی بافت‌های فرسوده تاکید و اظهارکرد: هرگاه شهرها دچار زلزله‌ای خفیف مثل تهران یا زلزله‌ای شدید که در کرمانشاه اتفاق افتاد، می شوند، موضوع بافت فرسوده به عنوان یک دغدغه مطرح می‌شود، مدتی سرزبان ها می‌ماند و باز هم اهمیت آن کمرنگ می‌شود، غافل از اینکه اگر یکی از این زلزله‌ها در کلانشهرهایی مثل تهران، اصفهان و مشهد به صورت شدید اتفاق افتد، آسیب‌ها و تلفات ناشی از آن قابل توجه و سنگین خواهد بود چرا که آسیب پذیرترین نقاط در شرایط بحران، کلانشهرها هستند.

محمد مهدی برادران ادامه داد: در شهر اصفهان بافت‌های قدیمی زیادی وجود دارد که استحکام بناهای آنها استاندارد نیستند و این موضوع باید دغدغه مسئولان و مردم باشد؛ هر چند قوانین اختیارات کمی به مدیران شهری برای اعمال قدرت داده تا بتوانند صاحبان این خانه‌های قدیمی را وادار به نوسازی کنند.

وی توفیق نداشتن مدیران شهری در احیای بافت‌های فرسوده، عدم توجه مسئولان، نبود ارایه اعتبارات کافی و عدم شناخت درست از بافت فرسوده شهری را از مهمترین چالش‌های موجود برای احیای بافت‌های فرسوده دانست و گفت: سه ویژگی نبود استحکام، ریزدانگی و در دسترس نبودن، بافت‌های فرسوده را از دیگر بافت‌ها مجزا می‌کند، بنابراین مکان‌هایی که این سه ویژگی را دارند را جزء بافت فرسوده می‌دانیم در حالی که اگر بتوانیم تجدید نظری در این مفهوم داشته باشیم، می‌توانیم ریزدانگی را با ایجاد واحدهای ساختمانی با ارتفاع متوسط و اقتصادی کردن بافت‌ها حل کنیم.

این کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری تاکیدکرد: در بخش ایجاد دسترسی‌ها در بافت های فرسوده می توانیم از تجربه شهر «رم» استفاده کنیم؛ چرا که بافت‌های تاریخی زیادی در این شهر وجود دارد اما مردم و مسئولان آن تلاش دارند به جای عریض کردن معابر، با خودروهای کوچک به دل این بافت‌ها ورود پیدا کنند و خودروهای شخصی و خدماتی همچون اورژانس، آتش نشانی و پلیس از وسایل نقلیه سایز کوچک استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه نوع نگاه معماری و شهرسازی به بافت فرسوده در برنامه‌ریزی شهری باید تغییر پیدا کند، تصریح کرد: این باور که برای نوسازی بافت های فرسوده باید کل بافت را تخریب کرد، درست نیست چرا که تخریب کل بافت بسیار پرهزینه است و اینگونه بازسازی‌ها قریب یک قرن در برخی نقاط طول می‌کشد، در حالی که «فیلم مستند نسیان» که در خصوص بازسازی بافت اطراف حرم مطهر امام رضا(ع) است، می‌تواند تجربه مشهد را به سایر کلانشهرها منتقل کند، همچنین می‌توان از تجربیات جدید سایر کشورها نیز استفاده کرد.

برادران ادامه داد: شهر مدلین کلمبیا نیز بافت فرسوده زیادی دارد که بالغ بر یک میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند، اما مدیران شهری آن احیای برخی از نقاط ضروری را در دستورکار قرار داده اند، اولین اقدام دسترسی BRT و تراموا به این مناطق، تبدیل ایستگاه های تراموا به کتابخانه و مراکز فرهنگی، بازسازی مدارس و احیای زمین‌های ورزشی بود، سپس سایر بخش‌های خدماتی را ایجاد کردند، در این شهر به جای احیای کل بافت برخی از نقاط بازسازی شد، از این رو مردم وقتی می‌بینند فرهنگ بافت تغییرکرده، نسبت به نوسازی خانه های فرسوده راغب می‌شوند؛ البته این تجربه در برخی کتب آموزشی سازمان ملل نیز مستند شده است.

