تاریخچه ای سفره ای عقد
پیشینه ی مراسم عقد به دوران ایران باستان باز میگردد که پس از شیرینی خوران و آشنایی خانواده ها با هم صورت میگرفت. رسم بر این است که هزینه ی مراسم عقد و عروسی بر عهده ی داماد باشد و در عوض، عروس جهیزیه به خانه ی داماد بیاورد و ظریف کاری های سفره عقد نیز بسیار مهم است .
پیشینه ی مراسم عقد به دوران ایران باستان باز میگردد که پس از شیرینی خوران و آشنایی خانواده ها با هم صورت میگرفت. رسم بر این است که هزینه ی مراسم عقد و عروسی بر عهده ی داماد باشد و در عوض، عروس جهیزیه به خانه ی داماد بیاورد.در قدیم سفره ی عقد توسط خانواده ی زوجین چیده میشد. بدین صورت که خانواده ی داماد آن را تهیه می کردند و سپس در مراسم بله برون آن را به منزل عروس می بردند و وظیفه ی چیدمان آن بر عهده ی خانواده ی عروس بود. در مراسم عقد سفره ای چیده می شود که در حقیقت نماد شکل گرفتن خانواده است. چیدمان سفره ی عقد و ظریف کاری های آن بسیار مهم است. اگر دوستی دارید که طراح دکور است می توانید از او در این زمینه کمک بگیرید. شرکت هایی وجود دارند که سفره ی عقد اجاره می دهند و خودشان هم چیدمان آن را بر عهده می گیرند. تنوع نمونه ها را میتوانید از آلبوم عکس هایشان ببینید. وجود رنگ های متنوع و ظروف طرح دار در سفره ی عقد بسیار مهم است. این ظروف میتوانند کریستال، پلی استر، آنتیک و یا نقره باشند. هزینه ی سفره ی عقد را با توجه به سایر هزینه های پیش رو در نظر بگیرید. به دوست داران طرح های سنتی توصیه می شود تا از پارچه ی ترمه
و ظروف نقره استفاده کنند. عروس خانم های خوش سلیقه می توانند در تزئین سفره ی عقد شان از شمع های فانتزی استفاده کنند و همچنین سفره را گل آرایی کنند. هرچند هزینه ها چندین برابر خواهد شد اما جلوه ی زیادی به سفره ی شما خواهند بخشید. نکته ی مهم در مورد چیدمان این است که سفره نباید خیلی شلوغ باشد که جلوه ی وسایل کم شود و حتی عروس هم در آن جلوه نکند.
عقد در اتاقی برگزار می شد که دارای شرایط خاصی بود. بنا به باور قدیمی ها زیر این اتاق نباید خالی می بود ،یعنی اگر زیر آن آب انبار یا زیرزمین قرار داشت،معتقد بودند که وصلت استوار نمی ماند و زیر پای عروس سست می شد. عروس تنها بر سفره آراسته در اتاق عقد سفره ای از شال کشمیر یا مخمل سرخابی یا ارغوانی رنگ رو به قبله می گشودند که عروس به تنهایی بر بالای آن جا می گرفت .ترتیب چیدن سفره ی عقد مانند نسل های آتی آن ها در این رو زگار بود اما برخی وسایل سفره ی عقد متفاوت با امروز مورد استفاده قرار می گرفت.
باورهایی درباره ی سفره عقد :
نسخه های خوشبختی مختلفی برای اولین برخورد پس از عقد پیچیده می شود و این ها آموزش هایی بود که بزرگ تر ها به پسر و دختر می دادند تا در زندگی مشترک مورد توجه و اجرا قرار بگیرد. برخی از این رسوم به این ترتیب بود : پیش از هر چیز داماد باید پای راست خود را روی پنجه ی پای عروس می فشرد ، با این مقصود که همسرش همیشه از او اطاعت کند و زبانش در برابر شوهر بسته باشد، قافل از آن که نظیر همین نسخه برای دختر تجویز شده بود و گاه عروس با زرنگی در این کار پیشدستی می کرد. عروس باید در ابتدا به چشم های شوهرش نگاه می کرد تا کسی از او نظر نکند. نخستین نگاه به روی همدیگر از درون آینه بود تا هیچ رنجش و کدورتی به زندگیشان راه نیاید. داماد نقلی در دهان عروس می گذاشت و عروس با ناز خود را کمی کنار می کشید تا داماد هر چه بیش تر به سویش متمایل شود. داماد دست عروس را می گرفت و زیر دست خود می گذاشت تا همسرش همیشه از او پیروی کند.
