وجود یک بمب ساعتی در مرکز شهر اصفهان

به گزارش ایسنا منطقه اصفهان، اکنون یک تغییر کاربری غیرمجاز در مرکز شهر اصفهان(خیابان توحید میانی) بسترساز تهدید جان و مال صدها انسان شده است. راه‌اندازی یک آزمایشگاه صنایع شیمیایی در طبقه سوم یک ساختمان مسکونی قدیمی به‌وسیله یک شرکت تولیدی و استفاده از گازهای سمی و پرخطر ازجمله اتیلن اکساید بسترساز شکل‌گیری یک بمب ساعتی در مرکز شهر اصفهان است. گاز اتیلن اکساید و پروپیلن اکساید جز گازهای سرطان‌زا و با شدت انفجار بالا به شمار می‌روند که حجم ناچیزی از آن (یک لیتر) در صورت انفجار قادر است تا شعاع یک کیلومتری را با خاک یکسان کند.
غفلت نهادهای مسئول در نحوه مصرف گازهای انفجاری
تهیه مواد شیمیایی پرخطر و به‌ویژه گاز EO و PO بدون مجوزهای لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت امکان‌پذیر نیست. باوجود اهمیت در شرایط خرید و مصرف محصولات پرخطر که برخی از آن‌ها در فهرست محصولات ناریه نیز قرار می‌گیرند اما نظارت کافی بر مصرف‌کنندگان این نوع مواد و گازهای سمی و انفجاری وجود ندارد. کارخانه‌ای که با مجوز سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان در شهرک صنعتی رازی(شهرضا) فعالیت می‌کند تنها مصرف‌کننده این نوع مواد پرخطر در استان به شمار می‌رود.
جدای از فعالیت غیرقانونی آزمایشگاه و واحد تحقیق و توسعه این کارخانه که در یک ساختمان سه طبقه مسکونی در خیابان توحید میانی و روبروی مجتمع تجاری البرز قرار دارد و جان و مال صدها خانواده را در این خیابان با مصرف مواد شیمیایی سمی و انفجاری به خطر انداخته است کارخانه این مجموعه واقع در خیابان دهم شهرک صنعتی رازی فاقد هرگونه تجهیزات ایمنی برای پیشگیری از وقوع حادثه است.
به‌طور متوسط همیشه دو تانکر گاز اتیلن اکساید و چند تانکر گاز پروپیلن اکساید در این کارخانه موجود است اما هیچ‌کدام از استانداردهای ایمنی در این مجموعه رعایت نشده است. انفجار فقط یک تانکر گاز در این کارخانه برای تخریب شدید کل شهرک صنعتی رازی اصفهان کفایت می‌کند که نمونه این اتفاق در سال 87 و در مجاورت پتروشیمی شازند آسیب‌های غیرقابل جبرانی را موجب شد.
غفلت شهرداری و سازمان صمت در نظارت بر ایمنی
شهرداری منطقه 5 اصفهان نیز باوجود گزارش‌های مردمی بابت تغییر کاربری مسکونی به صنعتی و تجاری در خیابان توحید اقدام خود را منحصر به وجود شاکی خصوصی می‌داند این در حالی است که دادگستری اصفهان نیز می‌تواند به‌عنوان مدعی‌العموم به این موضوع ورود پیدا کند اما ظاهراً بی‌اطلاع است.
آتش‌نشانی اصفهان نیز که با گزارش‌های مردمی نسبت به فعالیت این آزمایشگاه پرخطر آگاهی یافته است تاکنون فقط یک بازدید سطحی از محل آزمایشگاه واقع در خیابان توحید میانی داشته و با آنکه کمترین امکانات ایمنی نیز در محل مشاهده نشده همچنان اقدام مؤثری برای جلوگیری از وقوع حادثه انجام نداده است. کما اینکه کارخانه مورد اشاره نیز تحت نظارت آتش‌نشانی و مرکز پیشگیری از وقوع حادثه استان قرار ندارد.
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان نیز که متولی بخش صنعت به شمار می‌رود و مجوزهای فعالیت این واحد تولیدی را صادر کرده است و باوجود بازرسی کارشناسان بخش شیمیایی این سازمان از کارخانه مورد اشاره و آگاهی نسبت به مخاطرات ناشی از فعالیت این مجموعه، اقدام کارسازی مبنی بر اجرای استانداردهای لازم برای حفظ ایمنی در این واحد تولیدی انجام نداده است.
همچنین سلامتی کارگران و کارکنان این مجموعه نیز با توجه به سمی و سرطان‌زا بودن مواد مصرفی به‌طور جدی تهدید می‌شود و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان نیز برای حمایت از کارگران در این زمینه غفلت کرده است.
