صنایع دستی نیازمند حمایت و برندسازی است

صنایع دستی همواره بخش مهمی از هویت و فرهنگ ایران را به خود اختصاص داده است چراکه بخشی که حافظه تاریخی، اعتقادی و اجتماعی مردمان این دیار به شمار آمده و قطعا انتقال صحیح و حفظ آن آیینه تمام نما از احوالات و سیری است که کشورمان از گذشته تا به امروز داشته است.اما شواهد امر چنین نشان می دهد که امروز صنایع دستی آنگونه که باید در جامعه امروزی ما مورد توجه نبوده و متاسفانه نگاه امروز مردم به این هنر ارزشمند یک نگاه کاملا تجملی است و کالای هنری و سنتی برایشان یک کالای لوکس محسوب می شود و هرگز آن را بخشی از سبد فرهنگی لحاظ نمی کنند، از طرفی هزینه ای که برای هنر بعنوان کالای لوکس می شود نیز بیشتر صرف خرید آثار کپی وارداتی می شود و از این رهگذر هنرمندان جامعه نفعی نبرده و نخواهند برد.در ادامه گفت و گویی با یکی از هنرمندان صنایع دستی در شهرستان لنجان داشتیم که آن را خواهید خواند.
لطفا خودتان را معرفی کنید؟
اکرم حسین زاده هستم متولد 1363، و ساکن شهر زاینده رود از توابع شهرستان لنجان هستم.
توضیحاتی را درخصوص هنرساقه نگاری برای خوانندگانمان بگویید.
هنرساقه نگاری ابتدا با ساقه های نی شکر و ذرت در برخی شهرهای ایران رواج داشته است.اما به علت سختی کار این الیاف کم کم خود را به الیاف دیگری مانند ساقه گندم ، جو، برنج و برخی گیاهان دارای ساقه دادند.با توجه به قدمت این هنر باید گفت هنر ساقه‌نگاری برنج و گندم یکی از بدیع‌ترین میراث‌ها در لنجان به حساب می‌آید و مهم‌ترین ویژگی‌های این‌ هنر در جنبه‌ چشم‌نوازی‌ آن‌ است‌ از این‌رو از متن‌ آیات ‌قرآن‌ ، دیوان‌ها و اشعار شعرای ایرانی در این اثر استفاده می‌شود البته کارهاى خطى، گل و بته، سیمرغ، پرنده، منظره و انواع موضوعات دیگر را نیز مى‌‏توان در این هنر کار کرد.
برای تولید یک تابلوی با ساقه برنج و یا گندم باید حتما از گندم و برنج کشت آبی استفاده کرد. برای این کار ساقه های برنج و یا گندم را از محل گره آن برش زده و در آب جوش قرار میدهیم تا منعطف شود سپس آن‌ را به وسیله‌ کاتر «تیغ موکت‏‌برى» برش زده و اتو می‌کشیم تا صاف شود که این امر با سختى و صرف وقت زیاد همراه است.
در مرحله اتوکشی رنگ ساقه را به رنگ روشن یا قهوه‌ای سوخته درمی‌آوریم و ساقه‌های صاف شده را روی طرح مورد نظر چسبانده با قیچی یا تیغ برش می‌زنیم و روی مخمل مشکلی که از قبل روی تخته مخصوص کشیده شده می‌چسبانیم و طرح نهایی را تشکیل می‌دهیم.
با توجه به تضویحاتی که دادید آیا شما برای خلق اثر هنری خود شرایط خاصی را فراهم می‌کنید؟
بنظر من یک هنرمند همواره برای خلق یک اثر هنری از آموزه ها، جغرافیای زندگی خود و... استفاده کرده و داشته های خود را در جنین هنری خود می‌پروارند از این رو هرگاه که این جنین با ابزار هنری هنرمند ‌زاده می‌شود آن اثر هنری نویدبخش زندگیبوده؛ چراکه هنرمند بهترین لحظه زندگی خود راصرف خلق ان اثر کرده است.از این رو من نیز برای خلق اثری چون ساقه نگاری با ایجاد خلوت مناسب همراه با موسیقی و جدا شدن از محیط اطراف برای تمرکز بر روی ایده و بک گراند ذهنی ام محیط لازم را فراهم می کنم.
اصولا روند آفریش یک اثر هنری برای شما از ابتدا تا انتها چه مراحلی را پشت سر می‌گذارد؟
خلق یک اثر هنری ممکن است مراحل از پیش تعیین شده و مشخصی را طی نکند؛ و در برخی از آثار من نیز همین گونه بوده است. برای کار کردن ممکن است روی طرح اولیه ام فکر کنم و اتودی کلی از ایده ی ذهنی ام بزنم و یا با چرخیدن میان تصاویر، ایماژهای ذهنی ام را بیدار کنم و آن طور که می خواهم ترکیبی از آنها را کنار هم یا در هم تنیده و فرو رفته بچینم؛ و ممکن است در نهایت اثری را خلق کنم که یادآور باقی مانده های مه آلود از تجربیات ِ ذهن انسان معاصر باشد.