خرید مراسم عقد
اجزای اصلی سفره عقد چیست ؟؟
قرآن مجيد كتاب خدا به نشانه ي مورد تاييد قرار داشتن وصلت از سوي خداوند و طلب يمن و بركات الهي جلو آينه و بالاي جانماز قرار مي گيرد.
آينه هچنان كه در خريد عروسي آينه در سرلوحه و پس از قرآن مجيد قرار دارد ، در سفره عقد نيز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار مي گيرد تا با نگريستن در آن دلهايشان نسبت به هم مانند آينه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند .
يك جفت شمعدان شمعدانها در دو سوي آينه جاي دارندو شمع هاي فروزان درون آنها هنگام جاري شدن صيغه عقد ،نشانه آرزوي روشنايي وگرمي در پيوند عروس و داماد است . جنس شمعدان با قاب آينه يكي و معمولا نقره برنز يا بلورين مي باشد.
جانماز پيشاپيش آينه گسترده مي شود و روي آن مهر و تسبيح زيبايي قرار مي دهند تا گواهي بر پاي بندي زوج نسبت يه اصول دين اسلام باشد و تبرك آن شامل حال عروس و داماد شود . اين سجاده و زير مهري كوچك روي آن يا از جنس ترمه قديمي به جا مانده در خانواده با آستر ساتن خوش رنگي مانند زرشكي و غيره مي باشد يا آن را مخصوص عروس از مخمل سفيد مي دوزند و رويش را با نخ براق نقره اي سوزن دوزي مي كنند .
مهر اين جا نماز به شكل قلب يا گل يا اشكال زيبا واستثنايي ديگر انتخاب مي شود.
كاسه نباتدر يك سوي بالاي سفره عقد توده اي از نبات را به شكل زيباي قالبي خاص كه گاه در چندين طبقه تهيه شده است ، قرار مي دهند . نبات نماد آروزي شيريني پيوند عروس داماد است كه معمولا آن را از نبات اعلاي زعفراني تدارك مي بينند.
نقل و سكه نقل به نشانه ي شيرين كامي و سكه براي افزايش روزي عروس و داماد سر سفره ي عقد گذاشته مي شود . امروز مخلوطي از نقل سه مرواريد و پولك را در بسته بندي هاي كوچك يا اشكال ابتكاري ديگر قرار مي دهند واين تورها را با شكوفه و روبان تزيين مي كنند.سكه هاي ويژه سفره عقد ،طلايي رنگ است كه روي آن مبارك باد يا نام مبارك حضرت مهدي (عج) ضرب مي شود .
تخم مرغ از دير باز تا كنون تخم مرغ نماد تولد وتداوم نسل است از اين رو پيداست كه نهادن آن بر سفره ي عقد به نيت ادامه نسل زن و مرد و باروري ازدواج آن دو مي باشد. معمولا براي تبرك تعداد تخم مرغ ها را پنج دوازده يا چهارده به نيت پنج تن دوازده امام (ع)و چهارده معصوم(ع)انتخاب مي كنند.
فندق گردو و بادام اين خوراكي هاي مقوي و پر مايه الهي رانيز به نشان گسترده بودن سفره خوراك عروس و داماد و توانمندي آنها سر سفره عقد مي گذارند.
نان و پنير نان را به نشانه ي بركت خداوند و پنير را با نيت وسعت روزي و سپيد بختي بر سر سفره عقد مي نشانند . امروز نان و پنير را به صورت لقمه هاي كوجك در مي آورند و با نايلون محافظ غذامي پوشانند.
سبزي را به نشانه ي سلامتي سر سبزي و خرمي در سفره عقد مي گذارند. سبزي عقد، سبزي خوردن است كه از تره ريحان شاهي نعناع تربچه پيازچه تشكيل مي شود.
گل به نشانه شادابي و طراوات و به عنوان نمادي از زيبايي اين پيوند سبدي از گل بر سفره عقد مي نشانند. همچنين براي آراستن اجزاي ديگرسفره عقد نيز از شاخه هاي گل و گلبرگ هاي رنگين استفاده مي كنند
گل سرخ يا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است .
شيريني آشكار است كه شيريني به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختي بر سر سفره عقد مي نشيند. معمولا هر دو نوع شيريني خشك و تر را به اين منظور به كار مي برند شيريني سفره عقد بايد خوش ريخت كوچك وتازه باشد.
ميوه : نهادن ميوه هاي رنگين بر سر سفره عقد به منزله برخورداري عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهي ونعمت هاي طبيعي زندگي است.