رییس سابق برنامه‌ریزی کلانشهرهای ایران معتقد است در بافت‌های غیربرخوردار و محروم می‌توان تغییرات فرهنگی ملموسی ایجاد و فرایند توسعه را بر مبنای انسان محوری تسریع کرد.

۵۰ درصد گذرهای بافت‌ فرسوده اصفهان خطرساز هستند

نایب رییس کمیسیون عمران، شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به وجود پنج پهنه ناکارآمد در شهر اصفهان به ایمنا گفت: این پهنه‌ها را می‌توان در بافت تاریخی، بافت میانی، پهنه ناکارآمد روستایی شهری، پهنه‌های ناکارآمد حاشیه شهر و پهنه‌های ناهمگون شهری مشاهده کرد.

امیر احمد زندآور ادامه داد: با توجه به اینکه احیای بافت‌های ناکارآمد شهری به نفع شهر و شهروندان است، تمهیدات شورای شهر و شهرداری در قالب بسته‌های تشویقی ساخت و ساز به مردم ارایه می‌شود تا این بافت‌ها هر چه سریعتر احیا و باززنده سازی شود؛ در این بسته‌های تشویقی ۷۰ درصد تخفیف تراکم ویژه بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده تا ساکنان این نوع بافت‌ها از این فرصت مغتنم استفاده کرده و نسبت به نوسازی بناهای خود یا نسبت به طرح تجمیع اقدام کنند.

وی با اعلام اینکه دو هزار و ۳۰۰ هکتار بافت فرسوده به غیر از بافت‌های تاریخی در مناطق ۱۵ گانه شهر اصفهان وجود دارد، که حدود ۵۶۰ هزار نفر از جمعیت شهر اصفهان در این بافت‌ها سکونت دارند، تصریح کرد: بیش از ۵۰ درصد گذرهای بافت های فرسوده زیر شش متر و خطرساز هستند و البته ۶۷ درصد املاک واقع شده در این بافت‌ها سند مالکیت ندارند یابه نوعی درگیر دریافت سند هستند که مسئولان راهکارهای خوبی اعلام کرده‌اند تا مردم سند مالکیت دریافت و به واسطه آن بتوانند از تسهیلات بانکی برای نوسازی بافت‌های فرسوده استفاده کنند.

نایب رییس کمیسیون عمران، شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر ادامه داد: بر اساس تعیین شاخص‌های شناسایی بافت‌های فرسوده طبق مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی، بیشترین بافت‌های فرسوده شهر اصفهان در مناطق شش، هفت، سه، ۱۱، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ قرار دارد که ریزدانگی در بیشتر این بافت‌ها به وفور دیده می‌شود.

وی اظهارکرد: بافت‌های فرسوده شهر اصفهان در آینده به عنوان معضلی دست به گریبان شهر خواهد شد و ساکنان این محلات در آینده دچار مشکلات عدیده‌تری خواهند شد.

زندآور با اشاره به مسایل شهرسازی و ارتباط آنها با مدیریت بحران گفت: یکی از موضوعات مهم و قابل تأملی که باید به آن پرداخته شود، استاندارد نبودن ساختمان‌های واقع در بافت فرسوده است، زیرا در این بافت‌ها عبور و مرور خودروهای امدادی با مشکلاتی همراه است و اگر زلزله‌ای رخ دهد، بافت‌های فرسوده آسیب‌پذیرترین نقاط خواهند بود.

وی با اشاره به راهکار اساسی برای مدیریت بحران در بافت فرسوده شهر اصفهان، عنوان کرد: مهمترین راهکار این است که مدیریت بحران و ایمنی را در این بافت ها جدی بگیریم و درصدد انجام اقدامات اساسی باشیم.

