جذب سرمایه خارجی برای پروژه های شهری

سمیه قنبری -اصفهان امروز: باوجود سابقه فرماندهی سپاه، معاونت سیاسی امنیتی استانداری اصفهان، استانداری هرمزگان و خوزستان و 11 سال عضویت در شورای شهر بی‌شک فتح‌ا... معین 64 ساله را می‌توان یکی از سیاسی‌ترین مردان اصفهان دانست که چند ماهی است با رأی اعضای لیست امید بر کرسی ریاست پنجمین دوره شورای اسلامی شهر اصفهان نشسته است. مردی که با چهار دهه تجربه مدیریت در کارنامه گویا برای ریاست شورای شهری اصلاح‌طلب کار چندان سختی در پیش ندارد و همین همگرایی سبب شد تا به گفته او بخش قابل‌توجهی از قول‌های انتخاباتی به مردم در همین مدت کم عملی شود. فتح ا... معین در مصاحبه با اصفهان امروز از دستاوردهای شورای شهر و برنامه‌های آینده برای اصفهان می گوید.

کرسی‌های شورای شهر در بیشتر کلانشهرهای کشور در پنجمین دوره انتخابات شوراها با شعار تغییر، نصیب لیست‌های امید و اصلاح‌طلبان شد؛ در اصفهان هم برای نخستین بار اصلاح‌طلبان برنده تمام و کمال انتخابات شدند، حدود 9 ماه از آغاز به کار شورای پنجم در اصفهان می‌گذرد در مورد فعالیت شورا در این چند ماه توضیح دهید؟

