معرفی پل خواجو + تاریخچه

این پل در انتهاى خیابان کمال اسماعیل اصفهانى و انتهاى خیابان خواجو، واقع شده است. طبق گفته باستان شناسان، پل خواجو بر روی پلی که پیش از این وجود داشته و خراب و ویران شده بود، بنا شده است.
این پل که در دوره صفویه یکی از زیباترین پل های جهان به شمار می رفت، به دستور شاه عباس دوم، در سال ۱۰۶۰ قمری ساخته شد.

طول این پل ۱۳۳متر بوده و عرض آن نیز به ۱۲متر می رسد .
بنای پل خواجو در چهار طبقه و با کاشیکاری های عصر صفویه، احداث شده است. این مکان در فصل بهار و هنگام طغیان آب زاینده رود، منظره بسیار جالبی را به وجود می آورد، به گونه ای که باعث شده مردم در این مکان نشسته و به تماشای زیبایی های این مکان بپردازند.
پل خواجو از نوع پل سدی بوده و به عقیده برخی، نقطه اوج صنعت پل سازی در ایران به حساب می آید. عملکرد سد پل، این است که می‌تواند آب را تا ارتفاع ۶ متر بالا ببرد. این پل دارای ۱۶ دریچه تخلیه آب بوده و در بدنه آن از شیارهایی استفاده شده و همچنین کشوهایی درآن قرارگرفته که می‌توانند این دریچه ها را بالا و پایین ببرند. با بالا و پایین کردن کشوها، قادر خواهند بود اندازه آبی را که جاری میشده تنظیم نمایند و همینطور این کشوها عمل تنظیم آب جمع شده در پشت این پل سدی را انجام می دادند.
در میان هریک از دو ضلع شرقی و غربی پل، ساختمانی احداث شده که شامل چند اتاق بوده که به نقاشی مزین شده است. این ساختمان که شاه نشین نامیده می شود، در آن دوره جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بر روی دریاچه مصنوعی، به این مکان فراخوانده می شدند.

از دیگر جاذبه های دیدنی که بر روی پل خواجو در اصفهان وجود دارد این است که در گوشه ی ضلع های شرقی این پل ۲ عدد شیر سنگی وجود دارد.
این دو شیر سنگی ظاهرا نمادی از محافظ زاینده رود و شهر اصفهان به نام سپاهیان بختیاری می باشند و منظور از بختیاری، قوم بختیاری ها است.
در واقع این دو شیر در حدود ۴ قرن است که گویی مراقب زاینده رود و شهر اصفهان هستند.
پشت هر کدام از این شیرها یک حرف حکاکی شده است که می گویند اول اسم کسی است که این شیرها را ساخته است.

از دیگر نقش هایی که بر روی این شیرها حک شده، نشانه هایی از ورزش های باستانی ثبت شده است.
این شیرهای جالب به گونه ای ساخته شده اند که وقتی به آن ها نگاه کنید اینگونه تصور خواهید کرد که آن ها در حال نظاره کردن شما هستند.
چشم های این شیرهای سنگی همچون گذشته از درخشندگی بسیاری بهره می برند.
چشم این شیرها در شب بسیار براق می شود و همین باعث به وجود آمدن داستان ها و افسانه های بسیاری شده است.
پشت شیرهای پل خواجو امروزه به قدری صاف و مسطح شده اند که گویی آن ها را صیقل داده اند و دلیل آن این است که در طول سال ها به علت عدم مراقبت های لازم و انجام کارهایی مثل سوار کردن کودکان خردسال بر پشت این شیرها و یا گرفتن عکس های یادگاری با این دو شیر به صورتی که گویی بر پشت آن ها سوار شده اند، باعث صیقل و آسیب به این شیرها شده است.


پل خواجو دارای ۲۴ دهانه‌ بوده که از مکعب‌ های به دقت تراش‌ خورده، ساخته شده است. اطراف پل در ایام بهار و تابستان و روزهاى تعطیل، محلی عمومی برای تفرج اهالى است و بعضى روزها به حدى جمعیت زیاد است که عبور و مرور در طبقه دوم، تقریباً مشکل مى ‏شود.

دلیل نامگذاری این پل، به پل خواجو، نزدیکی آن به محله خواجو می باشد. اما علاوه بر این نام، با اسامى بابا رکن الدین، خواجو، گبرها، شیراز، حسن آباد، پل شاهى و تیمورى نیز خوانده می شود. دلیل آنکه به آن پل بابا رکن الدین گفته می شود، این است که در تخت فولاد، که نزدیک جاده قدیم شیراز واقع شده، قبر و بقعه بابا رکن الدین که از عرفاى معروف زمان خود بوده، قرار دارد

به دلیل ارزش این اثر تاریخی، نامش از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۱۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.


تاریخچه پل خواجو

پل خواجو از اواخر تیمورى شالوده‏ هایى داشته و به امر شاه‏ عباس دوم در سال 1060 به صورت امروزى آن ساخته شده است. در وسط این پل براى اقامت موقتى شاه صفوى و خانواده او ساختمان مخصوصى (كه به نام بیگربیكى شهرت دارد) بنا شد كه هم‏ اكنون نیز وجود دارد و طاق هاى آن داراى تزئینات نقاشى است.


در قدیم مواقع جشن و غیره نیز قایق رانى میکردند. در قسمت شرقى پل طرفین دو صفه مسطح سنگى وجود دارد و در وسط آن دو تقریباً در كف رودخانه سنگرس مفصلى دیده مى‏شود .
غرفه‏ها و اطاق هاى وسط پل به همان طرز نقاشى و طلاكارى دوره صفویه باقى است و طبقه بالاى اطاق ها را در چندین سال قبل خراب نموده‏اند. پشت بغل هاى این پل از كاشی هاى خشت هفت رنگ تزیین شده كه متأسفانه در اثر بى مواظبتى و یا تأثیر باد و باران همه ساله تعداد زیادى از آنها خراب و از بین رفته بود. از وسط پل در طرفین تالار دو راه پله موجود است كه به وسیله آن دو طبقه زیرین میتوان رفت و آمد كرد. تاریخ تعمیر این پل مطابق كتیبه كوفى كه در طرف راست جنوبى پل است در سال 1290 هجرى به سعى نصرالله خان در زمان ناصر الدین شاه قاجار است.