کلیه ۱۵۰، نیمی از کبد ۲۰۰ میلیون تومان!
فروش کليه در کشور ما پديده نوظهوري نيست و از حدود دو دهه پيش و با افزايش هزينه‌هاي زندگي و دارو و درمان، اگر مسيرتان به کوچه‌اي که انجمن خيريه حمايت از بيماران کليوي ايران در ميدان وليعصر (عج) در آن قرار دارد، افتاده باشد، برگ‌هاي زيادي را روي ديوار مي‌بينيد که روي آنها نوشته «فروش کليه، به دليل نياز به پول» اما با افزايش تورم و مشکلات معيشتي، ظاهرا اين موضوع ابعاد جديدي به خود گرفته تا حدي که برخي سرپرستان خانوار براي تامين زندگي‌شان و رفع مشکلات مالي به فروش کليه و کبد روي آورده‌اند.
در اين بين يک کانال تلگرامي با 140هزار عضو، اقدام به آگهي فروش کليه و کبد مي‌کند و کبد 200ميليون تومان و کليه از 100ميليون تومان تا 150ميليون بستگي به سن و سال افراد و نوع خون قيمت‌گذاري مي‌شود. زماني‌که با يکي از آنها براي فروش کليه تماس مي‌گيريم، مي‌گويد: «کليه متعلق به خودم است، 35 سال سن دارم و براي پول پيش منزل مي‌خواهم.» از او مي‌پرسيم که شغلش چيست و او در پاسخ مي‌گويد: «راننده اسنپ بودم و حالا بيکار شدم.
دو ماه پيش تصادف کردم و چون فقط دو روز از بيمه‌‌نامه‌ام مي‌گذشت، مجبور شدم خودرويم را بفروشم و خسارت بپردازم. حالا هم صاحبخانه گفته يا 50ميليون تومان روي رهن خانه بگذار يا تخليه کن، البته او هم حق دارد و ديگر خانه‌اي با 20ميليون رهن در حوالي خيابان آذري و هاشمي [تهران] پيدا نمي‌شود. همه مردم گرفتار هستند و نمي‌توانم از خانواده انتظار کمک داشته باشم. براي 10ميليون وام هم چون يک ضامن معتبر و کارمند نداشتم، نتوانستم وام بگيرم. به اين خاطر مجبور شدم کليه‌ام را بفروشم، با يک کليه زندگي کردن بهتر از آن است که زن و بچه‌ات در کوچه بمانند يا زندگي‌ام بعد از هشت سال به‌هم بخورد.»
وقتي مي‌فهمد که خبرنگار هستم از من مي‌خواهد که حرف‌هاي او را به گوش مسئولان برسانم چون زندگي براي بسياري از مردم غيرقابل تحمل شده است. او که از تبعات زندگي با يک کليه خبر ندارد با ترس مي‌پرسد: «دکترها مي‌گويند که با يک کليه زندگي عادي را مي‌شود ادامه داد، شما خبر نداريد!» به ادمين کانال تلگرامي نيز پيام مي‌دهيم و او در پاسخ به ما در رابطه با انگيزه انتشار اين اخبار مي‌گويد: «تقريبا روزي نيست که فردي به من پيام ندهد که آگهي فروش کليه و کبدش را منتشر کند، اينقدر درخواست‌ها زياد بود که قبول کرديم که آگهي آنها را منتشر کنيم. مردم واقعا مشکل دارند، يکي از اين افراد که من از نزديک او را مي‌شناسم و کبدش را به مبلغ 200ميليون گذاشته فرزند کوچکش بيمار است و تومور در سرش دارد، او از جاسک به تهران مي‌آيد که مداوا کند.
هر پزشکي يک تشخيص داده و به همراه همسر و چهار فرزندش در مسافرخانه‌اي در ميدان راه‌آهن ماه‌هاست که زندگي مي‌کنند. ماه گذشته کليه‌اش فروخت که نصف پولش را دلال برد و حالا مي‌خواهد بخشي از کبدم را بفروشد. خلاصه اگر کاري از دستتان برمي‌آيد براي اين بنده‌هاي خدا که تعدادشان کم نيست انجام دهيد يا صداي آنها را به گوش کاخ‌نشين‌ها برسانيد!»
سونامي بيکاري و حق فروش کليه
بررسي آمارها نيز، حق را به ده‌ها هزار نفري مي‌دهد که راه ديگري به‌جز فروش کليه و کبد پيش رويشان نگذاشته، موضوعي که با شيوع کرونا در ايران، مانند بنزين برروي آتش، شعله‌هاي آن را دامن مردم را گرفت و روند تورم را برايشان سخت‌تر از گذشته کرد. همان‌طور که مرکز آمار ايران درباره اثرات کرونا بر نيروي کار تا پايان بهار امسال، اعلام کرده است: در فصل بهار سال جاري نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود دوميليون نفر از بازار کار خارج شده‌اند که بيش از يک‌ميليون و دوهزار نفر آن را زنان و 97هزار نفر آن را مردان تشکيل مي‌دهند. همچنين يک‌ميليون و 200هزار نفري شاغلان در تابستان 99 نسبت به تابستان سال گذشته کاهش پيدا کرده است. خانوارهاي کشور براي تامين اقلام مصرفي خود در مهرماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، 41.4 درصد بيشتر هزينه کرده‌اند.
پولي که به جيب دلالان مي‌رود
اما سوالي که در اين رابطه وجود دارد اين است که مگر انسان مي‌تواند کبدش را بفرشد؟ انسان با يک کليه زندگي مي‌کند اما بدون کبد چطور؟ در اين رابطه، رئيس انجمن متخصصان داخلي ايران به «آرمان ملي» مي‌گويد: فروش کبد در ايران غيرقانوني است، اما پيوند آن سال‌هاست انجام مي‌شود. براي اين عمل تنها نياز است چند سانتي‌متر از کبد را برداشت و به کبد فرد بيمار پيوند زد. پيوند کبد تنها در افرادي انجام مي‌شود که شرايط خوني آنها مطابقت با يکديگر داشته باشند و با يکسري آزمايش‌ها و بررسي شرايط خوني مشخص مي‌شود که اين عمل امکانپذير است يا خير و خطر جاني براي فرد ندارد. تنها خطر آن اين است که پيوند جواب ندهد و پس از چند روز کبد پيوندخورده دفع شود. ايرج خسرونيا خاطرنشان مي‌کند: از سوي ديگر هزينه‌هاي بسياري براي پيوند بايد پرداخت کنند و دلالان در اين رابطه سود بسياري به جيب مي‌زنند.
در صورتي که اين عمل با 10تا 15ميليون تومان انجام مي‌شود و قيمت‌هاي 100 و 200 ميليون تومان يک نوع کلاهبرداري است. خيلي از افرادي که از طريق بازار آزاد اقدام به فروش و پيوند کبد مي‌کنند مشکلات مالي دارند و مي‌خواهند از اين راه به پول دست پيدا کنند، اما افرادي که نيازمند پيوند کبد هستند بايد از طريق انجمن پيوند کبد اقدام کنند. ما بايد دفتر يا بانک کبد را تشکيل بدهيم که افرادي که نيازمند پيوند کبد هستند به آنجا مراجعه کنند و آنها از طريق افراد فاميل اين پيوند را انجام دهند. اينطور کبد با اطمينان بيشتري پيوند مي‌خورد و پس هم نمي‌زند و از هزينه بالايي که به جيب دلالان مي‌رود خودداري مي‌شود.
آرمان ملي/ منيره چگيني