مرگ تدریجی چند صد ساله‌های شهر

مدتهاست خشک شدن زاینده رود، کاهش آب‌های زیر زمینی و خشکیدن چاه‌های آبی رمقی برای اصفهان نگذاشته است؛ از یک سو کمبود آب شرب و مشکلات کشاورزان و از سویی فضای سبز و درختان کهنسال شهر...

به گزارش ایمنا، شاید هیچگاه تصور نمی کردیم که روزی روزگاری زاینده رود خروشان و زنده به رودی خشک تبدیل شود؛ سال های زیادی از وضعیت بحرانی زاینده رود می گذرد در این سالها روز به روز مشکلات متعددی گریبان اصفهان این بهشت ثانی را گرفته است؛ کمبود آب شرب؛ نبود کشت و کار؛ مشکلات اقتصادی، روح افسرده شهر و در نهایت خشکیدن درختانی که روزی به واسطه پرآبی زنده رود رشد کردند...

سال به سال به شمار خشکیدن درختان کهنسال شهر افزوده می‌شود؛ درختانی که هویت اصفهان هستند؛ البته هشدارها در این رابطه از سالها پیش از سوی دوستداران طبیعت و مسئولان شهری مطرح شده، اما هنوز ضجه‌های درختان سر به فلک کشیده به گوش می‌رسد و درختان بید مجنون هنوز لرزان لرزان در انتظار دست یاری هستند که قطره‌ای آب را به آنها برسانند...

بیدهای مجنون شهر خاصیت اکسیژن ‌ دهی ندارند!

"شرایط بحران آب در اصفهان طی ۴۰۰ سال گذشته بی سابقه است، تاکنون این شهر چنین شرایطی که رودخانه زاینده رود یکسال به صورت مداوم خشک شده باشد را تجربه نکرده است. در این شرایط نگهداشت درختان صد ساله شهر سخت می‌شود، در حال حاضر در حاشیه زاینده رود ۱۵۵ اصله درخت که عمری بین ۴۰ تا ۸۰ ساله داشته اند، به دلیل عدم جریان آب در رودخانه خشک شده اند." اینها گفته مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری اصفهان است.

فروغ مرتضایی نژاد در این باره به ایمنا می‌گوید: خشکی رودخانه زاینده رود آسیب‌های زیست‌محیطی زیادی به شهر اصفهان وارد کرده است، درختانی همچون بیدهای مجنون که در گذشته بر اساس جاری‌بودن آب در بستر زاینده‌رود و انتقال آب به مادی‌ها در حاشیه رودخانه کاشته شدند، به دلیل تداوم خشکی زاینده رود، رو به خشکی رفته‌اند و به وضوح می‌توان خشکی درختان را مشاهده کرد.

وی با بیان اینکه بید مجنون از درختان پرنیاز آبی است که با توجه به انشعابات زیاد ریشه ای در زیر رودخانه و به دلیل خشکی زاینده رود آسیب جدی دیده است، ادامه می‌دهد: با آبیاری‌های سطحی و قطره‌ای نیازهای آبی این درختان برطرف نشده و متأسفانه درختان بید مجنون شهر آسیب جدی دیده و طی پنج سال اخیر به بیماری ویروسی جارویی مبتلا شده‌اند به طوری که امروزه دیگر خاصیت فتوسنتزکننده و اکسیژن‌دهی ندارند.

مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز شهر اصفهان اضافه می‌کند: متأسفانه باید اذعان کرد چند صد اصله درختان دیگر شهر همچون چنارها و نارون‌ها نیز بر اثر کم‌آبی آسیب دیده‌ و دچار آفت شده‌اند، این آفت‌ها با سمپاشی و شستشو از بین نرفتند، اما به هر حال درختان هویت این شهر هستند و باید برای حفظ درختان تلاش کنیم.

وی با بیان اینکه از این پس با توجه به شرایط موجود، درخت بید مجنون و دیگر درختانی که نیاز آبی بالایی دارند در شهر کاشته نخواهد شد، می‌گوید: البته منظر شهر باید درختانی زیبا داشته باشد، درختانی که ترسیب کربن انجام داده و بتوانند اکسیژن تولید کنند و در عین زیبایی، مقاوم به شرایط خشکی باشند.

مرتضایی نژاد با تاکید بر استفاده از گونه‌های مقاوم به شرایط کم‌آبی و با نیاز آبی کم، اظهار می‌کند: در حال حاضر در برخی عرصه‌های خارج از شهر و ارتفاعات اطراف شهر گیاهان دیم را کاشت می‌کنیم، زیرا از این درختان دیم نتایج خوبی گرفته‌ایم.

وی با بیان اینکه تاکید سازمان پارکها حفظ درختان کاشته شده دیرباز در این شهر است، می‌گوید: کارشناسان فضای سبز در مناطق ۱۵ گانه شهرداری اصفهان دغدغه نگهداشت درختان کهنسال شهر را دارند که امیدواریم مسئولان دست به دست هم داده و تمهیداتی برای جاری‌شدن دوباره آب در بستر زاینده رود بیندیشند.

