استفاده صحیح از مزیت‌های اقتصادی کشور در فولاد مبارکه
جمعی از اقتصاددانان برجسته کشور به فولادمبارکه رفتند و ضمن دیدار و گفت‌وگو با بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه، از طرح‌های توسعه و خطوط تولید فولاد مبارکه بازدید کردند.
منصور رجب‌سرباز - اصفهان امروز: جمعی از اقتصاددانان برجسته کشور به فولادمبارکه رفتند و ضمن دیدار و گفت‌وگو با بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه، از طرح‌های توسعه و خطوط تولید فولاد مبارکه بازدید کردند. بهرام سبحانی مدیرعامل فولاد مبارکه در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از عملکرد فولاد مبارکه به پرسشات مطرح‌شده پاسخ داد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا فولاد مبارکه در بخش صادرات، مطالعه بازار هم داشته است یا نه؟ این‌چنین پاسخ داد: چنانچه تولیدکننده‌ای بخواهد یک کالای مصرفی صادر کند، بالطبع تازگی محصول و شکل بسته‌بندی در موفقیت کالای صادراتی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد؛ اما این موضوع در بخش صادرات محصولات صنعتی و فولادی به این سادگی نیست؛ زیرا در پایین‌دست کارخانه‌هایی هستند که فعالیت خود را با این محصول تنظیم می‌کنند، به همین منظور سفارش می‌دهند و در بازه زمانی مشخصی محصول خود را تحویل می‌گیرند. در تولید این محصول الزاماتی وجود دارد که اگر رعایت نشود، کار با موفقیت پیش نمی‌رود؛ بنابراین باید شناخت خوبی از بازارها و رقبای جهانی داشت. درعین‌حال صادرکننده باید به تعهدات اخلاقی و اقتصادی خود نیز پایبند باشد. امروز
فولاد مبارکه یکی از شرکت‌های خوش‌نام در دنیاست. ضمن اینکه ما از همان روزهای نخست حضور در فولاد مبارکه معتقد بودیم که باید خود را به بازار ۶/۱ میلیارد تنی جهانی وصل کنیم تا موفق باشیم. به لطف الهی این اتفاق هم افتاده است و آسیب‌پذیری فولادمبارکه به‌شدت پایین آمده است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت کارخانه‌های تولید فولاد و صنایع پایین‌دستی در کشور مقرون‌به‌صرفه است یا نه، گفت: ساخت صنایع مادر ازجمله فولادسازی فقط درحالی‌که با ظرفیت‌های بیشتر از پنج میلیون تن و با مطالعات جغرافیایی کافی راه‌اندازی شود، می‌تواند سودآور باشد. درعین‌حال ایجاد صنایع پایین‌دستی، بسته به نوع مصرف و کشش بازار منطقه، اگرچه در تناژهای پایین باشد، چون رونق اقتصادی و اشتغالزایی ایجاد می‌کند، می‌تواند به سهم خود، سودآور و کارگشا باشد. همچنین باید در نظر داشته باشیم صنعت فولاد مانند لوکوموتیو است که سایر واگن‌ها را به دنبال خود می‌کشاند و به حرکت وا‌می‌دارد. با ساخت صنایع فولاد، صنایع پایین‌دستی هم به وجود می‌آیند و رشد می‌کنند. سبحانی در پاسخ به این پرسش که هدف فولادمبارکه از پیشنهاد خرید فولاد اکسین چه بوده است، گفت: فولاد اکسین یک
کارخانه نورد است و در بخش تولید ورق‌های عریض به اسلب با عرض ۱۸۰ سانتی متر تا دو متر و باکیفیت API جهت تولید ورق‌های موردنیاز صنعت نفت و گاز نیاز دارد و باید خوراک خود را از فولادمبارکه تأمین کند؛ در غیر این صورت نمی‌تواند ظرفیت تولید خود را کامل کند؛ بنابراین فولادمبارکه نه با نگاه منطقه‌ای و استانی و تنها با نگاه ملی برای ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر در صنعت فولاد کشور وارد این موضوع شد.
