جوانان؛ سرباز یا سربار؟
کاش وزارت ورزش و جوانان حتی در نام‌گذاری به وزارت جوانان و ورزش تغییر اسم می‌داد
اصفهان امروز،گروه جامعه| در حال حاضر ۲ هزار سمن جوانان در کشور ثبت و یا در حال ثبت است که ۲۰۰ مورد آن متعلق به اصفهان با جمعیت یک‌میلیون و ۲۰۷ هزار و ۸۵۴ نفری جوانان است. این در حالی است که 27 درصد جمعیت کشور را جوانان تشکیل می‌دهند که وزارت ورزش و جوانان با انعکاس قابلیت‌ها و استعداد این قشر، ساماندهی امور آنان را در اولویت دارد.
بر هیچ‌کس نقش و اهمیت جوانان در توسعه و پیشرفت کشور پوشیده نیست، امروز جوانان بزرگترین سرمایه هر کشوری محسوب می‌شوند، هرچقدر هرم سنی کشوری جوان باشد، آن کشور فرصت‌ها و ظرفیت‌های بالاتری در توسعه و پیشرفت دارد، اما هرم سنی جوان و تعداد بالای جوان مهم نیست، آنچه مهم است سیاست‌گذاری و وضع برنامه‌های عملیاتی در حوزه جوانان و مشارکت حداکثری آنان در تمام حوزه‌ها و مباحث کشور است.
بروکراسی عامل کاهش انگیزه جوانان برای مشارکت اجتماعی
به‌تازگی معاون فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان اظهار کرده است کاغذبازی سخت اداری و رفتارهای سلیقه‌ای در صدور مجوز و ارائه شناسه ملی باعث بی‌انگیزگی جوانان فعال اجتماعی شده است. رامین نعیمی دراین‌باره بیان کرد: با وجود امضای تفاهم‌نامه بین وزارت ورزش و جوانان و وزارت کشور و دستور معاون اول رئیس‌جمهور برای تسهیل شرایط ارائه شناسه ملی به سمن‌های جوانان اما این اقدام صورت نگرفته است. در زمان حاضر ۷۰ تشکل مدنی این استان متقاضی دریافت شناسه ملی هستند اما فرآیند اداری مشخص نیست و پرونده‌های آن در انتظار بررسی است. او ادامه داد: با توجه به تبلیغ و تشویق جوانان در تشکیل نهاد اجتماعی اما این‌گونه بی‌مهری‌ها به این حوزه مانع از افزایش مشارکت اجتماعی جوانان می‌شود. نعیمی با اشاره اینکه حضور جوانان در عرصه‌های مختلف برای رفع مشکلات اجتماعی کارساز است، تصریح کرد: سمن‌های جوانان در کمک به سیل‌زدگان و رفع چالش‌های اجتماعی پیشتاز بوده‌اند و رفع مشکلات صدور پروانه آنها به نگاه ویژه مسئولان نیاز دارد. به گفته او در شرایط کنونی باید با اتخاذ تدابیر اصولی بستر حضور جوانان را در عرصه‌های مختلف ازجمله اجتماعی فراهم آورد تا بهتر بتوانند نقش‌آفرینی کنند. بر اساس تفاهم‌نامه وزارت کشور و وزارت ورزش و جوانان در سال گذشته که با تأکید معاون اول رئیس‌جمهور نیز بوده است، باید صدور مجوز و به رسمیت شناختن سازمان‌های مردم‌نهاد حوزه جوانان توسط وزارت کشور انجام شود.
تأسیس سازمان ملی جوانان، افقی روشن
اگر سیاست‌گذاری درستی در به‌کارگیری جوانان در حوزه‌های مختلف وجود نداشته باشد، این قشر که مهمترین سرمایه کشور محسوب می‌شوند، تبدیل به افراد سربار و زیانده می‌شوند. با توجه به اینکه کشور ایران دارای هرم سنی جوانی است و از آمار جوانان تحصیل‌کرده‌ای بالایی برخوردار است، آیا تاکنون برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مطلوبی در حوزه جوانان انجام‌شده است؟
سعید موسایی، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه دراین‌باره به ایسنا گفته است: بعد از پیروی انقلاب اسلامی، قبل از اینکه فرصت برای برنامه ریزان کشور به وجود آید که به مسائل جوانان در کشور بپردازند، کشور ما درگیر جنگ تحمیلی شد، همین امر باعث شد در آن مقطع زمانی موضوعاتی همچون اوقات فراغت، ادامه تحصیل و ... در حوزه جوانان مطرح نشود، چون‌که کشور مورد تجاوز قرارگرفته بود و تمام امکانات در خدمت جبهه و جنگ بود تا از کشور دفاع شود. او افزود: پس از اتمام جنگ تحمیلی، یعنی در اوایل دهه 70، در دولت سازندگی مفهوم جوانان در برنامه توسعه کشور مطرح و شورای عالی جوانان در سطح ملی تشکیل شد، این شورا در مراکز استان‌ها شورای جوانان را دنبال می‌کرد و فردی به انتخاب و حکم استاندار به‌عنوان دبیر شورای جوانان استان تعیین می‌شد. بزرگترین مشکلی که در این برهه وجود داشت، این بود که هرچند شورای عالی جوانان در حوزه مطالعه و سیاست‌گذاری کلان ملی نسبتا خوب عمل می‌کرد، ولی بازوی اجرایی نداشت. این شورا وقتی قصد داشت برنامه‌هایش را در مراکز استان‌ها و در مناطق اجرا کند، چون دبیرخانه شورا بود ماهیت اجرایی نداشت که بتواند کارها را در مرحله عملیاتی و اجرایی پیگیری کند. موسایی ادامه داد: در سال 76 سازمان ملی