دفاع از حقابه درختان شهر

یک کارشناس فضای سبز شهری نیز به ایمنا می‌گوید: علیرغم تمام بحران‌های خشکسالی، باید توجه داشت که فضای سبز شهر اصفهان از زمان صفویه دارای حقابه بوده و نمونه بارز آن مادی‌های موجود شهر اصفهان است، بنابراین علیرغم اینکه تاکید می شود آب کم است، به همان اندازه که آب وجود دارد باید از حقابه درختان دفاع کرد.

حمیدرضا اصلانی ادامه می‌دهد: به عنوان طرفدار محیط زیست، مسایل کمبود آب برای شرب را باور دارم، اما برداشت‌های بی‌رویه آب برای صنعت و خارج از شهر اصفهان را به هیچ عنوان قبول ندارم و تاکید دارم این معضل نباید اتفاق می‌افتاد.

وی با بیان اینکه درکوتاه مدت با استفاده از روش‌های صحیح آبیاری، استفاده از از مالچ ها و جاذب رطوبت‌ها و آبیاری شبانه درختان در محل فعالیت ریشه درختانمی‌توان به حفظ بقای درختان کمک کرد، اضافه می‌کند: استفاده از روش‌های نوین آبیاری باید در دستور کار پیمانکاران فضای سبز مناطق شهرداری قرار گیرد.

این کارشناس فضای سبز شهری با ابراز تأسف از اینکه هنوز برخی از کارگران پیمانکار شهرداری برای آبیاری فضای‌سبز از سیستم آبیاری قدیمی استفاده می‌کنند، تاکید می‌کند: البته مردم نیز آن‌گونه که باید در مصرف آن صرفه‌جویی نمی‌کنند که مصداق بارز آن را در انجام امور روزمره، شست و شوی خودرو، حیاط منزل و ... می ‌ توان مشاهده کرد.

وی می‌گوید: تنها راه نجات فضای سبز، تغییر الگوی کشت مبتنی بر نتایج طرح های تحقیقاتی است که از حدود ۲۰ سال گذشته در مرکز تحقیقات سازمان پارکها بر روی گونه‌های بومی و غیر بومی سازگار با اقلیم شهر اصفهان انجام شده است.

اصلانی ادامه می‌دهد: متأسفانه در ایران به درستی استفاده از گونه‌های گیاهی مقاوم به شرایط خشکی جا نیفتاده، زیرا هنوز مسئولان باور نکرده‌اند که خشکسالی به معنای واقعی وجود دارد، بحران کم آبی جدی است و باید تغییر الگوی کشت را انجام داد.

وی با بیان اینکه استفاده از گونه‌های سازگار با اقلیم خشک اصفهان باید در دستور کار مسئولان بخش‌های مختلف شهری قرار گیرد، اضافه می‌کند: برخی از این گونه‌ها بومی و برخی غیربومی هستند از گونه‌های دایمی علفی گرفته تا گونه‌های درختی و درختچه‌ای که تاکید بر استفاده از گونه‌های درختی به عنوان عنصر اصلی و پایدار فضای سبز است.

این کارشناس فضای سبز شهری با تاکید بر وجود ارتباطی منسجم بین تحقیقات، تولید گونه‌های مقاوم به خشکی و اجرای آنها، اظهار می‌کند: مدیریت کلان شهری باید هماهنگی‌های لازم را انجام و مناطق ۱۵ گانه شهرداری اصفهان را ملزم به اجرای دستورالعمل‌های حاصل شده واحد باغبانی و تحقیقاتی سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری کند.

وی با بیان اینکه مدیریت شهرداری باید از تولید گونه‌های مقاوم به خشکی حمایت کند، می‌گوید: مدیریت شهری باید طرح‌های تحقیقاتی مبتنی به آمارهای تحقیقاتی در ایران برای نخستین بار انجام و حتی برای مشاوران کشورهای خارجی قابل توجه است را باور داشته باشد.

اصلانی با بیان اینکه حمایت از بخش خصوصی برای تولید انبوه گونه‌های مقاوم به شرایط خشکی و کم‌آبی ضروری است، اضافه می‌کند: در این راستا باید به صورت مشارکتی قراردادهای منسجم و دو طرفه میان بخش خصوصی و سازمان پارکها منعقد شود تا بخش خصوصی برای تولید انبوه گونه‌های مقاوم تشویق و نسخه‌ای خوب برای توسعه فضای سبز شهر پیچیده شود.

به گزارش ایمنا ، خشکسالی، بی آبی رودخانه ضربه‌ای مهلک به درختان و فضای سبز این کلانشهر وارد کرده به طوری که تراژدی مرگ درختان در اصفهان همچنان ادامه دارد...