رونمایی از سند ثبت آیین‌های کتل و سقاخوانی نوش‌آباد در فهرست میراث معنوی
رئیس مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان گفت: سند ثبت آیین های سقاخوانی و کُتَل نوش آباد، در فهرست میراث معنوی کشور رونمایی می شود.
محمد مشهدی در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: آیین ها و سنت های هر منطقه حامل فرهنگ و معنویت مردمان ایران زمین بوده و ثبت آنها به عنوان عناصر هویت بخش اهمیت جهانی دارد و در توسعه این منطقه بسیار موثر است.
وی افزود: مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان تلاش می کند با همکاری نهادهایی از جمله اداره ها و پایگاه های میراث فرهنگی شناسایی، مستندسازی و ثبت آیین های منطقه فرهنگی کاشان را اجرایی کند.
رئیس مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان با بیان اینکه کُتَل زیباترین و باشکوه ترین تجلی آیین های نوش آباد و شامل عناصر متعدد رمزی و زیباشناختی است، گفت: کتل عبارت است از کودکی که روز عاشورا بر اسب می نشانند و جلو هیات عزادار حرکت می دهند و آن را نماد علی اصغر می دانند.
نویسنده کتاب توغ‌های ایرانی در مورد شیوه انجام آیین کتل، گفت: شهروندان قبل از تولد کودک نذر می کنند که اگر نوزاد پسر بود وی را کتل کنند و در نخستین یا دومین عاشورای بعد از تولد وی، اسبی را با پارچه های رنگارنگ تزیین کرده و در جلو زین اسب دو میوه مانند پرتقال یا سیب در کاردی فرو کرده و دو کبوتر کنار آن می گذارند و کودک را بر اسب سوار می کنند.
مشهدی افزود: پدر کودک با تنگی از آب یا شربت به همراه کودک حرکت می کند و هنگام حرکت نیز شخصی برای کتل، مداحی می کند، هم‌چنین نوجوانانی لباس سبز پوشیده و با چوبدستی، کتل را همراهی می کنند که در اصطلاح شاطر نامیده می شوند و پس از پایان مراسم صاحبان کتل مردم را برای خوردن ناهار عاشورا به منزل دعوت می کنند.
وی گفت: سقاخوانی مراسمی است که شهروندان در قالب چهار گروه از استادان و پیشکسوتان سقاخوان، بزرگ‌ترها، شاگردان و جوانان به صورت حلقه های عزا مقابل یکدیگر نشسته و اشعاری پر محتوا در توصیف واقعه کربلا و مدح شهدای کربلا همخوانی می کنند.
رئیس مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان افزود: سقاخوانی با نواهایی برگرفته از ردیف دستگاه موسیقی سنتی بدون سینه‌زنی و سنج و دهل از شامگاه عید غدیر تا شب اول محرم در حسینیه اجرا می شود، اما در روز تاسوعا به یادبود درگذشتگان دو محرم و در روز عاشورا نیز به عنوان بدرقه کشته در پیشاپیش هیئت حسینی برگزار می شود.
وی گفت: رونمایی از سند ثبت آیین های سقاخوانی و کتل در روز دوشنبه 26 شهریور با حضور مسئولان میراث فرهنگی در نوش آباد برگزار خواهد شد.
به گزارش ایسنا، شهر تاریخی نوش آباد که در پنج کیلومتری شمال کاشان قرار گرفته است، در ماه محرم آیین ویژه ای برای پاسداشت محرم برگزار می کند. که با سقاخوانی در شامگاه عید غدیر شروع می شود. پنجه بندی در اول محرم، طوق بندی، خیمه کوبی در عصر هشتم محرم ، کُتَل، تعزیه و کشته برداری در روز عاشورا و خیمه برداری در عصر یازدهم محرم از جمله این مراسم است که در فهرست میراث معنوی ثبت شده است.