قرارداد تسلیحاتی با عربستان، دسته‌گل جدید آمریکا در منطقه

ترامپ عربستان را به‌عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود انتخاب کرد. ترامپ با اعراب رقصید، در نمایشگاه آثار هنری حضور پیدا کرد و علیه ایران سخنرانی کرد. این سفر قراردادهای مالی بسیاری برای دو طرف دربر داشت که قرارداد جنجالی 110 میلیارد دلاری نظامی مهم‌ترین آن بود. این قرارداد با توجه به اینکه قرار است در ده سال آینده به 350 میلیارد دلار برسد برای اقتصاد آمریکا بسیار بااهمیت است. این قرارداد از ناو جنگی و تانک، هلی‌کوپتر، هواپیما تا موشک‌های پاتریوت و موشک تاد را در برمی‌گیرد؛ اما باوجود همه اهمیتی که این معامله برای آمریکا دارد و به قول خود ترامپ اشتغال‌زایی زیادی به همراه دارد اما اعتراضات زیادی را در آمریکا و جهان به همراه داشته است. به نظر منتقدان سلاح‌های فروخته‌شده به عربستان سرانجام برای سرکوب مردم خود این کشور و همچنین در جنگ یمن علیه مردم بی‌گناه به کار گرفته می‌شود و این ناقض حقوق بشر است. «ترور ترال» عضو ارشد دپارتمان سیاست خارجی موسسه تحقیقاتی کاتو در این مورد می‌گوید: «منطق ترامپ در بستن قرارداد 110 میلیارد دلار تسلیحاتی با عربستان این است که این تسلیحات به عربستان در مقابله با تروریسم کمک و جلوی نفوذ منفی ایران را در خاورمیانه می‌گیرد. همچنین این قرارداد منافع اقتصادی آمریکا را تأمین می‌کند؛ اما متأسفانه این قرارداد تبعات سنگینی را برای آمریکا و منطقه به همراه دارد. در کوتاه‌مدت بازنده‌های بزرگ این قرارداد تسلیحاتی مردم یمن هستند. آمریکا از ابتدا در مورد یمن از سعودی‌ها که عملیات خود علیه یمن را با عنوان مبارزه با عناصر القاعده و دستگیری شورشی‌های تحت حمایت ایران توجیه می‌کرد، پشتیبانی می‌کرد. در درازمدت این قرارداد قدرت آمریکا برای افزایش انگیزه‌های حقوق بشر را تضعیف می‌کند. تصمیم ترامپ به فروش میلیاردها دلار سلاح‌های پیشرفته به کشوری با بدترین رکوردها در مورد حقوق بشر مثال خوبی برای سیاست خارجی مبتنی بر رئالیسم نیست بلکه نوعی تخطی از اصول اساسی آمریکایی‌ها است». همچنین سلیل شتی، دبیر کل سازمان عفو بین‌الملل معتقد است: «قرارداد تسلیحاتی ترامپ با عربستان ازآنجاکه یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای تاریخ است برای کارخانه‌های اسلحه‌سازی باعث خوشحالی است اما قلب ما از شنیدن این خبر گرفت. چراکه این قرارداد شامل تسلیحاتی می‌شود که اوباما به دلیل نگرانی از اینکه این تسلیحات توسط عربستان علیه مردم یمن استفاده شود فروش آن‌ها را به عربستان ممنوع کرده بود». ترامپ توجیه اخلاقی چنین قراردادی را حمایت از عربستان برای توانا کردن این کشور برای مقابله با تروریسم در منطقه عنوان داشته است. او گویا فراموش کرده است که عربستان خود زمانی منبع مالی گروه داعش بود و با همه قدرت خود برای اینکه این گروه در سوریه بتواند بشار اسد را از سریر قدرت به زیر بکشد از آن