لیست امید در بیشتر شهرها با شعار تغییر مورد اقبال مردم قرار گرفت، اقبالی که بار مسئولیت و تعهد اعضای شورا را سنگین‌تر می‌کند. پس از انتخابات اردیبهشت‌ماه 96 تا اول شهریورماه سال 96 و آغاز به کار شورا حدود پنج ماه زمان بود که دوستان این فرصت را به‌عنوان زمان طلایی تلقی کردند. به این صورت که هفته‌ای دو جلسه را با معاونان، مدیران و رؤسای سازمان‌های شهرداری برگزار کردند که در این جلسات مسائل مختلف شهر به‌صورت دقیق و موشکافانه بررسی شد. حاصل این جلسات این بود که بیشتر اعضای شورا در آغاز کار خود نسبت به مسائل شهر آگاه شدند. در این مدت با سازمان‌ها و نهادهایی مانند سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، اداره کل مالیات و معاون عمرانی استاندار هم جلسات هم‌اندیشی متعددی برگزار شد. در نخستین جلسه شورا پس از مراسم تحلیف، انتخاب شهردار در دستور کار قرار گرفت. اصفهان از معدود کلانشهرهایی است که شهردار آن به‌اتفاق آرا انتخاب شد. قبل از انتخاب قدرت ا... نوروزی، مباحث طولانی و نفس‌گیری در شورا برای انتخاب شهردار داشتیم و حسن این جلسات این بود که درنهایت به جمع‌بندی واحد رسیدیم و آن انتخاب نوروزی به‌عنوان شهردار بود. از زمان انتخاب شهردار توسط شورا تا ابلاغ حکم او حدود دو ماه طول کشید، شورا برای اینکه روند فعالیت‌های شهر دچار اختلال نشود از مهدی جمالی نژاد، شهردارسابق خواست تا به‌عنوان سرپرست بر روند اجرای فعالیت‌های شهرداری نظارت داشته باشد. در شورای پنجم تلاش کردیم که با دید واقع‌بینانه مسئولیت بپذیریم و برنامه‌های ابتدایی شورا نشانگر این تلاش اعضا است. در این موضوع با جمالی نژاد، شهردار سابق مذاکره داشتیم و در نامه‌ای از ایشان وضعیت روز شهرداری را استعلام کردیم و ایشان در نامه‌ای کتبی در آبان ماه سال 96 اعلام کرد که طبق اعتبارات مصوب شورا بودجه شهرداری برای سال گذشته 2 هزار و 750 میلیارد تومان بود که زمان تحویل شهرداری تنها 30 درصد منابع آن تحقق پیداکرده بود. همچنین شهرداری حدود 2 هزار و 500 میلیارد تومان بدهی سررسیده داشت. این در حالی است که با توجه به وضعیت اقتصادی کلی جامعه میزان ساخت‌وساز و فعالیت‌های عمرانی که منبع اصلی درآمد شهرداری است کاهش قابل‌توجهی داشت. تعداد پروژه‌های زمین‌مانده در شهر زیاد بود. شاخص‌ترین آن هم با 17 سال سابقه مترو بود که تنها حدود هشت ایستگاه آن تحویل‌شده بود، برخی ایستگاه‌ها هم حدود 50 درصد کارشده بود. در شورای پنجم با وجود اینکه همه دوستان از یک گرایش سیاسی واحد بودند تلاش شد مباحث کارشناسی فراموش نشود. اینکه احساس نشود چون همه از یک طیف خاص هستند در بحث لوایح و طرح‌ها موشکافی نمی‌شود. همه باهم تلاش کردیم تا با شهردار از این مقطع عبور کنیم. برای عبور از این مقطع حساس چند اقدام اساسی انجام شد. در گام نخست سراغ منابع درآمدی فراموش‌شده مثل سهم شهرداری از ارزش‌افزوده، سهم شهرداری از عوارض سوخت، منابع قانون بودجه، تسهیلات بانکی و فروش اوراق مشارکت، رفتیم. این عبور یک عبور مناسب بود. زمان تحویل شهرداری برخی سازمان‌های شهرداری تا چهار ماه حقوق معوق داشتند، باتدبیر پیش‌بینی‌شده تا قبل از نوروز 97 با همه کارکنان شهرداری تسویه شد. با پیمانکاران خدماتی و پیمانکاران عمرانی توافق شد و درصد قابل قبولی از مطالبات پرداخت شد. درعین‌حال هیچ پروژه فعالی را زمین نگذاشتیم و ادامه دادیم. اولویت‌بندی جدیدی برای پروژه‌ها تعریف شد. طبق آیین‌نامه مصوب شورای پنجم مقرر شد تا قبل از تأمین اعتبارات و یا پیش‌بینی راه‌های تأمین اعتبار هیچ پروژه‌ای تصویب نشود. برای نخستین بار هزینه‌های جاری شهرداری را به‌شدت کنترل کردیم. سال 96 را با این شرایط پشت سر گذاشتیم؛ که هیچ‌یک از خدمات شهرداری کاهش نداشت. هیچ‌یک از پروژه‌های عمرانی در دست اجرا تعطیل نشد، بزرگترین پروژه قطار شهری در یک اقدام بسیار قابل‌تقدیر به بهره‌برداری رسید. زمان تحویل شهرداری، مترو تا چهارراه تختی آمده بود. هنگام بازدید از مسیر شهردار گفت در این مدت چهار ماه به‌اندازه چهار سال کار شد. من معتقدم در این مدت حتی بیش از چهار سال کار شد. مسئله دیگری که در شهرداری نهادینه شد این بود که مبنای انتخاب برای نیروی انسانی عملکرد افراد باشد. در این زمان شهرداری نیاز به نیروی جوان دارد. این در حالی است که 150 نفر کارشناس و مدیر خدماتی بالای 30 سال خدمت در شهرداری وجود داشت. پس به دنبال تحقق شعار جوان‌گرایی به‌جای این افراد از نیروهای جوان استفاده کردیم. در بیشتر انتخاب‌ها افراد جوان برگزیده شدند چون باید خون تازه‌ای در کالبد شهرداری جریان داشته باشد. خودم وزارت کشوری هستم و در ارتباط با شهرداری کارکردم. ارزیابی بنده این است که در این مدت محدود بخشی از قول‌ها عملی شد. به دنبال این هستیم تا شهرداری را مجموعه ای پاسخ‌گو کنیم و درزمینه شفافیت اقدامات جدی کرده‌ایم. درزمینه شفافیت طرحی مطرح شد که تمام اطلاعات شهرداری در معرض دید شهروندان قرار بگیرد. شهردار هم اقدام به انتخاب مشاور در امور اطلاع‌رسانی و شفافیت کرد. شهرداری اصفهان نخستین شهرداری است که به سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات پیوست. همه نیازهای اطلاعاتی مردم برآورده شد و درروند اجرای کارها تمام موارد قابل‌بررسی است. ساده‌سازی و قانون‌مند کردن برنامه‌ها از اهداف است. بخشی از کارها درگذشته انجام‌شده بود اما گام آخر برداشته نشده بود. سیستم مکانیزه برای املاک و بروز شدن پرداخت‌ها از مواردی است که دنبال کردیم. در بخش خدمات از کارهایی که انجام دادیم در بخش خودروهای جمعی (اتوبوس‌ها) بود که دریافت آنها به پول نیاز داشت، هزینه به شرکت سازنده پرداخت شد. اتوبوس‌ها تحویل گرفته و به ناوگان اضافه شد. تشکیلات برنامه‌ریزی و کنترل عملیات در شهرداری تقویت و بروز شد. در حال حاضر سامانه‌ای داریم که تمام پروژه‌های عمرانی را می‌توان در آن بروز کنترل کرد.

