بحران هسته‌ای جدید در مرز هند و پاکستان
درحالی‌که دونالد ترامپ روی فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی تمرکز کرده است، تهدیدی به‌مراتب خطرناک‌تر تر در جنوب آسیا در حال رشد است: ترکیبی از سلاح‌های هسته‌ای و تروریسم.
درحالی‌که دونالد ترامپ روی فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی تمرکز کرده است، تهدیدی به‌مراتب خطرناک‌تر تر در جنوب آسیا در حال رشد است: ترکیبی از سلاح‌های هسته‌ای و تروریسم. پاکستان که پیش‌ازاین هم قدرت هسته‌ای زیادی در حد بیش از 100 کلاهک هسته‌ای و موشک‌هایی برای حمل آن‌ها داشته است اینک درصدد است تا زرادخانه‌های هسته‌ای و موشک‌های کوتاه برد خود را به‌منظور بازدارندگی در برابر هند که دشمن خونی و قدرتمند پاکستان است، گسترش دهد. هند هم نزدیک به 100 کلاهک هسته‌ای دارد. (کره شمالی فقط امکانات لازم برای چند کلاهک هسته‌ای را در اختیار دارد). درواقع شمار سلاح‌های هسته‌ای هند و پاکستان نیست که باعث نگرانی تحلیلگران و دیپلمات‌ها شده است. بلکه آن‌ها نگران این هستند که یک حادثه یا اشتباه محاسباتی و یا یک حمله تروریستی منجر به جنگ هسته‌ای مصیبت باری شود. این دو کشور از سال 1947 تابه‌حال 4 مرتبه با یکدیگر وارد جنگ شده‌اند و درگیری‌های مرزی زیادی هم داشته‌اند. تحلیلگران اینک درباره خطر فزاینده یک درگیری مرزی دیگر بین این دو کشور که می‌تواند به‌سرعت تبدیل به یک بحران هسته‌ای شود هشدار می‌دهند.به عقیده تحلیلگران ممکن است یک گروه تروریستی مانند لشکر طیبه پاکستان اقدام به عملیات در خاک هند کند (مانند حمله به بمبئی در سال 2008). چنین اقدامی ممکن است هند را به حمله‌ای بزرگ به‌سوی پاکستان تحریک کند که پاکستان چنین حمله‌ای از سوی ارتش قدرتمند هند را تنها با سلاح‌های هسته‌ای می‌تواند دفع کند. هند یک‌بار دیگر هم 8 سال پیش زمانی که در حمله به بمبئی 174 نفر کشته شدند تصمیم به چنین کاری گرفته بود البته در آن برهه زمانی آمریکا توان این را داشت که هند را از اقدام تلافی‌جویانه منصرف کند. در یک سناریوی محتمل دیگر ممکن است افراط‌گرایان پاکستان تلاش کنند تا به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کنند. به‌این‌ترتیب اعضای افراطی شده نیروهای مسلح پاکستان برای رسیدن این افراط‌گرایان به هدفشان به آن‌ها کمک کنند. حمله‌های تروریستی به پایگاه‌های نظامی پاکستان هم پیش‌ازاین با همکاری نیروهایی از داخل انجام‌شده بود. در سال 2011 افراط‌گرایان توانستند به ناو هواپیمابر مهران که به‌شدت مورد محافظت بود حمله و هواپیماها را منفجر و برای 16 ساعت کماندوها را به اسارت بگیرند. در سال 2014 هم آن‌ها تلاش کردند که یک کشتی جنگی پاکستان را بدزدند. استراتژیست ها همچنین معتقدند که جهادگرایان پاکستانی ممکن است به‌منظور ایجاد بحران در روابط دو کشور اقدام به انجام یک حمله تروریستی در خاک هند کنند. زمانی که پاکستان در چنین شرایطی کلاهک‌های هسته‌ای خود را برای شلیک احتمالی از مخفیگاه‌ها خارج می‌کند جهادگرایان به آن‌ها حمله و کلاهک‌ها را بدزدند. «اسکات ساگان»، دانشمند سیاسی مرکز دانشگاهی امنیت و همکاری‌های بین‌الملل استنفورد خطر برخورد هسته‌ای هند و پاکستان را به‌مراتب بزرگ‌تر از خطر رویارویی آمریکا با کره شمالی می‌داند. به عقیده او برخورد با کیم جونگ اون شبیه به یک قمار است اما در مورد پاکستان کنترل آمریکا بر مسائل از این هم محدودتر است. یک جنگ تمام‌عیار هسته‌ای بین پاکستان و هند نه‌تنها باعث نابودی این دو کشور می‌شود بلکه دود و ریز گردهای ناشی از این جنگ وارد اتمسفر شده و منجر به افزایش دمای زمین می‌شود و به‌صورت باران‌های سربی بر سر مردم می‌ریزد. بر اساس مدل‌های آب و هوایی این مسئله باعث کاهش چشمگیر محصولات کشاورزی و تا سالها کمبود مواد غذایی در جهان می‌شود.