فولادمبارکه، غیرممکن را ممکن کرد
در جریان این بازدید محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران گفت: معدن و صنایع معدنی می‌تواند موتور توسعه و پیشران اقتصاد کشور باشد. تا به امروز اقتصاد کشور ما به‌اشتباه بر اقتصاد نفتی استوارشده است. یکی از مشکلات بخش معدن این بود که این بخش از اقتصاد دورمانده بود و در تصمیم‌سازی‌های کلان و برنامه‌های اقتصادی کشور هیچ‌گاه به آن به‌عنوان یک بخش مهم و بنیادی نگاه نشده بود؛ تا اینکه از چند سال اخیر، در پی تأکید مقام معظم رهبری به ظرفیت‌ها و توان بالای معدن و صنایع معدنی، توجه خاصی به این بخش شد. در بخش معدن، کمیته‌ای با حضور شخصیت‌های برجسته اقتصادی کشور تشکیل‌شده است. امروز در فرصت بازدید از فولادمبارکه به همراه این تیم قوی، نخبه‌های دانشگاه‌های کشور ازجمله دانشگاه شریف به فولادمبارکه آمدند تا از نزدیک با توانمندی‌های این بخش آشنا شوند تا با قلم و مباحث آکادمیک خود جریان‌های اقتصادی معدن را به سایر فعالیت‌های اقتصادی کشور وصل و ظرفیت‌های بخش معدن را اطلاع‌رسانی کنند. محمدمهدی بهکیش، نایب‌رئیس و دبیر کل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی نیز خاطرنشان کرد: از روزی که فولادمبارکه دشت وسیعی بود در جریان ساخت و پیشرفت‌های این شرکت قرار داشتم. تأثیر فولادمبارکه بر اقتصاد منطقه و کشور به‌خوبی دیده می‌شود و تحسین‌برانگیز است. فولادمبارکه از مزیت‌های موجود در کشور که از اساس صنعت فولاد به دلیل وجود همین مزیت‌ها در کشور بنیان نهاده شد، به‌خوبی استفاده کرده و توانسته است خاک را به انواع ورق‌های فولادی تبدیل کند. کاری که تا به امروز در کشور انجام‌شده و می‌شود این است که ما در بخش‌های مختلف فناوری برخی کشورها را اقتباس و بومی‌سازی کرده‌ایم و این امر در جای خود خوب است؛ اما بهتر است از این به بعد، با اتکاء به دانش نهادینه‌شده در کشور و تجارب ارزنده مهندسان و کارشناسان خود، باور کنیم که می‌توانیم پا را فراتر بگذاریم و خودمان بنیان‌گذار و مبدع روش‌های نوین در فناوری و تولید باشیم؛ یعنی از اساس فناوری ساز باشیم؛ زیرا از قدرت مالی، دانش فنی و همچنین تجربه خوبی برخورداریم. نباید تجربه شرکت‌هایی نظیر فولادمبارکه دستکم گرفته شود. حتی فولادمبارکه می‌تواند با تشکیل یک مرکز پژوهش قوی و ملی تجارب خود را با کمک مسئولان برای خلق فناوری‌های جدید و صاحب سبک شدن در صنعت فولاد دنیا به کار گیرد.
تحسین فولاد مبارکه از سوی اقتصاددانان
سمیه مردانه، دکترای اقتصاد پولی و نفت و مدرس دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه و مشاور شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز افزود: پیش‌ازاین از شرکت‌های زیادی بازدید کرده بودم؛ ولی باید گفت بازدید از فولادمبارکه تجربه خوب و بسیار شگفت‌آوری بود. باید اذعان داشت تسلط مدیریت این شرکت به مباحث فنی و اقتصادی، به‌روز بودن مجموعه، پویایی، اهمیت حفظ محیط‌زیست در این شرکت، مسیر توسعه، سودآوری و اشتغالزایی فولادمبارکه در این وضعیت اقتصادی قابل‌تحسین است. در بخش توجه به نیروی انسانی و دانش‌محور بودن شرکت، فولادمبارکه برخلاف بسیاری از شرکت‌ها که در این امر ناتوان مانده‌اند، تحقیقات خوبی کرده و رشد درخور توجهی داشته است. در جریان این بازدید به ایرانی بودن خود بالیدم. ثبات مدیریت در فولادمبارکه یکی از نقاط قوت این شرکت است. قرار گرفتن تنها پنج مدیرعامل در رأس هرم مدیریت این شرکت در ۲۵ سال نشان می‌دهد که مدیران این سازمان برنامه‌های مدونی برای اداره شرکت در زمان مدیریت خود داشته‌اند و به‌خوبی با بدنه سازمان ارتباط برقرار کرده‌اند. در همین باره جعفر خیرخواهان، فعال حوزه‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و وزارت کار و امور اجتماعی اظهار کرد: اگر بخواهیم در سطح کلان کشور به پیشرفت‌های بیشتری برسیم، باید از دستاوردهای فنی و دانشی شرکت‌هایی نظیر فولادمبارکه بهره‌مند شویم. اجرای طرح‌های توسعه