حمایت می‌کرد. فرید زکریا تحلیلگر آمریکایی در این مورد می‌گوید: «ما از طریق ایمیلهای فاش شده هیلاری کلینتون وزیر خارجه پیشین آمریکا می‌دانیم که دولت سعودی به همراه قطر در سال‌های اخیر تأمین‌کننده حمایت مالی و لجستیکی داعش و دیگر گروه‌های سنی تندرو در منطقه بوده است. اتباع سعودی، دومین گروه پرجمعیت جنگجویان خارجی داعش را تشکیل می‌دهند. پادشاهی سعودی، در ائتلاف ضمنی و تلویحی با القاعده در یمن است. باورهای افراطی گروه داعش برگرفته از اسلامی وهابی عربستان است». ترامپ ضمن سخنرانی برای سران کشورهای عرب در ریاض ایران را بزرگ‌ترین حامی تروریسم در منطقه معرفی کرد و با تقویت ایران هراسی در بین اعراب سعی کرد بستن چنین قرارداد تسلیحاتی با عربستان را حمایت آمریکا از این کشور در برابر ایران جلوه دهد. این موضع‌گیری نیز به‌شدت موردانتقاد تحلیلگران قرار گرفت. زکریا در این مورد می‌گوید: «ترامپ در سخنرانی خود در عربستان هیچ حرفی در مورد میزبان خود نزد اما در مورد ایران زد. اگر بخواهیم صادق باشیم این کاملاً نادرست است که ایران را ریشه تروریسم جهادی بدانیم. بر اساس بررسی‌های کالج کینگر لندن 94 درصد کشتارهای ناشی از تروریسم اسلامی از سال 2001 تابه‌حال به دست داعش، القاعده و دیگر گروهای سنی جهادی بوده است. ایران با این گروه‌ها می‌جنگد نه اینکه آن‌ها را تغذیه کند. بیشتر حملات تروریستی در غرب با عربستان سعودی در ارتباط است و هیچ‌کدام هیچ ارتباطی با ایران نداشته است». درواقع ترامپ برای جلب‌توجه مردم آمریکا و اینکه اثبات کند می‌تواند اقتصاد آمریکا را نجات دهد و بیکاری را در این کشور از بین ببرد چشم‌های خود را به روی این واقعیت بست که وهابیسم که خانواده سلطنتی عربستان مشروعیت خود را وامدار آن هستند خود ریشه تروریسم در جهان و عامل کشتار 11 سپتامبر و عملیات‌های تروریستی دیگر در سرتاسر جهان است. درواقع این معامله نوعی جایزه به کشوری است که تلاش دارد دیدگاه‌های اسلامی رادیکال خود را که اساس تفکر القاعده و داعش است در جهان اشاعه دهد. این معامله منطقه را ناامن‌تر و درگیری‌های فرقه‌ای را افزایش می‌دهد. معامله ترامپ با عربستان باعث داغ‌تر شدن جنگ یمن و تشدید تفکرات ضدآمریکایی و داغ شدن مسابقه تسلیحاتی در منطقه می‌شود. معامله تسلیحاتی آمریکا با عربستان ازنظر اخلاقی قابل دفاع نیست چراکه هنوز هم در پشت پرده عربستان از داعش حمایت می‌کند. ترامپ با شعار «اولویت با آمریکا» درواقع در پی این بود که با تقویت عربستان بار مبارزه با تروریسم در منطقه را به دوش عربستان و کشورهای عربی بیندازد اما متأسفانه دچار اشتباه شد. فروش تسلیحات به عربستان نه‌تنها کمکی به حل بحران تروریسم نمی‌کند بلکه آن را تشدید نیز می‌کند. آمریکا بزرگ‌ترین حامی تروریسم در دنیا را تا بن دندان مسلح کرد و نه‌تنها نتوانست پای خود را از منطقه بیرون بکشد بلکه خود را درگیر رقابت‌های بین ایران و عربستان نیز نمود.

نویسنده: آرین پورقدیری