با توجه به حجم فعالیت‌های انجام‌شده شهرداری با چه وضعیتی تحویل گرفته شد و آیا این حجم از بدهی در مدیریت کلانشهری امر طبیعی است یا غیرطبیعی؟

نیروی انسانی شهرداری اصفهان درمجموع بیش از دو برابر مصوب وزارت کشور است؛ یعنی بیش از 12 هزار نفر در مجموعه شهرداری اصفهان حضور دارند. چون برخی موارد مربوط به حیثیت افراد بود ورود پیدا نکردیم. برای پرداخت‌های نوروز 96، قرار این بود که شهرداری تا حد امکان چابک سازی و کوچک باشد به همین دلیل فعالیت‌هایی مثل خدمات شهری، نظافت شهری و فضای سبز به بخش خصوصی واگذار شد؛ اما در بخش فرهنگی گرفتار مشکل بودیم. در بخش فرهنگی تعداد نفر ساعتی که حقوق می‌گرفتند 5/2 میلیون نفر ساعت است، سؤال این است آیا 5/2 میلیون نفر ساعت مخاطب داشتیم، یا نه. این یعنی ناکارآمدی. در واگذاری حمل‌ونقل عمومی دچار مشکل بودیم که به سمت بروزشدن رفتیم. به دنبال ساماندهی در بحث مالی و نیروی انسانی هستیم. مشکل این است که در مورد نیروهای به کار گرفته‌شده به نحوی تصمیم‌گیری شود که آنها دچار مشکل نشوند.

حجم بدهی‌های شهرداری در حال حاضر چه میزان است؟

میزان بدهی شهرداری بیش از بودجه یک سال شهرداری است. اگر پروژه‌های نیمه‌تمام را اضافه کنیم حدود پنج سال کل اعتبارات شهرداری برای بدهی‌ها بلوکه می‌شود. البته در این مدت بسیاری از پروژه‌ها کنترل شد، بویژه پروژه‌هایی که هزینه کردن برای آنها بیهوده بود، مثل طرح اتوبوسرانی زیر پل امام خمینی(ره). برای مجموعه میدان امام علی(ع) 75 میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی‌شده بود، اما میزان پرداختی برای آن بیشتر از 300 میلیارد تومان است که بخش قابل‌توجهی از آن زمین‌مانده است. بسیاری از ابعاد میدان‌دیده نشده و هنوز جای کار زیادی دارد. فرهنگسرایی که برآورد آن تا پایان کار ‌یک میلیارد تومان بود، 5 میلیارد تومان هزینه شده تا به بهره‌برداری برسد. در دوره‌ای برای همه شهرداری‌ها معاون فرهنگی تعریف شد، همان زمان وزارت کشور چارت جدیدی را ابلاغ کرد که علاوه بر سازمان فرهنگی تعدادی از معاونت‌ها هم کاهش پیدا کرد. در این زمان ما در شهرداری اصفهان ایجاد تعهد کردیم. عبور از این موارد سخت و دارای بار عاطفی زیادی است.

لیست امید به‌عنوان یک ائتلاف در اصفهان رأی آورد؛ وضعیت فعلی شورای شهر چگونه است، آیا این ائتلاف همچنان واحد است؟

مناسب بود شما به‌عنوان رسانه تحلیل می‌کردید که در این مدت چه اتفاقی افتاده است. بسیاری از کسانی که منصوب شدند قبلاً عضو نبودند. بخش زیادی از انتصاب‌ها از درون شهرداری بود. افرادی که باید به آنها توجه می‌شد. افرادی که خیلی موردتوجه نبودند، این‌یک امر طبیعی است. تلاش کردیم حداقل‌ها در انتصاب‌ها موردتوجه قرار بگیرد. حتماً باید در انتخاب‌ها تضارب افکار وجود داشته باشد.

این تضارب آرا آیا به‌طور واقعی در شورای شهر اصفهان وجود دارد؟

تضارب آرا و افکار در شورا هست. البته مثل همه جای دیگر دنیا و مثل همه مجلس‌ها و فراکسیون‌های مجلس، در رأی‌گیری‌ها لابی‌گری هم داریم. خیلی هم با این لابی‌گری مخالف نیستم چون شورا مستقیم حق ورود به امور اجرایی و انتصاب‌ها را ندارد؛ اما در خیلی موارد طرحی که دوستان ارائه کردند برای رأی آوردنش مذاکره کردند، در مواردی طرح رأی آورد و در مواردی هم طرح رأی نیاورده است.