جوانان تشکیل شد، این سازمان، کارکرد مناسبی داشت، هرچند از لحاظ اداری و اجرایی ساختار این سازمان هم ایدئال نبود و با ضعف‌هایی همچون پست سازمانی بویژه در مراکز استان‌ها، ضعیف بودن ساختار اجرایی و کمبود اعتبارات مواجه بود، اما عملکرد قابل دفاع در حوزه جوانان داشت. برای نخستین بار مطالعات عالی در حوزه جوانان در سازمان ملی جوانان صورت گرفت، در حوزه مشارکت‌های اجتماعی جوانان، در سازمان‌های مردم‌نهاد فعالیت‌های شاخص و گسترده‌ای انجام شد و برای نخستین بار مجمع مشورتی جوانان در آن زمان شکل گرفت. سمن‌ها با شکل‌گیری سازمان ملی جوانان توانستند با یکدیگر شبکه تشکیل دهند و در قالب زنجیره‌ای فعالیت ملی انجام دهند. با تأسیس سازمان ملی جوانان رویکرد تخصصی در حوزه جوانان ایجاد شد، ولی این روال در ابتدای دولت آقای احمدی‌نژاد جدی گرفته نشد، مدتی آن‌طور که بایدوشاید این سازمان فعالیت‌های خود را انجام نمی‌داد تا با تشکیل وزارت ورزش و جوانان این سازمان منحل شد. همان‌طور که از اسم وزارت ورزش و جوانان مشخص است اولویت نخست در این وزارتخانه ابتدا ورزش و سپس جوانان است، ای‌کاش این وزارتخانه حتی در نام‌گذاری به وزارت امور جوانان و ورزش تغییر اسم می‌داد، یعنی جوانان در اولویت نخست کشور بود، نه اینکه در اولویت‌های بعدی قرار گیرد. هرچند کارهای خوبی در حوزه جوانان در وزارت ورزش جوانان انجام‌شده، اما اگر سازمان ملی جوانان به حیات خود ادامه می‌داد بهتر می‌توانست به حوزه جوانان بپردازد تا اینکه هم‌اکنون مباحث جوانان به‌عنوان اولویت درجه دوم وزارت ورزش و جوانان به آن نگاه شود. هرچند دولت تدبیر و امید به مسئله جوانان خوب توجه می‌کند و شاهد ارتقای سهم جوانان در مدیریت کشور هستیم، اما اگر بخواهیم به مسائل جوانان، خارج از حوزه شعار و حرف بپردازیم، چاره‌ای جز همدلی، هم‌افزایی نداریم، مجموعه مدیریت کشور باید به این نتیجه برسد که مسئله جوانان و امور جوانان مسئله مختص یک سازمان نیست، بلکه همه کشور باید درگیر آن باشند. جوان در خانواده خودش باعث افتخار است، ولی همین جوان که باعث افتخار است وقتی وارد فضای جامعه می‌شود تبدیل به یک مشکل می‌شود که این مشکلات شامل اشتغال، ادامه تحصیل، مسکن، ازدواج و غیره است. هر وقت جوانانمان را باور کردیم و عرصه را برای ورود استعدادهایشان باز گذاشتیم آنها خوش درخشیدند، اگر المپیاد‌ها‌ی علمی جهان در این چند سال گذشته را بررسی کنیم، جوانان ایرانی همواره در رده‌های رتبه‌های برتر جهانی قرار داشته‌اند، در حوزه ورزش، نوآوری و فن‌آوری و غیره جوانان ایرانی در صدر جهان هستند.
قوانین مانع بروز استعداد جوانان شده است
به اعتقاد این جامعه‌شناس اگر قرار است اقتصاد مقاومتی نقطه عطف اقتصادی ما باشد و تحول در حوزه اقتصاد پیدا کنیم، چاره‌ای جز اینکه به جوانانمان اعتماد و توجه کنیم، نداریم. نباید مانع درخشیدن جوان شویم، برخی قوانین و مقررات کشور خواسته و ناخواسته مانع بروز و ظهور استعداد جوانان شده است، بنده با نگاه مسن و پیر نمی‌توانم مسائل جوانان را حل کنم، بلکه باید تسهیلگری در امور جوانان باشد. به‌قدری که جوان‌ها در کشور مدعی دارند، مدافع ندارند، این واقعیت کشور ما است هر نهاد و اداره‌ای مدعی جوانان است، ولی مدافع واقعی آنها نمی‌شود، باید در قوانین، ساختارهای اجرایی و غیره در حوزه جوانان بسترسازی شود. اگر بنا است در حوزه جوانان اتفاق مثبتی بیفتد، چاره‌ای جز احیای سازمان ملی جوانان وجود ندارد. جوانان باید از وزارت ورزش و جوانان جدا شوند و امور جوانان به‌عنوان یک هویت مستقل به آن پرداخته شود، امروز جوان نباید مشکل هویت داشته باشد، هم‌اکنون تعاملمان در حوزه جوانان در عرصه بین‌المللی صفر است، کجا عرصه را باز کردیم که جوانان کشور ما با جوانان کشورهای دنیا ارتباط برقرار کنند؟ با تأسیس وزارت ورزش و جوانان دیگر شاهد حضور مشارکت پررنگ سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه جوان نیستیم، درصورتی‌که در سازمان ملی جوانان برنامه‌های متعددی در حوزه جوانان و مشارکت سمن‌ها در حوزه جوانان وجود داشت، هم‌اکنون وزارت ورزش چه برنامه‌ای در حوزه جوانان دارد؟
در سازمان ملی جوانان مطالعات و پژوهش‌های بسیار راهبردی و عمیق در حوزه جوان انجام می‌شد، اما در وزارت ورزش و جوانان این امر به پایین‌تر حد ممکن رسیده و ورزش مقدم بر جوانان است.