کمبود معلم بحران تازه آموزش و پرورش
سونامی کمبود معلم، آموزش و پرورش را از نفس انداخته است
سونامی کمبود معلم، آموزش و پرورش را از نفس انداخته است
متأسفانه دولت هزینه‌کردن در آموزش و پرورش را برابر با هدر دادن بودجه می‌داند. در چنین شرایطی طبیعی است که سازمان مدیریت در برابر درخواست استخدام معلم به شدت مقابله می‌کند. سال آینده با اینکه طبق گفته رسمی وزیر بیش از 80 هزار نفر کمبود نیرو وجود دارد تا کنون تنها مجوز استخدام 18 هزار نفر صادر شده است و این یعنی سال بعد وضعیت مدارس دولتی فاجعه‌بار و کلاس‌ها شلوغ‌تر خواهد شد.
در همین زمینه رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش دیروز در نشست خبری به مناسبت هفته معلم با اشاره به اینکه شدت کمبود نیروی انسانی تا سال 1399 آموزش و پرورش را از پا در می‌آورد، گفت: «قانون مدیریت خدمات کشوری این وزارتخانه را در عصر پیکان نگه داشته است.»
اسفندیار چهاربند افزود: از سال آینده تعداد شاغلان و بازنشسته‌ها برابر می‌شود و تا سال 1401 تعداد یک میلیون و 150 هزار بازنشسته و 830 هزار نیروی انسانی خواهیم داشت؛ تا زمانی که سرنوشت اداری و استخدامی فرهنگیان به قانون مدیریت خدمات کشوری گره خورده، تحولی در نظام تعلیم و تربیت رخ نمی‌دهد و بزرگ‌ترین بن‌بست در تحول زندگی معلمان این قانون است که کارمند محور بوده و معلم‌محور نیست.»
رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش افزود: «مجلس که در حال دائمی کردن قانون مدیریت خدمات کشوری است باید آموزش و پرورش را استثنا در نظر بگیرد تا این وزارتخانه قانون اداری و استخدامی خاص خود را ارائه کند. این قانون موجب نهادینه شدن تبعیض در آموزش و پرورش شده است.»
سال‌هاست سیاست انقباضی داریم
چهاربند ادامه داد: «در مهر 97 حدود 300 هزار نفر کمبود نیروی انسانی خواهیم داشت و باید براساس شاخص‌ها و معیارها و انتظارات از آموزش و پرورش برای آن نیروی انسانی در نظر گرفت،اما هم اکنون اینگونه نیست. 194 هزار نفر از این کمبود از طریق ندادن نیرو به مدارس باید پشت سرگذراند.»
وی افزود: «طبق قانون احیای امور تربیتی به ازای هر چهار نفر دانش‌آموز باید یک ساعت معلم تربیتی داشته باشیم و نیاز به 123 هزار مربی پرورشی برای دانش‌آموزان مدارس دولتی داریم؛ اما فقط 18 هزار مربی به مدارس اختصاص می‌دهیم و در این شرایط از آموزش و پرورش انتظار داریم در سبک زندگی و امور فرهنگی اقدام کند.»
رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: «با کمبود آموزگار در دوره ابتدایی امکان بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان وجود دارد و تا سال 1401 خروج نیرو متداول است. در سال 97 حدود 65 هزار نفر مشمول بازنشستگی هستند که پیش‌بینی می‌کنیم 55 هزار بازنشسته شوند و اگر بدین صورت که تا امروز بوده واکنش نشان داده شود،شدت کمبود نیرو تا سال 1399 آموزش و پرورش را از پا در می‌آورد.»
وی اضافه کرد: «یکی از اقتضائات برنامه‌ریزی نیروی انسانی آموزش و پرورش متغیر بودن نیاز است و در مهر 97 از 300 هزار نفر، کمبود 84 نفر را در قالب حقالتدریس و خرید خدمات تأمین خواهیم کرد و سال‌هاست در این بخش سیاست انقباضی داریم.»
از حقالتدریس بیشترین استفاده را کرده‌ایم
رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: «نرخ بهره‌وری بر مبنای عوامل تولید خدمات 100 درصد است. عوامل تولید در آموزش و پرورش فضا و معلم است. هم اکنون در بحث منابع انسانی 300 هزار کمبود داریم و در بحث فضای آموزشی 60 درصد نیازمند نوسازی و تخریب و بازسازی است. »
وی عنوان کرد:« طبق آمار مستند و مصوب ما نیروی مازاد نداریم و بهره‌وری نیروی انسانی و فضا در آموزش و پرورش 100 است و نتایجی را که براساس قانون مدیریت خدمات کشوری ارائه می‌دهند، رد می‌کنیم.»
چهاربند تصریح کرد: «اگر از استخدام صحبت می‌کنیم، یعنی تمام راه‌حل‌ها را رفته‌ایم،از حقالتدریس بیشترین استفاده را کرده‌ایم،خرید خدمات را به کار برده‌ایم و تراکم کلاس‌های درس را افزایش داده‌ایم و چاره‌ای جز استخدام نداریم.»
تفکر اشتباهی که همچنان موجود است
متأسفانه در دوره آقای فانی این بحث به طور جدی از سوی وی مطرح شد که می‌توان با 700 هزار نیرو آموزش و پرورش را اداره کرد و حدود 300 هزار نیروی اضافی در آموزش و پرورش هستند. ظاهراً وی برای این ادعای خود دلیل اشتباهی داشت که اکنون گریبانگیر این وزارتخانه شده است.
آقای فانی معتقد بود زمانی 20 میلیون دانش‌آموز و یک میلیون معلم داشتیم، حالا که تعداد دانش‌آموزان کاهش پیدا کرده است،تعداد یک میلیون معلم نیز باید کاهش یابد، این تفکر هم‌اکنون هم وجود دارد. الهیار ترکمن، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی آموزش‌وپرورش هم آذرماه 96 در برنامه استودیو الفبا بر وجود نیروی مازاد تأکید کرد.
اشتباه هولناک این است که مسئولان آموزش و پرورش توجه ندارند زمانی که دانش‌آموزان 20 میلیون بودند، بسیاری از معلمان معادل ساعات موظف و گاهی بیشتر کلاس حقالتدریس داشتند و با این روش تعداد زیاد دانش‌آموزان اداره می‌شدند و کلاس‌ها بی‌معلم نمی‌ماند. این نکته مهمی است که به آن توجهی نمی‌شود یا ظاهراً اراده‌ای برای توجه به آن وجود ندارد.
هم‌اکنون حجم کلاس‌های حقالتدریس به شدت پایین آمده است. در واقع یکی از افتخارات آقای فانی این بود که نیاز به حقالتدریس را کاهش داده است،اما توجه نداشت با این کار اگر چه صرفه‌جویی کرده،اما کلاس‌ها شلوغ‌تر و از کیفیت آموزش کاسته شده است.
در زمان آقای فانی بیش از 120 هزار نیرو بازنشسته شدند بدون اینکه استخدامی صورت گیرد و نیز ساعات حقالتدریس به نحو محسوسی کاهش پیدا و راهبردهای اشتباه آموزش‌وپرورش را با کمبود نیرو مواجه کرد.
سونامی کمبود معلم در آموزش و پرورش به حدی است که اگر راهکاری برای آن پیدا نشود، کل سیستم آموزش و تربیت جمهوری اسلامی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. این بحران داخلی را باید در کنار نسخه‌پیچی‌های خارجی برای آموزش و پرورش قرار داد تا اوضاع بغرنج مهم‌ترین رکن و وزارتخانه دولت را کمی بتوان درک کرد.
منبع: روزنامه جوان