عسل : مراسم عسل در دهان همديگر گذاشتن پس از جاري شدن صيغه عقد به منظور آن كه عروس داماد در آينده مايه ي شيرين كامي و دلارامي هم باشند.
جا حلقه اي: حلقه ي ازدواج زوج معمول امشابه هم است و در جعبه مخصوصي از طلا فروشي خرداري ميگردد . اين حلقه را بر جايگاه خاص و زيبايي پيش پاي عروس و داماد مي گذارند. تا پس از جاري شدن صيغه عقد آن را در انگشت هم جاي دهند.
خونچه نان و اسپند به مفهوم سفره كوچك است و در اصطلاح به طبق هايي چوبي گفته مي شد كه در آن وسايل عقد را قرار مي دادند. نان: در گذشته نان سر سفره عقد سنگك بود اما امروزه هر نوع ناني رامي توان به اين منظور مورد استفاده قرار داد.
اسپند علاوه بر دود كردن اسپند در آغاز هر يك از مراسم و جشن هاي مربوط به ازدواج از جمله عقد به نيت دور داشتن چشم بد از وصلت جديد و از جان عروس و داماد.
كله قند ساييدن يك جفت كله قند هم شكل و هم اندازه روي پارچه اي بر سر عروس و داماد به نيت فروباريدن شادي و شييرني بر سر آنها طي زندگي مشترك صورت مي گيرد.
تور قند ساييدن حرير تور با پارچه نازك سپيد رنگي را به شكل مربع يا مستطيل تهيه مي كنند تا كله قند ها روي آن بر سر عروس و داماد ساييده شود .
لوازمی که بر عهده آقا داماد است : 1- قرآن و جانماز
2- سرویس طلا
3- حلقه
4- ساعت
5- آینه و شمعدان
6- لباس عقد و نامزدی
7-لوازم آرایش(کرم پودر، پن کیک، مداد ابرو، ریمل، رژ گونه، رژ مایع و جامد در رنگ های مختلف، لاک در رنگ های مختلف، سایه، ژل مو، فرمژه، مرطوب کننده، تافت، مام، دئودرانت، برس و شانه)
8- عطر و ادکلن
9-لباس مجلسی یا پارچه
10-مانتو، روسری
11-کفش و کیف
12-چادر مشکی و مجلسی
13-سشوار و اُپیلیدی
14- حوله ی حمام
15- چمدان
16-لباس خواب و لباس زیر
لوازمی که بر عهده عروس خانم است :
1-جانماز
2-کت و شلوار
3-ست کمربند و کیف
4-پیراهن دامادی
5-کفش
6- حلقه
7-ساعت
8-ریش تراش(ست افترشیو، کیف اصلاح و لوازم جانبی، برس و شانه)
9-لباس خواب و لباس زیر
10-حوله
11-چمدان
آینه یکی از عناصر مهم سنت های خاص ایرانیان است. آینه مظهر روشنایی و پاکی است. در تمامی سنت های ایرانی رد پایی از آینه به چشم می خورد. ایرانیان از دیرباز در سفره های عقد، در سفره های هفت سین و هنگام ورود به منزل تازه خریداری شده، از آینه استفاده می کنند. رسم آینه و شمعدان گذاشتن در سفره ی عقد هم یادگار آیین زردشت است. شمعدان که نمادی از آتش مقدس است؛ نگهبان روشنایی و حافظ عروس و داماد است که در دو سوی آینه قرار می گیرد.
در سفره های عقد قدیم رسم بر این بود که داماد چهره ی نوعروس خود را نخستین بار در آینه ببیند و به این شکل روشنایی و نور در زندگی شان جریان پیدا کند. تصویر عروس در آینه زیباترین تصویری بود که در ذهن داماد نقش می بست و این به تداوم پیوند ازدواج کمک می کرد.
خرید آیینه و شعمدان :
معمولا در خرید های عقد، آینه و شمعدان جایگاه ویژه ای دارند. به طوری که حتی در بعضی از شهرهای کشورمان، آینه و شمعدان دوبار خریداری می شود. یک بار آینه و شمعدان کوچکی که خانواده ی داماد در مراسم بله برون به خانه ی تازه عروس می برند و مصداق روشنایی و گشایش در آغاز زندگی است. یک بار هم که عروس و داماد خود به سلیقه ی خودشان آینه و شمعدان اصلی را خریداری می کنند.
در ادامه چند نمونه سفره عقد را بررسی میکنیم.
