اصفهان؛ شهر دوستدار پیر و جوان

مینا عباسپور| روز گذشته شهرداری اصفهان و اداره کل بهزیستی استان اصفهان با نظارت معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی کشور و نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل متحد تفاهم‌نامه‌ای را امضا کردند که بر اساس آن شهر اصفهان به عنوان آزمونه‌ای برای شهر دوستدار سالمند خواهند بود. طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، شهرهای دوستدار سالمند باید ساختارها و خدمات خود را با نیازهای افراد مسن‌تر تطابق دهند. محیط‌زیست، حمل‌ونقل، مسکن، مشارکت اجتماعی، احترام، مشارکت مدنی و اشتغال، ارتباطات، حمایت اجتماعی و خدمات بهداشتی از شاخص‌های این شهر است.

حمایت فنی سازمان ملل از طرح دوستدار سالمند در اصفهان

نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران در این مراسم گفت: مسئولان اصفهان علاقه زیادی به تبدیل این شهر به محیط دوستدار سالمند دارند و مذاکره‌ها و همکاری‌های ما با آنها در این زمینه از سال‌های گذشته آغاز شد. لیلا سیجی جودان، با بیان اینکه شهر دوستدار سالمند با همکاری نهادهایی مانند استانداری، شهرداری، بهزیستی، شورای سالمندی کشور و دانشگاه‌ها محقق می‌شود، اظهار داشت: اتفاق خوب این است که تمام همکاری و تعاملاتی که در گذشته داشتیم اکنون به‌صورت عملی درآمده و اجرا می‌شود. طبیعتا وقع این امر بدون همکاری تمام نهادها ممکن نیست و باید از مسئولان بابت تعهدی که به اجرای این فعالیت داشتند تشکر کرد. او ادامه داد: اگر اصفهان به عنوان شهر دوستدار سالمند معروف شود به‌طورقطع، درهای آن روی همه سالمندان جهان باز می‌شود. مسئولان اصفهان تصمیم هوشمندانه‌ای برای طراحی شهر دوستدار سالمند گرفتند. در واقع شهر دوستدار سالمند فقط برای این قشر از جامعه نیست بلکه باید برای همه گروه‌های سنی مناسب باشد تا همه بدانند به آنها احترام گذاشته می‌شود و می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند؛ در نتیجه این دستاورد بسیار مهمی است که به تمام افراد در طول زندگی احترام گذاشته شود و اطمینان حاصل کنیم هیچ‌کسی را خارج از این برنامه نداشته‌ایم. جودان با اشاره به اینکه برنامه توسعه سازمان ملل متحد ایجاد شهرهای مناسب برای همه گروه‌های سنی است تا هیچ فردی از هر قشری از این طرح محروم نماند، تصریح کرد: ما به عنوان صندوق جمعیت سازمان ملل متحد می‌خواهیم مطمئن شویم که همه شهرهای دنیا دوستدار انسان هستند. او در ادامه به ارائه آماری از سرعت رشد جمعیت سالمندی در دنیا اشاره کرد و گفت: این در حالی است که سرعت رشد سالمندی در قاره آسیا بیشتر بوده و در بین زنان نیز شایع‌تر از سایر مناطق است. در حال حاضر بیش از ۱۰ درصد از جمعیت استان اصفهان سالمند هستند که تا سال ۲۰۵۰ میلادی این سهم به ۳۰ درصد نیز می‌رسد؛ بنابراین لازم است محیطی ایجاد کنیم که توانمندی سالمندان در آن قابل مشاهده باشد. این در حالی است که مطالعات نشان داده که اگر کودکان در کنار سالمندان زندگی کنند در آینده به دستاوردهای بیشتری می‌رسند و شهرهای دوستدار سالمند می‌توانند چنین فرصتی را ایجاد کنند به همین دلیل شروع چنین طرحی برای سالمندان را در روز جهانی کودک تبریک می‌گویم. جودان با تأکید بر اینکه تحقق این هدف نیاز به طراحی و برنامه‌ریزی دارد، گفت: ارزیابی این برنامه بسیار مهم است و می‌تواند اساس برنامه‌ریزی‌های بعدی باشد بنابراین تأکید می‌کنم صندوق جمعیت سازمان ملل متحد از برنامه‌های ایران و اصفهان در این زمینه بویژه در بخش‌های فنی حمایت کرده و در مسیر اجرای آن همراهی و ارزیابی خواهد داشت. جودان اضافه کرد: 2 سال و نیم در ایران سکونت داشتم و در آن مدت 8 بار به اصفهان سفر کردم اکنون آرزو می‌کنم وقتی در آینده به عنوان یک توریست سالمند به اصفهان سفر می‌کنم موفقیت این طرح و انتخاب اصفهان به عنوان شهر دوست دار سالمند را شاهد باشم.