اتیلن اکساید گازی سمی و با شدت انفجار بالا
اکسید اتیلن یا اتیلن اکساید ( Ethylene oxide) که اکسیران oxirane هم نامیده می‌شود، یک ترکیب آلی با فرمول C2H4O است. این گاز در سال 1859 میلادی توسط شیمیدان فرانسوی "چارلز آدولف ورتز" به دست آمد و در جریان جنگ جهانی اول این ماده از لحاظ صنعتی اهمیت یافت و از آن برای تولید دو محصول اتیلن گلایکول و همچنین بمب شیمیایی گاز خردل استفاده شد.
این گاز بی‌رنگ قابل اشتعال دارای بوی ضعیف شیرینی است و ساده‌ترین اپوکسید epoxidee محسوب می‌شود. سه حلقه موجود در ساختمان آن شامل دو اتم کربن و یک اتم اکسیژن است. این ماده معمولاً به‌صورت یک مایع سرد و خُنک شده به کار گرفته و حمل می‌شود.
اتیلن اکساید قابلیت نفوذ بسیار بالایی دارد و ضمن کاربردی در فرآیند اتوکسیلاسیون جهت تولید مواد اولیه صنایع شونده و کف‌سازهای معدنی برای استریل ابزارهای پزشکی و ... نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گاز بسیار سمی و خطرناک و جزو عوامل سرطان‌زا به شمار می‌رود که مخرب لایه ازون نیز است.
قدرت انفجاری و تخریب این گاز به اندازه‌ای بالاست که حجم ناچیز آن (کمتر از یک لیتر) نیز می‌تواند در صورت انفجار چند ساختمان مجاور هم را تخریب کند.
نمونه‌ای از فاجعه اتیلن اکساید در اراک
برای آگاهی از شدت خطرات ناشی از فعالیت این کارخانه و مجموعه آزمایشگاهی آن در سطح شهر نمونه‌ای از حادثه اتفاق افتاده در سال 87 تشریح می‌شود. مجموعه پتروشیمی شازند تنها تولیدکننده گاز اتیلن اکساید در ایران است و در مجاورت آن نیز دو کارخانه باهدف فرآوری این گاز برای تولید محصولات شیمیایی مرتبط ایجاد شده است. در نزدیکی این پتروشیمی و دو کارخانه کیمیاگستران و کیمیاگران یک ایستگاه آتش‌نشانی بسیار مجهز تدارک دیده شده است که در صورت وقوع هر نوع حادثه سرعت پاسخگویی بالا باشد.
باوجود رعایت ایمنی و استانداردهای لازم در کارخانه‌های مذکور و وجود این ایستگاه آتش‌نشانی مجهز در خردادماه 1387 به علت شدت انفجار در یکی از مخازن شیمیایی شرکت کیمیاگستران، آتش‌سوزی به کارخانه مجاور کشیده شد و کارخانه کیمیاگستران و کیمیاگران دچار حریق بسیار وحشتناکی شدند.
به گفته شاهدان عینی این حادثه، یک مخزن پس از انفجار به کارخانه روبرویی پرتاب شده و شدت حادثه را افزایش داده است. این گزارش حاکی است حادثه از محل وقوع در شرکت کیمیاگستر تا شعاع 500 متری کشیده و منجر به تخریب 20 تا 100 درصدی شده است. شدت انفجار به اندازه‌ای بود که اکثر اجساد کشته‌شدگان متلاشی و غیرقابل شناسایی و مجروحین نیز 70 تا 100 درصد دچار سوختگی شدند.
فاجعه‌ای بزرگ‌تر از پلاسکو در قلب اصفهان
این ساختمان و کارخانه در صورت وقوع حادثه، فاجعه‌ای بسیار بزرگ‌تر از پلاسکو را در شهر و استان اصفهان خلق خواهد کرد که تأثیرات شیمیایی ناشی از انتشار گازهای سمی مورد استفاده در این مجموعه نیز برای طولانی‌مدت به سلامتی مردم شهر آسیب جدی وارد می‌کند. این شرکت با اینکه زمینه سودآوری بسیار بالایی دارد و سطح اشتغال آن نیز بسیار ناچیز است برای اجرای استانداردهای ایمنی و پیشگیری از حادثه و حفظ سلامت کارکنان خود و جامعه حاضر به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیست.
استانداری، مدیریت بحران استان اصفهان، شهرداری و آتش‌نشانی اصفهان، نیروی انتظامی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توجه به اهمیت این موضوع باید هر چه سریع‌تر نسبت به تدارک ایمنی و امنیت لازم در این مجموعه اقدام عملی انجام دهند و تا اجرای استانداردهای لازم در کارخانه و خروج آزمایشگاه از سطح شهر، فروش گاز اتیلن اکساید به این واحد تولیدی متوقف و از ادامه فعالیت آن جلوگیری شود.