در این شرکت و سودآوری آن در سال‌های تحریم نشان می‌دهد که شرکت فولادمبارکه در بخش تصمیم سازی مدیریتی و بهره‌وری کارکنان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. در وضعیت بد اقتصادی تجربه شکست برای یک سازمان بزرگ به طور مسلم ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر است. خوشبختانه فولادمبارکه در بدترین وضعیت نیز تولید اقتصادی و قابل‌رقابت داشته است. درحالی‌که سایر سازمان‌ها با فرافکنی مشکلات خود را عهده‌دار نمی‌شوند، نیروی مدیریت و کار در این شرکت با برنامه‌ریزی خوب و همت و تلاش مثال‌زدنی هیچ‌گاه امید خود را از دست نداده‌اند و درهرحال سازمان را یاری کرده‌اند و توانسته‌اند نیاز سایر صنایع پایین‌دست را تأمین کنند و برای سهامداران خود حاشیه سود مناسبی به وجود آورند. علی دینی ترکمان استادیار مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی و محقق و مدرس دانشگاه نیز خاطرنشان کرد: اینکه فولادمبارکه به‌تنهایی نیمی از فولاد کشور را تأمین می‌کند و با عملکرد خود توانسته حاشیه سود مناسبی ایجاد کند، بسیار ارزشمند است؛ ولی متأسفانه نظام بنگاه‌داری صنعتی ما درگیر یک اشکال اساسی است که آن‌هم مربوط به فولادمبارکه نیست، بلکه ازآنجا نشات می‌گیرد که طی سال‌های قبل سیاست صنعتی مشخصی در کشور وجود نداشته است؛ به همین دلیل در شهرهای مختلف با وضعیت جغرافیایی گوناگون کارخانه‌های کوچک و متعددی با ظرفیت‌های پایین تأسیس شد که این به معنی واقعی اتلاف منابع است.
فولادمبارکه، غیرممکن را ممکن کرد
در جریان این بازدید محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران گفت: معدن و صنایع معدنی می‌تواند موتور توسعه و پیشران اقتصاد کشور باشد. تا به امروز اقتصاد کشور ما به‌اشتباه بر اقتصاد نفتی استوارشده است. یکی از مشکلات بخش معدن این بود که این بخش از اقتصاد دورمانده بود و در تصمیم‌سازی‌های کلان و برنامه‌های اقتصادی کشور هیچ‌گاه به آن به‌عنوان یک بخش مهم و بنیادی نگاه نشده بود؛ تا اینکه از چند سال اخیر، در پی تأکید مقام معظم رهبری به ظرفیت‌ها و توان بالای معدن و صنایع معدنی، توجه خاصی به این بخش شد. در بخش معدن، کمیته‌ای با حضور شخصیت‌های برجسته اقتصادی کشور تشکیل‌شده است. امروز در فرصت بازدید از فولادمبارکه به همراه این تیم قوی، نخبه‌های دانشگاه‌های کشور ازجمله دانشگاه شریف به فولادمبارکه آمدند تا از نزدیک با توانمندی‌های این بخش آشنا شوند تا با قلم و مباحث آکادمیک خود جریان‌های اقتصادی معدن را به سایر فعالیت‌های اقتصادی کشور وصل و ظرفیت‌های بخش معدن را اطلاع‌رسانی کنند. محمدمهدی بهکیش، نایب‌رئیس و دبیر کل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی نیز خاطرنشان کرد: از روزی که فولادمبارکه دشت وسیعی بود در جریان ساخت و پیشرفت‌های این شرکت قرار داشتم. تأثیر فولادمبارکه بر اقتصاد منطقه و کشور به‌خوبی دیده می‌شود و تحسین‌برانگیز است. فولادمبارکه از مزیت‌های موجود در کشور که از اساس صنعت فولاد به دلیل وجود همین مزیت‌ها در کشور بنیان نهاده شد، به‌خوبی استفاده کرده و توانسته است خاک را به انواع ورق‌های فولادی تبدیل کند. کاری که تا به امروز در کشور انجام‌شده و می‌شود این است که ما در بخش‌های مختلف فناوری برخی کشورها را اقتباس و بومی‌سازی کرده‌ایم و این امر در جای خود خوب است؛ اما بهتر است از این به بعد، با اتکاء به دانش نهادینه‌شده در کشور و تجارب ارزنده مهندسان و کارشناسان خود، باور کنیم که می‌توانیم پا را فراتر بگذاریم و خودمان بنیان‌گذار و مبدع روش‌های نوین در فناوری و تولید باشیم؛ یعنی از اساس فناوری ساز باشیم؛ زیرا از قدرت مالی، دانش فنی و همچنین تجربه خوبی برخورداریم. نباید تجربه شرکت‌هایی نظیر فولادمبارکه دستکم گرفته شود. حتی فولادمبارکه می‌تواند با تشکیل یک مرکز پژوهش قوی و ملی تجارب خود را با کمک مسئولان برای خلق فناوری‌های جدید و صاحب سبک شدن در صنعت فولاد دنیا به کار گیرد.
