توجه دوباره به محله

اصفهان- روزبه فرزان:

وجه اجتماعی معماری، اهمیت زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل نابسامانی‌های معماری امروز اصفهان این است که تصمیم‌های مربوط به این عرصه در دفاتر معماری گرفته می‌شود و مردم مشارکتی در آن ندارند. به همین دلیل است که گروه «زشتی‌های اصفهان» تلاش می‌کند فضای معماری اصفهان را با تعامل با شهروندان بشناسد. گروه «زشتی‌های اصفهان» از ابتدای فعالیت در سال 93 تاکنون سه نظرسنجی از شهروندان اصفهانی برگزار کرده و بر اساس نتایج این نظرسنجی‌ها، مشکلات محلات، جزء 15 دغدغه اول افراد هم نبوده و مردم بیشتر دغدغه‌های اقتصادی و سیاسی داشته‌اند و به وضعیت محله و خانه خود اهمیت چندانی نمی‌داده‌اند. طبق نظرسنجی‌های ما، بسیاری از شهروندان نمی‌دانستند داشتن پیاده‌روی استاندارد، حق آن‌ها است یا این‌که عرض خیابان، استاندارد مشخصی دارد یا این‌که سالمندان و کودکان باید بتوانند بدون دویدن از عرض خیابان عبور کنند، یا این‌که نباید مسیرهایی وجود داشته باشد که معلولان نتوانند از آنها رد شوند. درنتیجه بر آن شدیم که نگاه شهروندان را به‌ جایی که در آن زندگی می‌کنند، برگردانیم، به محله، به‌عنوان یک واحد معنادار که آدم‌ها در آن باهم ارتباط برقرار می‌کنند و تعلق به آن معنا دارد.

در آغاز فعالیت در سال 93 به اعتمادسازی در فضای اجتماعی پرداختیم، این هدف با صحبت درباره مباحث مربوط به معماری شهر با مردم در فضاهای مجازی آغاز شد و در سال‌های بعد، پایه اهداف دیگر سازمان شد. سال 94 به سراغ نوجوان‌ها و جوانان 13 تا 25 ساله رفتیم که سرزنده‌ترین شهروندان هستند. سال 95 این نوجوان‌ها را به محلات بردیم تا با عکاسی، محلات را بشناسند و با مردم محل ارتباط برقرار کنند. سپس به فکر ایده‫پردازی برای بهبود فضاهای هر محل افتادیم و برخی از اهالی محل را هم به جلساتمان دعوت کردیم، چراکه ایجاد تعامل بین مردم یک محل برای بهبود آن مهم است. برنامه ما برای سال 96 هم این است که وارد محلات شویم و با محلی‌ها برای بهبود فضای محلات همکاری کنیم تا دغدغه شهروندان نسبت به کالبد شهر تقویت شود. این بهترین اتفاقی است که باید بیفتد، چون اگر ما هم مثل خیلی از گروه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد برای مردم بدون مشارکت آنها تصمیم بگیریم، همان فعالیت یک‌جانبه شهرداری را به شکلی ضعیف‌تر تکرار کرده‌ایم.

آنچه حاصل کار و مطالعات ما است، نشان داده در هر محله با توجه به فرهنگ ساکنان آن، چیزهایی زشت است و چیزهایی خوب. از سوی دیگر، دغدغه‌ها و سطح دغدغه‫مندی نسبت به مسائل جاری، در بسترهای فرهنگی متفاوت اصفهان، مختلف است. برای مثال وقتی از محله‌های سنتی به سمت محله‌های به‌روز، نوساز و مدرن می‌رویم، این دغدغه نسبت به خاطرات و مشترکات خیلی کمرنگ‌تر می‌شود. در مناطق اطراف منار ساربان، مردم دقیق در جریان اتفاقات محله بودند، مثل‌اینکه کجا نم‌کشیده یا چه روزی کدام مسئول شهری به محله آمده و چه قولی داده است. یکی از مشکلات آشفتگی‌های موجود در فضاهای شهری، این است که عادت نداریم دورهم جمع شویم و ایرادات را برطرف کنیم. به همین دلیل ما در مقام سازمان فعال در این زمینه، لازم دیدیم بافت اجتماعی و فرهنگی محله را در نظر بگیریم.

بازخوردها هم آن‌قدر خوب بود که هر روز که از فعالیت ما می‌گذرد، به ادامه این روند و تأثیرگذاری آن بیشتر امیدوار می‌شویم.