نایب رییس کمیسیون عمران، شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تصریح کرد: علیرغم اینکه دولت ۹ سال پیش سیاستی تعریف کرده که بر اساس آن باید هر سال ۱۰ درصد بافت های فرسوده، نوسازی شود، متأسفانه تنها ۱۷ درصد بافت فرسوده شهر اصفهان احیا شده و این نشان می‌دهد، از قانون احیای بافت های فرسوده فاصله زیادی داریم و گرنه در حال حاضر باید۹۰ درصد بافت فرسوده شهر اصفهان بازسازی شده باشد.

وی نقش مردم در نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری را بسیار مهم دانست و گفت: مشارکت مردم محله همت آباد برای بازسازی بافت فرسوده الگویی از مشارکت مردم برای احیا و مقاوم سازی بافت‌های فرسوده است، ضمن اینکه دفاتر تسهیلگری در مناطق ۱۵، ۱۱، همت آباد و زینبیه اصفهان برای این موضوع مهیا شده و این دفاتر می‌توانند پیگیر مشکلات مردم در بافت‌های فرسوده باشند.

وام‌های دولتی با نرخ دو رقمی جذابیتی برای مردم ندارد

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان به ایمنا گفت: طبق قانون برنامه ششم باید سالانه ۲۷۰ محله در کشور مرمت و بازسازی شود، البته دولت تکلیف دارد ضمن ایجاد بسته‌های تشویقی و حمایتی مشترک با شهرداری که در آن پرداخت وام با نرخ تک رقمی ارایه شود، اعتباراتی هم برای زیرساخت‌های این بافت ها پیش بینی کند.

حسین جعفری تصریح کرد: در حال حاضر شهرداری اصفهان با بخشودگی عوارض به میزان۷۰ درصد در قالب بسته های تشویقی ساخت و ساز پیشقدم است اما هنوز وام های دولتی با نرخ دو رقمی پرداخت می شود که جذابیت چندانی برای مردم ندارد.

وی معتقد است که در مسیر بازسازی بافت‌های فرسوده دو مشکل اساسی اعم از مسایل کالبدی و زیرساختی وجود دارد؛ از این رو دستگاه های خدمات رسان باید در ایجاد زیرساخت‌ها برای بافت‌های فرسوده همکاری کنند و این بافت‌ها را از شهر جدا ندانند، زیرا این بافت بخشی از شهرها محسوب می‌شوند و باید متوسط خدماتی که در محله ها وجود دارد، در محلات فرسوده هم ارایه شود.

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان اظهارکرد: به نظر می‌رسد همه دستگاه های دولتی و عمومی باید باززنده سازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری را در اولویت برنامه های خود قرار دهند تا روند قابل قبولی را در بازآفرینی شهر شاهد باشیم و البته مسایل مرتبط در قالب ستاد بازآفرینی ملی، استانی و شهری دنبال شود.

وی تاکید کرد: با توجه به مشکلاتی که در دل بافت‌های فرسوده به لحاظ کالبدی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد، ضروری است همه دستگاههای مسئول همکاری جدی و مؤثری داشته باشند.

به گزارش ایمنا ، در شهر اصفهان با بیش از سه هزار سال سابقه شهرنشینی، نقش مردم در باززنده سازی بافت‌های ناکارآمد شهری بسیار مؤثر است؛ از این رو بر اساس بسته تشویقی ساخت و ساز شهرداری اصفهان ساکنان محدوده‌های مصوب بافت های فرسوده در مناطق ۱۵ گانه می‌توانند ضمن برخورداری از ۷۰ درصد تخفیف، با معرفی نامه‌ای که توسط شهرداری صادر می‌شود، به اداره کل راه و شهرسازی استان و بانک مسکن مراجعه و از تسهیلات ویژه نوسازی بافت فرسوده استفاده کنند.