نرخ سالمندی اصفهان از کشور بالاتر است

در این نشست محمد نفریه، معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی کشور که به عنوان مسئول ناظر این طرح تفاهم‌نامه را امضا کرد، گفت: روند سالمندی سال‌هاست گریبان گیر جوامع جهان شده است و در حال حاضر حدود یک میلیارد سالمند بالای 60 سال در جهان زندگی می‌کنند. این در حالی است که پیش‌بینی‌شده تا سال 2050 میلادی این عدد به بیش از 2 میلیارد نفر نیز افزایش یابد. در کشور ما نزدیک به ۱۰ درصد از جمعیت سالمند هستند و تا سال ۱۴۳۰ شمسی از هر چهار ایرانی، یک نفر در رده سنی سالمندان قرار خواهد داشت که معادل ۲۵ درصد جمعیت کل کشور است. او افزود: درحالی‌که روند رشد جمعیت حدود 3/1 بوده اما روند رشد سالمندی 4/3 است یعنی تقریبا 3 برابر افزایش جمعیت؛ اما جای خوشحالی دارد که بیش از ۸۰ درصد سالمندان در کشور ما به‌صورت مستقل زندگی می‌کنند، ۱۳ درصد آنها به کمک نیاز دارند و تنها حدود پنج درصد وابسته به حضور دیگران هستند. نفریه به سیاست‌های دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور و سازمان بهزیستی اشاره و اضافه کرد: بر این اساس تلاش می‌شود تا حضور سالمندان در بستر خانواده پر رنگ‌تر شود و مراکز نگهداری محدود به سالمندانی باشد که هیچ‌کسی را برای مراقبت و زندگی ندارند. او تأکید کرد: سالمندی به خودی خود امری مبارک است اما باید برای این دوران آمادگی داشت. در شهر دوستدار سالمند نیز سالمندی موفق است که دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و میان‌سالی خود را به شکل مطلوب گذرانده و خدمات خوبی دریافت کرده باشد. در این امر افزایش بهداشت عمومی، سلامت جامعه، توسعه شهرها و کلانشهرها نقش بسزایی دارد. معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی اظهار داشت: اکنون کمتر از 30 درصد از سالمندان در مرکز استان هستند و 73 درصد ایشان در شهرستان‌ها زندگی می‌کنند این موضوع می‌طلبد که برای حضور فعال سالمندان در جوامع شهری برنامه‌ریزی خاص داشته باشیم و از ظرفیت ایشان برای توسعه کشور استفاده کنیم چرا که این ظرفیت در کشور ما وجود دارد. نفریه درباره انتخاب اصفهان به عنوان شهر دوستدار سالمند، توضیح داد: معیارهایی که باعث شد اصفهان برای این طرح برگزیده شود نخست کلان‌شهر بودن آن و ظرفیت‌های بالفعلی که دارد بود. هم‌چنین نرخ جمعیت سالمندی اصفهان که با 11 تا 12 درصد از میانگین کشوری که 8/9 درصد بوده بالاتر است. به‌علاوه اینکه اصفهان از فرهنگ متعالی برخوردار بوده و سال‌ها مهد تمدن ایرانی اسلامی بوده است. از این گذشته گردشگر پذیر بودن اصفهان در این انتخاب نقش داشت. در واقع شهرهای دوستدار سالمند در دنیا بیشتر مورد هدف گردشگری قرار می‌گیرند تا برای سایر جوامع الگوسازی شود. معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی تأکید کرد: شهر دوستدار سالمند، شهر دوستدار انسانیت و شهر امید به آینده است.

اهمیت به تمام اقشار در شهر زیست پذیر

قدرت ا... نوروزی، شهردار اصفهان نیز با بیان اینکه سالمندان سرمایه‌های اجتماعی یک جامعه توسعه یافته هستند، اظهار کرد: باید برای حمایت از این سرمایه‌های اجتماعی راهکارهایی مناسب پیش‌بینی کرد. تمامی دستگاه‌ها در این زمینه باید حضور جدی داشته باشند تا بتوان به شکلی صحیح از این سرمایه‌های اجتماعی حمایت کرد، حال اگر در این زمینه متحد باشیم و به‌موقع وظیفه خود را انجام دهیم با مشکلی روبه‌رو نمی‌شویم. شهردار اصفهان با تأکید بر اینکه به دنبال تحقق یک شهر فرهنگی هستیم، تصریح کرد: این شهر مؤلفه‌های مختلفی دارد که ازجمله می‌توان به زیست پذیری و بهزیستی فرهنگی اشاره کرد. برای دستیابی به یک شهر فرهنگی زیست پذیر ناگزیر هستیم تا جمعیت، گروه‌های سنی و اقشار مختلف جامعه را در نظر بگیریم و وظیفه خود را در برابر آنها به درستی انجام دهیم. نوروزی با بیان اینکه شهر اصفهان در یک سال گذشته آزمونه شهر دوستدار کودک شده است، اظهار کرد: شهر دوستدار کودک باید همه ظرفیت‌های رشد و تربیت فرزندانمان را داشته باشد که اصفهان همه شرایط و ظرفیت‌ها را دارد. او با تأکید بر اینکه سالمندان در جامعه سرمایه‌های اجتماعی هستند، گفت: این افراد جامعه نیاز به توجه دارند و باید برای ارتقا بخشی آنها بیشتر تلاش کنیم، چراکه نوع خدمات، برنامه‌ها و ساختارهای جامعه باید حاکی از دفاع از حقوق سالمندان باشد. در چنین جامعه‌ای گروه‌های سنی و اقشار مختلف تقسیم نمی‌شوند بلکه برای هر گروه متناسب با ویژگی‌های خود برنامه‌ریزی مناسبی صورت خواهد گرفت. توجه ما به انسان و هویت انسان است ازاین‌رو در چنین جامعه‌ای بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های شخصیتی، سن، مذهب خدمات‌رسانی می‌کنیم و این مهم به معنای شهر زیست پذیر است. نوروزی با بیان اینکه سالمندان در یک شهر فرهنگی به عنوان اندیشمندان جامعه مشارکت می‌کنند، گفت: در جامعه‌ای که به دنبال تحقق توسعه پایدار هستیم، گروه‌های مختلف سنی موضوع توسعه پایدار نیست، اما می‌خواهیم همه اقشار در برنامه توسعه پایدار باشند و بر اساس یک شناخت دقیق برنامه‌ریزی کنیم. او با اعلام آمادگی اصفهان به عنوان شهر آزمونه دوستدار سالمند، تصریح کرد: هرم جمعیتی جهان با پدیده سالمندی روبه‌رو است؛ اما همه جوانان امروز باید بدانند شهر دوستدار سالمند، شهری امن برای آینده آنها است‌. نگاه فرهنگی مدیران شهری به همه شهروندان تعمیم یابد و اگر در کنار یکدیگر و در راستای یک هدف گام برداریم همه اقشار جامعه آرامش و آسایش خواهند داشت.