در این مدت شاهد سکوت شورا و شهرداری در برابر موج تخریب‌ها بودیم، گمان نمی‌کنید این سکوت ابهام ایجاد می‌کند که چرا شهرداری و شورا برای شفافیت به دفاع یا نقد نپرداخته است؟

یک بخش قصه جنجال رسانه‌ای است، انتقال آسان اطلاعات باعث شده تا بسیاری از افراد حداقل‌های اصول اخلاقی را رعایت نکنند. شهرداری و شورا انتظار داشت که رسانه‌ها صحت‌وسقم این موضوعات را پیگیری کنند. در شأن شهرداری و شورا نیست که به هر ادعای بی‌موردی پاسخ دهد. رصد کردن این موضوعات از مواردی است که رسانه‌ها باید به آن بپردازند، شفاف سؤال کنند تا پاسخ داده شود. برخی از این موارد تخریب‌های غیرواقعی و غیراخلاقی است. باید از جنجال پردازی پرهیز کنیم؛ مثلاً گفته شد که معین مالک هتل کوثر است. اصل قصه این است که چند سال قبل محمد فروزنده، رئیس بنیاد مستضعفان که سابقه دوستی ما به دوران سپاه بازمی‌گردد، به اصفهان آمده بود. با ایشان جلسه گذاشتم. در آن دیدار او گفت وضعیت هتل کوثر خوب نیست می‌خواهم کمک کنی. گفتم مدیریت هتل کار من نیست. گفت نه شما روی مجموعه نظارت خوب داشته باشی کافی است. درنهایت هم برای بنده حکم زدند. حالا همه‌جا می‌نویسند مالک هتل کوثر، درصورتی‌که من نماینده بنیاد بودم با حق حضور جلسات ماهانه 250 هزار تومان. این کار را هم در تعارف با فروزنده قبول کردم که امروز جنجال است.

موج رسانه‌های اجتماعی موج خطرناکی است که باید مراقب آن بود، در بحث فرماندار گلپایگان موج رسانه‌های مجازی سبب شد تا استاندار دستور عزل ایشان را بدهند، فارغ از اینکه اصل موضوع چه بود، فکر نمی‌کنید انفعال رسانه‌ای سبب شده تا شهرداری و شور را در سایه قرار بگیرد؟

قبول کنید که به دلیل گستردگی، امکان رصد کامل فضای مجازی وجود ندارد؛ اما نقد شما درباره لزوم گسترش فعالیت سیستم شهرداری را قبول دارم.

شما همواره یکی از منتقدان رسانه‌های شهرداری بودید، وضعیت فعلی رسانه‌های شهرداری را چطور ارزیابی می‌کنید؟

تلاش می‌کنیم دسترسی همه رسانه‌ها برای پرسشگری از شهرداری و شورا به‌اندازه رسانه مکتوب شهرداری (اصفهان زیبا) باشد. در این دوره رسانه شهرداری سمت‌وسوی جدیدی پیداکرده است. وضعیت فعلی صد درصد قابل‌قبول نیست اما به سمت اصلاح حرکت می‌کند.

با توجه به وضعیت بد اقتصادی در این مدت چه منابع درآمد جدیدی برای شهرداری تعریف‌شده است؟

طبق آمار در مدت هفت سال گذشته از بودجه مصوب شهرداری که شامل 40 درصد جاری و 60 درصد عمرانی است بالاترین رقمی که برای بودجه عمرانی هزینه شده 35 درصد است و کمترین بودجه جاری 90 درصد بود. حتی در موردی بودجه جاری بالای صد درصد هم داشته‌ایم. این آمار ماهیت کارهای انجام‌شده را نشان می‌دهد اینکه خیلی از کارها رو بنایی بوده و ریخت و پاش. فکر می‌کنیم هزینه جاری یعنی حقوق و دستمزد درصورتی‌که حدود 25 تا 30 درصد هزینه جاری صرف حقوق و دستمزد می‌شود. در بخش تأمین درآمد یکی از کارها بحث تحقق مطالبات شهرداری بر اساس قوانین بودجه کشوری است که در این زمینه مبالغ خوبی را گرفتیم و برای استفاده حداکثری از این بخش برنامه‌ریزی کردیم. بخش دیگر استفاده از اعتبارات خارجی است که برای نخستین بار در شهرداری فراخوان دادیم که کلیه شرکت‌ها که امکان اجرای پروژه‌های شهرداری با استفاده از تسهیلات خارجی رادارند مراجعه کنند. پنج یا شش مورد پیشنهاد داریم که تا یک ماه آینده پاکت‌ها باز می‌شود. سرمایه‌گذاری برای خط 2 و 3 مترو اصفهان یکی از این موارد است. 28 اسفندماه سال گذشته 500 میلیارد تومان مجوز اوراق مشارکت برای قطار شهری گرفته شد. شرکت ارزش‌آفرین از شرکت‌های شهرداری بود که غیرفعال بود، با فعال کردن آن به دنبال این هستیم تا املاک شهرداری را خام فروشی نکنیم.

