انسان، فناوری و آینده

کمتر کسی امروزه در ماهیت اجتماعی بودن انسان و زندگی‌اش شک دارد؛ اما پرسشی که هنوز جواب دقیقی برای آن وجود ندارد این است که چه چیزی باعث شد انسان‌ها روش زندگی گروهی را برگزینند؛ غریزه، انتخاب آگاهانه یا نیاز؟

البته در میان فیلسوفان و اندیشمندان افرادی همچون جان لاک که نظریه ضداجتماع بودن انسان را مطرح کرد و زندگی اجتماعی انسان را به چالش کشید، نیز وجود دارند. طبق این نظریه، انسان موجودی منفرد است و فردیت یک اصل در حیات آدمیزاد به شمار می‌رود. براین اساس این پرسش پیش می‌آید که آیا حیات انسان بر پایه حالتی جزیره‌ای شکل می‌گیرد؟ اجتماع انسان‌ها آبستن تمدن بود و تمدن از دل اجتماع زاده شد. درنهایت این تمدن اجتماعی پدیده‌ای همچون ظهور فناوری را در پی داشت. عده‌ای بر این باورند که پیشرفت فناوری ما را به سمت زندگی انفرادی سوق داده است. درواقع فناوری راهی است برای بازگشت انسان به ماهیت اصلی‌اش که همان منفرد بودن و دوری از اجتماع است.

روابط اجتماعی انسان‌ها از الگوهای پیچیده‌ای پیروی می‌کند. بسیاری از این روابط بر پایه نیازها شکل می‌گیرد، نیازهایی همچون غلبه بر تنهایی یا ترس، نیازهای مالی و حتی عاطفی. در این راستا ممکن انسان‌ها برای رفع نیازهایشان با یکدیگر دچار تنش شوند.

اکنون فناوری و علم به‌گونه‌ای پیشرفت کرده است که می‌تواند پاسخگوی بسیاری از نیازهای انسان فارغ از درگیری و تنش باشد. یکی از مهمترین فناوری‌های تأثیرگذار بر اجتماع انسان‌ها تلفن همراه است. این فناوری کوچک جای تلفن، رایانه، دوربین، تلویزیون و حتی دوستان و خانواده‌مان را گرفت.

جعبه کوچک هوشمندی که همه جا همراه، دوست و شاید مرهمی برای زخم‌های تنهایی‌مان است. منظور از تنهایی فقط تنهایی فیزیکی نیست، گاهی در جمع خانواده، دوستان و همکارانمان هستیم اما احساس تنهایی ما را رها نمی‌کند.

حال ما دوست جدیدی پیداکرده‌ایم که برایمان پر از تازگی است و می‌تواند بخشی از نیازهایمان را پاسخ دهد و شاید جایگزینی ابتدایی برای برخی از روابط انسانی‌مان باشد.

پرسش اما این است که ما با این دوست تازه به چه سویی قدم برمی‌داریم و افق این دوستی کجاست؟

ارتباط بسیاری از ما با تلفن همراه به یک اعتیاد تبدیل‌شده است و تلفن همراهمان جای همراهانمان را گرفته‌اند.

اعتیادی که بین زن و مرد، مادر و فرزند، خواهر و برادر و حتی دوستان جدایی می‌اندازد. جدایی که آن را جدایی عاطفی می‌نامند.

تصور کنید به این جعبه‌های کوچک قابل‌حمل هوش مصنوعی اضافه شود، شاید ربات‌هایی با هوش مصنوعی قرار است در آینده جای تلفن همراهمان را بگیرند.

ربات‌هایی که بهتر درکمان می‌کنند، کمتر غر می‌زنند و شاید با ما مهربان‌ترند.

درنهایت فناوری همچون سلول‌های سرطانی روابطمان را در برمی‌گیرد، روابط ما با دیگران به‌مراتب کمتر از حالا می‌شود تا جایی که احساس بی‌نیازی از دیگران ما را در برمی‌گیرد. آن روز خانواده بی‌ارزش، دوستی بی‌پایه، ازدواج بی‌معنا و تولیدمثل کم می‌شود.

و درنهایت شاید آن روز شاهد نابودی بشر به دست خودش باشیم.