تحسین فولاد مبارکه از سوی اقتصاددانان
سمیه مردانه، دکترای اقتصاد پولی و نفت و مدرس دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه و مشاور شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز افزود: پیش‌ازاین از شرکت‌های زیادی بازدید کرده بودم؛ ولی باید گفت بازدید از فولادمبارکه تجربه خوب و بسیار شگفت‌آوری بود. باید اذعان داشت تسلط مدیریت این شرکت به مباحث فنی و اقتصادی، به‌روز بودن مجموعه، پویایی، اهمیت حفظ محیط‌زیست در این شرکت، مسیر توسعه، سودآوری و اشتغالزایی فولادمبارکه در این وضعیت اقتصادی قابل‌تحسین است. در بخش توجه به نیروی انسانی و دانش‌محور بودن شرکت، فولادمبارکه برخلاف بسیاری از شرکت‌ها که در این امر ناتوان مانده‌اند، تحقیقات خوبی کرده و رشد درخور توجهی داشته است. در جریان این بازدید به ایرانی بودن خود بالیدم. ثبات مدیریت در فولادمبارکه یکی از نقاط قوت این شرکت است. قرار گرفتن تنها پنج مدیرعامل در رأس هرم مدیریت این شرکت در ۲۵ سال نشان می‌دهد که مدیران این سازمان برنامه‌های مدونی برای اداره شرکت در زمان مدیریت خود داشته‌اند و به‌خوبی با بدنه سازمان ارتباط برقرار کرده‌اند. در همین باره جعفر خیرخواهان، فعال حوزه‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و وزارت کار و امور اجتماعی اظهار کرد: اگر بخواهیم در سطح کلان کشور به پیشرفت‌های بیشتری برسیم، باید از دستاوردهای فنی و دانشی شرکت‌هایی نظیر فولادمبارکه بهره‌مند شویم. اجرای طرح‌های توسعه در این شرکت و سودآوری آن در سال‌های تحریم نشان می‌دهد که شرکت فولادمبارکه در بخش تصمیم سازی مدیریتی و بهره‌وری کارکنان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. در وضعیت بد اقتصادی تجربه شکست برای یک سازمان بزرگ به طور مسلم ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر است. خوشبختانه فولادمبارکه در بدترین وضعیت نیز تولید اقتصادی و قابل‌رقابت داشته است. درحالی‌که سایر سازمان‌ها با فرافکنی مشکلات خود را عهده‌دار نمی‌شوند، نیروی مدیریت و کار در این شرکت با برنامه‌ریزی خوب و همت و تلاش مثال‌زدنی هیچ‌گاه امید خود را از دست نداده‌اند و درهرحال سازمان را یاری کرده‌اند و توانسته‌اند نیاز سایر صنایع پایین‌دست را تأمین کنند و برای سهامداران خود حاشیه سود مناسبی به وجود آورند. علی دینی ترکمان استادیار مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی و محقق و مدرس دانشگاه نیز خاطرنشان کرد: اینکه فولادمبارکه به‌تنهایی نیمی از فولاد کشور را تأمین می‌کند و با عملکرد خود توانسته حاشیه سود مناسبی ایجاد کند، بسیار ارزشمند است؛ ولی متأسفانه نظام بنگاه‌داری صنعتی ما درگیر یک اشکال اساسی است که آن‌هم مربوط به فولادمبارکه نیست، بلکه ازآنجا نشات می‌گیرد که طی سال‌های قبل سیاست صنعتی مشخصی در کشور وجود نداشته است؛ به همین دلیل در شهرهای مختلف با وضعیت جغرافیایی گوناگون کارخانه‌های کوچک و متعددی با ظرفیت‌های پایین تأسیس شد که این به معنی واقعی اتلاف منابع است.