برای سال جاری چه پروژه‌های در اولویت شهرداری اصفهان قرار دارد؟

شورا کمترین دخالت را در هفته فرهنگی اصفهان داشت اما از مجموع کارهای انجام‌شده راضی هستیم، با یک‌دهم هزینه قبلی هفته اصفهان برگزار شد. تجلیل از هنرمندان، استادکاران و هنرمندان صنایع‌دستی باعث ایجاد روحیه شادی و نشاط در شهر شد. در بحث شهری برنامه‌ریزی شد تا خط 2 و 3 قطار شهری طبق برنامه پنج ساله انجام شود. سرزنده سازی بافت قدیم اصفهان مثل چهارباغ و اطراف میدان نقش جهان، توسعه صنعت گردشگری، ارائه خدمات به گردشگر. مذاکره برای توسعه مراکز اقامتی، هتل و هاستل. درزمینه حمل‌ونقل عمومی باوجود خط یک مترو می‌توانیم بازنگری مجدد در خطوط اتوبوسرانی داشته باشیم. در مورد نحوه خدمات‌رسانی تاکسی‌ها باید مذاکراتی داشته باشیم. باوجود مشکلات زیاد پیگیر هستیم، بتوانیم برای تمام خیابان‌های فرعی اصفهان خط مینی‌بوس داشته باشیم. برای نخستین بار در شرکت اتوبوسرانی مدیری داریم که دکترای حمل‌ونقل دارد چون نمی‌خواهیم گاراژ داری مدرن کنیم. طرح جامع حمل‌ونقل اصفهان یک طرح تلفیقی است و هیچ استانی طرح جامع حمل‌ونقل ندارد. البته وزارت کشور به طرح ایراداتی وارد کرده که به دنبال رفع آن هستیم. توسعه و بهبود فضای کسب‌وکار برای نخستین بار وارد شهرداری شد و تعدادی از سالن‌های برج جهان‌نما برای مدت دو سال به استارتاپ‌ها واگذار شد. با توسعه مراکز عرضه صنایع‌دستی در تلاش هستیم تا از برند اصفهان برای توسعه گردشگری و صنایع‌دستی استفاده کنیم. بخشی از محور چهارباغ سنگفرش شده، در ضلع غربی طرح سنگفرش آماده است. کندی فعالیت در این محور به این دلیل بود که منتظر اتمام ایستگاه امام حسین(ع) و میدان انقلاب بودیم که اکنون در حال انجام است. بر اساس طرح شورای شهر یک شورا متشکل از معاون فرهنگی، نماینده شهردار، نماینده معاون عمرانی و شهرسازی، نماینده معاون مالی و اداری و نماینده سازمان زیباسازی برای مدیریت خیابان چهارباغ تشکیل شد. احکام آقایان صادر شد و کارها برای چهارباغ در حال انجام است. مبلغی به‌عنوان کمک بلاعوض به حوزه هنری برای نوسازی سینما ساحل کمک شد. شهرداری برای خرید سینما همایون مقابل مدرسه چهارباغ هم اقدام کرده است. پاساژ مربوطه به قیمت 25 میلیارد تومان خریداری شد؛ اما در مراحل خرید سینما همایون اشکالاتی وجود دارد. با این حال شهرداری هم به مالک و هم بنیاد شهید برای خرید سینما همایون اعلام آمادگی کرده است تا با تملک این بنا مقدمات ساخت تئاتر بزرگ شهر فراهم شود. در بحث سینما ایران هم به دلیل فرسودگی مالک اقدام به تخریب بنا کرد؛ اما برابر قانون امکان تبدیل به بنای دیگری وجود ندارد و شهرداری حاضر است با ارائه امتیازات خاص برای احیای سینما ایران همکاری کند. این بخشی از طرح‌ها و برنامه‌های شهرداری اصفهان برای سال جدید است.