همچنین مدیرکل بهزیستی استان اصفهان در این نشست با تبریک روز جهانی کودک اظهار داشت: امیدوارم بتوانیم کودکان خوبی تربیت کرده و به سرزمینمان تحویل دهیم. امروز قصد داریم تفاهم‌نامه‌ای درخور شهر اصفهان تصویب، امضا و اجرا کنیم. آنچه در زیرمجموعه دبیرخانه شورای سالمندان استان اصفهان اجرا شد با ریاست استاندار جلسات تشکیل شد و با ریاست فرمانداری در سطح شهرستان‌ها بر اساس زمان‌بندی خود شکل گرفت. کارگروه‌های تخصصی متناسب با دستورالعمل اعلام شده بو وجود آمدند و این تفاوت در اصفهان وجود دارد که یک کارگروه اضافه با عنوان شهر دوست دار سالمند در حال انجام کار است و به ریاست معاون شهردار و رئیس سازمان فرهنگی، تفریحی شهرداری اداره می‌شود. کارگروه تخصصی بهداشت و سلامت سالمندان زیر نظر معاونت بهداشت و درمان علوم پزشکی پیگیری می‌شود و مبانی تخصصی آموزش و پژوهش هم با همان. این هم جزو تفاوت‌های استان ما با دیگر استان‌هاست. کارگروه تخصصی امور رفاهی و حقوقی سالمندان به ریاست اداره کل تعاون و امور اجتماعی اداره می‌شود. مرضیه فرشاد با بیان اینکه سه بنیاد فرزانگان در اصفهان فعال است، خاطرنشان کرد: تاکنون طرح‌های پژوهشی برای افزایش مشارکت سالمندان، تطبیق شهر اصفهان با معیارهای شهر دوستدار سالمند و آسیب‌شناسی مناسب‌سازی اماکن شهری برای سالمندان در این شهر انجام‌شده است. بنیاد فرزانگان تشکل پویای مردمی با هدف ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان با بهره‌گیری از توانمندهای آنان در زمینه‌هایی مانند اوقات فراغت، توانمندسازی، سوادآموزی و نویسندگی، کتاب‌خوانی و ورزش است. او در ادامه بیان کرد: اسفند سال ۹۴ در یک کارگاه بین‌المللی در تهران با عنوان شهرهای دوستدار سالمند به همراه جمعی از مسئولان استان حضور داشتیم و در آنجا اصفهان به عنوان نامزد شهر دوستدار سالمند در کشور مطرح‌شده و در اردیبهشت سال ۹۵ دبیرخانه شورای سالمندان در معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری اصفهان تشکیل شد. در دی‌ماه سال گذشته به پیشنهاد صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، این شهر به عنوان آزمونه در ایران معرفی شد بنابراین لازم بود هماهنگی‌های انجام شود و بر این اساس 16 نفر از متخصصان حوزه سالمندی در این دبیرخانه در کنار نمایندگانی از شهرداری، بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی، اداره کار و رفاه اجتماعی، استانداری، کانون بازنشستگان و تشکل‌های فعال در این امر همکاری داشته‌اند. از دی‌ماه تاکنون بیش از 10 جلسه تشکیل‌شده و امروز به امضای تفاهم‌نامه آن رسیدیم. این در حالی است که طرح‌های شهر دوستدار سالمند توسط دکتر شاهین وندی که به عنوان پژوهشگر برتر شهرداری انتخاب‌شده، در سه منطقه این کلان‌شهر اجرا خواهد شد.