فشار هسته‌ای در منطقه با پیش گرفتن استراتژی «آغاز سرد» از سوی هند بیشتر شد. آغاز سرد استراتژی جنگی مبتنی بر حملات برق‌آسای توپ و تانکی به داخل خاک پاکستان در صورت بروز درگیری است. این استراتژی در سال 2001 زمانی از سوی هند اتخاذ شد که ارتش هند که در مناطق داخلی کشور مستقر بودند نتوانستند به حمله لشکر طیبه پاکستان به پارلمان هند به‌صورت برق‌آسا پاسخ داده و پاکستان را تنبیه کنند. به‌این‌ترتیب بعدازآن ماجرا هند گروه‌هایی از نیروهای واکنش سریع خود را به‌صورت آماده‌باش در مرزهای خود با پاکستان قرارداد. پاکستان هم در پاسخ به این کار موشک‌های کوتاه برد «نصر» را که توان حمل کلاهک هسته‌ای و بردی نزدیک به 35 مایل دارند را در مرزهای خود با هند مستقر کرد. درصورتی‌که درگیری بین دو کشور دربگیرد پاکستان قبل از اینکه بخش‌هایی از سرزمینش به دست هند بیفتد از این سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌کند. بنا به گفته «ساجد فرید شاپو» در خوش‌بینانه‌ترین حالت، پاکستان موشک‌های هسته‌ای خود را به‌سوی مراکز غیرنظامی پرتاب نکرده و فقط نیروهای نظامی هند را مورد هدف قرار خواهد داد. در این حالت بهانه لازم را به دست هند می‌دهد تا این کشور هم مراکز استراتژیک نظامی پاکستان را هدف حمله‌های هسته‌ای خود قرار دهد. مسئله مهم برای پاکستان این است که بتواند ازیک‌طرف کلاهک‌های هسته‌ای خود را از دسترس تروریست‌ها دور و از طرف دیگر آن‌ها را در صورت بروز درگیری احتمالی آماده شلیک نگه دارد. «متیو بان» تحلیلگر سلاح‌های هسته‌ای دانشگاه هاروارد اخیراً با یکی از افسران پاکستانی که مسئول امنیت زرادخانه‌های هسته‌ای این کشور است صحبت کرده است. او در این گفتگو اذعان کرده است که ریسک دزدیده شدن سلاح‌های هسته‌ای پاکستان توسط تروریست‌ها بسیار جدی است. بان می‌گوید: «ما می‌دانیم که بخش‌های مختلف ارتش و سرویس اطلاعاتی پاکستان پیوندهای نزدیکی با گروه‌های جهادی داشته و طرفدار آن‌ها هستند. اعضای نیروهای نظامی و امنیتی پاکستان خیلی راحت افراطی می‌شوند. پاکستانی‌ها خودشان می‌گویند برای ما چنین چیزی رخ نمی‌دهد اما من با توجه به حوادث مکرری که در نهادهای نظامی پاکستان پیش‌ازاین رخ‌داده است واقعاً نگران هستم». به عقیده ساگان: «ایالات‌متحده ممکن است به‌طور سری در مورد امنیت سلاح‌های هسته‌ای توصیه‌هایی به پاکستان کرده باشد اما این باعث کاهش نگرانی‌ها نمی‌شود چراکه هرچقدر هم ما در این زمینه به پاکستان کمک کنیم این غیرممکن است بتوانیم بفهمیم تا چه حد این توصیه‌ها را به کار گرفته‌اند». کلام آخر اینکه به قول ساگان پاکستان در داخل با مشکل تروریست‌ها و همچنین غیرقابل‌اعتماد بودن پرسنل روبرو است. اینکه تروریست‌ها به سلاح‌های هسته‌ای این کشور دست پیدا کنند خطربزرگی است. شاید بشود این مشکل‌ها را برای مدتی کمرنگ کرد اما نمی‌توان آن‌ها را از بین برد.
نویسنده: دیوید وود
مترجم: آرین پورقدیری
منبع: Huffington Post