دفن مومیایی مشکوک!

به دنبال توسعه‌ صحن حرم شاه عبدالعظیم و حفاری‌هایی که در اطراف آن انجام شد، یک مومیایی در نزدیکی حرم و نزدیک آرامگاه سابق پهلوی اول پیدا شد که دیروز یکی از مقامات از دفن
دوباره آن خبر داده است. پس از کشف اولیه مومیایی با وجود اینکه روابط عمومی حرم عبدالعظیم این خبر را تکذیب کرد اما حسن خلیل آبادی، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران در مصاحبه‌ای بر پیدا شدن این جنازه صحه گذاشت و تاکید کرد: «مومیایی پیدا شده در پی حفاری در قسمت غربی صحن شاه‌عبدالعظیم حسنی پیدا شده است. برخی احتمال می‌دهند که جنازه متعلق به پهلوی اول باشد که به صورت مومیایی شده به تهران آورده و در نزدیکی حرم عبد‌العظیم حسنی دفن شده است. البته نظر نهایی را باید کارشناسان میراث و پزشکی قانونی بدهند که ببینیم این جنازه متعلق به چه کسی است.»
تایید شد
هر ساعتی که از این اتفاق می‌گذشت برخی رسانه‌ها و مردم بیشتر با استناد به اظهارنظر سالیان پیش صادق خلخالی، حاکم شرع وقت پس از انقلاب که پس از تخریب آرامگاه رضاخان گفته بود: «هرچه قبر رضاخان را کندند، حتی استخوان‌های او هم به دست نیامد. بعدا معلوم شد که شاه هنگام فرار، استخوان‌های پدرش را برداشته و با خود به قاهره برده است و حالا هم در یک جای امن، در لس‌آنجلس، نگهداری می‌شود. این استخوان‌ها را در کنار جنازه فرزند اشرف، به امانت نگاهداری می‌کنند.» خبر کشف این مومیایی را درست می‌پنداشتند. به خصوص که همان شب عکسی از مومیایی اولیه رضاشاه در دهه 20 شمسی و مومیایی کشف شده در نزدیکی حرم عبدالعظیم در فضای مجازی پخش شد، به طوریکه شباهت این دو عکس به یکدیگر تا حدودی محسوس بود. همچنین احمد ابوحمزه، ری‌شناس هم در گفت‌وگو با «شهروند» درباره این مومیایی و ارتباطش با پیکر رضاشاه گفته است: «منطقه‌ای که عملیات در آن انجام می‌شد، جنازه دیگری دفن نبوده است. در منابعی که من به آن رجوع کرده‌ام گفته شده در آن نقطه فرد دیگری به شکل مومیایی دفن نشده. بنابراین اگر این جنازه کشف شده مومیایی باشد، قطعا مربوط به پهلوی اول است. به‌خصوص که آن‌جا هیچ‌وقت محل تدفین مومیایی نبوده است.»
ضد و نقیض‌های دفن جسد
با اینکه در روزهای بعد همچنان اما و اگرها در خصوص کشف این جسد و تعلق آن به رضاشاه ادامه داشت اما مقامات مربوطه، سکوت را بر اظهارنظر شفاف درباره این مومیایی ترجیح دادند. تا اینکه بالاخره یک نفر تصمیم به شفاف‌سازی در این مورد گرفت. محمد جواد حق شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهرتهران در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح سرنوشت جسد مومیایی کشف شده در نزدیکی حرم حضرت عبدالعظیم حسنی گفت:«ما منتظریم اطلاعات دقیق‌تری در خصوص این پیکر که اخیرا اظهار شده در شهر ری و حرم حضرت عبدالعظیم پیدا شده دریافت کنیم. متاسفانه هیچ اطلاع رسمی و دقیقی نه توسط آستان حرم عبدالعظیم در اختیار ما و مردم قرار گرفته و نه توسط مقامات مسئول و مسئولین مرتبط در این حوزه اطلاعاتی داده شده است. بی تردید اگر جسدی کشف شود در صورتی که مربوط به زمان متاخر باشد انتظار می‌رود که نیروی انتظامی و مقامات قضایی ورود پیدا کنند و از طریق سازمان پزشکی قانونی کالبد شکافی و بررسی‌های لازم انجام شود و نتیجه آن به اطلاع مردم برسد تا روشن شود موضوع چه بوده است.» حق شناس ادامه داد: «با توجه به اینکه این موضوع در حوزه حرم عبدالعظیم حسنی قرار دارد و در این محل اجساد معمولا مومیایی نمی‌شوند نشان می‌دهد این پدیده پدیده‌ای غریبه است و با اجسادی که در طول هزارسال اخیر و حتی پیش از آن در کنار حرم عبدالعظیم دفن شده است متفاوت است. با توجه به جایگاه و قدمتی که حرم حضرت عبدالعظیم حسنی دارد و آنچه که از تصویر بر می‌آید نشان داده می‌شود که جسد مومیایی شده متاخر است و مشخص می‌شود که این جسد مربوط به دوره