آیا تاثیر روحیات و عوامل محیطی مانند رخ دادن یک اتفاق خوشایند تا چه حد می‌تواند روی آفرینش اثر هنریتان تاثیر بگذارد؟
البته رویدادهای تاثیرگذار بر روحیه ی هنرمند را می توان در آثارش دید. حتی به صورت ناخودآگاه وارد آثار میشود و آن را در ترکیب بندی ،المان ها ،و بسیاری عناصر بصری میتوان دید. تغییر روحیه در طول خلق اثر هنری ، خود به خود ممکن است بر اثری که از قبل شروع شده تاثیر بگذارد و هنرمند ممکن است بخواهد آن اثر قبلی را کنار بگذارد و کاری را از نو شروع کند؛ و برای من هم پیش آمده و ممکن است بر اساس حال متفاوتی اصلا شوقی برای ادامه ی کار روی طرح نیمه کاره نداشته باشم و کار جدیدی شروع کنم که خود در طول کار لذت ببرم و این دیالوگ فکری که در ذهنم می چرخد با اتفاقاتی که روی کار مدام در حال پیشرفتن هستند بسیار لذت بخش می شود.
به عنوان یک هنرمند جوان چه چالش‌هایی را پیش روی خود می‌بینید؟
دنیای هنر و خصوصا هنری که درحال منسوخ شدن است چالش های خود را دارد که مسلما با ورود به این فضا با آنها مواجه می شویم.ولی یک هنرمند در زندگی حرفه ای اش که با کلیت زندگی اش در یک پیوند همیشگی وگسست ناپذیراست، یاد میگیرد که هر چالشی اتفاقی است برای تلا ش کردن و جلو رفتن و حتی خود چالش و درگیریِ ذهنی را به کار میگیرد تا یک اثر هنری زیبا خلق کند.باید گفت هنرمندان صنایع دستی معمولا عواطف و احساسات‌ خاصی دارند و آنها احساسات خود را هنگام خلق آثار به منصه ظهور می‌رسانند و شاید به همین دلیل صنایع دستی خود سخنگوی فرهنگ اقوام مختلف ایران است. با قبول این باور که آثار هنری زاییده اندیشه و آرزوهای هنرمند بوده می‌توان آثار هنری خلق شده را صورت و نقشی ظاهری از اندیشه‌هایی نهفته در هنرمندان دانست‌.
بنظر شما چگونه می توان چالش های پیش روی هنرمندان صنایع دستی را کاهش داد؟
بنظر من صنایع دستی بیش از هرچیز نیازمند برندسازی است تا این صنعت ناب از حوزه‌ای صرفا نوستالژیک به حوزه تجاری تبدیل شود و حرکت در این مسیر قطعا سبب خواهد شد آینده صنایع دستی و فعالان این حوزه را تضمین کند. بنظر می رسد اگر در شهرستان لنجان نیز زمینه‌های لازم برای تغییر در این نوع نگاه که حوزه صنایع دستی صرفا یک حوزه نوستالژیک با انگاره های قدیمی، کهنه و فعالیت کهنسالان در جاهای نمور است را شاهد باشیم و این نوع دیدگاه جای خود را به تعریف جدیدی با فعالیت جوانان و پاسخگوی نیازهای امروز بودن دهد شاهد ایجاد پویایی بیشتر هنرمندان خواهیم بود.
آمار و ارقام موجود نیزگویای این مسئله است که هنر ظریف ایرانی، یکی از راه های اصلی امرار معاش مردم است، به گونه ای که به طور غیرمستقیم، ده ها میلیون نفر از مردم از این طریق، گذران زندگی می کنند و امروزه سهم صنایع دستی، در ایجاد اشتغال،سهم چشمگیری دارد .با توجه به اینکه صنایع دستی برای ایرانیان، دارای مزیت اقتصادی است و به عنوان مهم ترین ابزار در انتقال فرهنگ و تمدن چند هزار ساله ایران نیز به شمار می آید و به عنوان ابزاری مهم در جذب و جلب جهانگردان خارجی قلمداد می شود، می تواند با ارزآوری بالا ، سهم صادرات آن را از صادرات غیرنفتی کشور، بالا ببرد از این رو نیاز است برای تحقق این مهم برنامه ریزی لازم انجام شود .البته این مسئله را نیز نباید به دست فراموشی سپرد که متاسفانه در شهرستانی چون شهرستان لنجان که در تمام فصول مختلف سال از وجود گردشگر بهره‌مند است صنایع دستی آن همچنان مغفول مانده و برای آن هیچ تبلیغی نشده و این مسئله سبب شده است هنرمندان رشته های مختلف صنایع دستی بی انگیزه شوند چرا که بازار مناسبی برای فروش محصولات خود ندارند.
در آخر اگر نکته‌ای هست بفرمایید
حرف آخرم این‌که امیدوارم روزی را ببینم که هنرمندان لنجانی جایی را برای عرضه آثار خودشان داشته باشند نه این‌که بخواهند برای این کار به دیگر استان ها بروند. خیلی از مردم آثار من را که می‌بینند نمی‌دانند که چیست، اصلا با ساقه نگاری آشنا نیستند.اگر امثال من بعد از مدتی دست از کار بکشند چه کسی می‌خواهد این هنر را به مردم معرفی کند؟ چه کسی می‌خواهد این فرهنگ را به مردم بشناساند و تثبیت کند.