پس از انقلاب نیست و احتمالا به دوره پهلوی و یا قاجار برمی گردد.» رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر لزوم ورود میراث فرهنگی به این موضوع گفت: «به نظر من جامعه به شدت منتظر است که در این خصوص اطلاعات دقیق و روشنی دریافت کند. دلیلی ندارد که اگر فرضا ثابت شود این جسد متعلق به رضا شاه است نخواهیم که به جامعه توضیح دهیم.» وی افزود: «خبر غیر موثقی شنیده‌ام که این جسد را برده‌اند ودفن کرده‌اند البته در این خصوص مطمئن نیستم لذا صبر می‌کنم که هم مقامات آستان حرم و هم مسئولین میراث فرهنگی که در حقیقت دستگاه‌هایی هستند که دراین مورد باید صریحا اظهارنظر کنند اطلاعات دقیقی دراختیار مردم و رسانه‌ها قرار دهند.» حق شناس ادامه داد: «معمولا نوع نگاه برخی بر پوشاندن برخی خبرهاست و متاسفانه مردم را خیلی محرم نمی‌دانند. لذا دراین جا باید به صورت مشترک عمل شود و رسانه‌ها ضمن پیگیری این موضوع به عنوان مسئله‌ای که برای مخاطبان‌شان جذاب است و دنبال می‌کنند مسئولین مربوطه نیز پاسخگو باشند. بی تردید تا جایی که به مجموعه شورا مربوط می‌شود باید بحث و بررسی انجام شود و گزارش لازم را از کمیته میراث فرهنگی دریافت کنیم و قطعا اگر لازم باشد پیگیری‌ این موضوع را انجامخواهیم داد.»
دفن مومیایی؟
با اینکه این عضو شورای شهر در اظهارات اخیر خود خبر دفن جسد را از یک منبع غیر موثق نقل کرده بود اما روز گذشته ویدئویی از حق‌شناس منتشر شد که این‌بار خبر دفن مومیایی کشف شده را از یک منبع موثق نقل می‌کرد:«هنوز خبری دریافت نکرده‌ایم که جسد کشف شده به چه شخصیت شناخته شده یا ناشناسی تعلق دارد. ممکن است به دلیل اینکه قبلا آرامگاه رضا شاه در کنار مرقد حضرت عبدالعظیم قرار داشته و خاندان سلطنتی از آنجایی که احتمال می‌دادند ممکن است پس از انقلاب جسد رضا شاه یا آرامگاه او تحمل نشود، (کما اینکه درست هم پیش‌بینی کرده بودند) برای اینکه جسد دچار آسیب نشود چون قبلا هم این جسد از تبعیدگاه منتقل شده بود به نظر می‌رسد که مومیایی مربوط به همان زمان تبعید باشد و بعدها از محل آرامگاه بیرون آورده باشند و در اعماق زمین دفن کرده باشند. سپس برای نگهداری از آن اعلام کرده‌اند که جسد را با خود از ایران برده اند.بنابراین با این نگاه به نظر می‌رسید که این جسد مربوط به رضاشاه باشد.» وی افزوده بود: «انتظار می‌رود مقامات رسمی با توجه به اینکه این مسئله به شدت مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت، در این خصوص توضیح دهند. امروز صبح خبر موثقی شنیدم که گویا جسد را دفن کرده‌اند. اما هنوز مطمئن نیستم.»
شفاف سازی شود
از آنجایی که خبر پیدا شدن این مومیایی اولین بار از طرف حسن خلیل آبادی، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران اعلام شد، آفتاب یزد نیز پس از خبر دفن جسد یاد شده با این عضو شورای شهر تماس گرفت تا صحت و سقم ماجرا را جویا شود. او با اشاره به دریافت خبر دفن جسد مومیایی شده گفت: «شنیده‌های ما حاکی از آن است که جنازه دوباره دفن شده است. از زمان و مکان دفن اطلاعی ندارم از من هم نپرسید!» خلیل آبادی در پاسخ به این سوال که چرا مسئولان مربوطه درباره هویت مومیایی و دفن آن شفاف سازی نمی‌کنند، اظهار کرد: «از همان مسئولان باید بپرسید! به ما هیچ اطلاعی نداده‌اند.» رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران درباره تایید یا تکذیب این مومیایی توسط مسئولان که گفته شده متعلق به پهلوی اول است نیز تاکید کرد:
«شاید خودش باشد.»
تاریخی که دفن شد
تقریبا به جز مقامات آستان حرم شاه عبدالعظیم، همه کسانی که تاکنون لب به سخن گشوده‌اند به نوعی بر ارزش تاریخی آن تاکید کرده‌اند. اگر به راستی مومیایی کشف شده تاریخی باشد، قطعا دفن دوباره آن و سکوت مسئولان می‌تواند سوالات بی پاسخ و ابهامات بسیاری را در اذهان عمومی ایجاد کند.
منبع:آفتاب یزد