رونمایی از کتاب «بازخوانی عرفانی مبانی هنرهای تجسمی» باحضور نویسنده

به گزارش ایمنا به نقل از روابط عمومی حوزه هنری استان اصفهان، این کتاب پژوهشی در زمینۀ کمیات و کیفیات بصری در سنت عرفان ایرانی است که انتشارات سورۀ مهر آن را در 448 به چاپ رسانده است.

در مراسم رونمایی این کتاب که در ساعت 19:30 روز دوشنبه 22 خردادماه در خانه هنرمندان اصفهان برگزار می‌شود، حمید فرهمند، علیرضا ارواحی، علی سجادیه، مجید عقیلی و جمعی دیگر از پژوهشگران و طراحان گرافیک حضور خواهند داشت.

این کتاب را انتشارات حوزۀ هنری(سوره مهر) در خردادماه 1396، در 2500 نسخه و به صورت چهار رنگ منتشر کرده است.

در بخشی از معرفی این کتاب آمده است: جای خالی دریافت‌های معنایی و عاطفی در زبان تصویرِ امروز محسوس است و بازخوانی آموزه‌های تصویری گذشتگان برای پیوستگی و تداوم فرهنگ تصویری هر جامعه یک ضرورت قلمداد می‌شود. مفاهیم عناصر بصری و کیفیات معنایی آن در سنت هنرهای تجسمی (ایران پس از ورود اسلام‌) جایگاهی مقدم‌تر از صورت و شکل و رابطه‌ای ناگسستنی و پیوند خاطری با باورها و الگوهای کهن جامعه گذشتۀ خود داشته ‌است. نگرش درونی و وابسته به این معیارهای سنتی در تفسیر و تجسمِ هنرمند ایرانی، معنای واژۀ «دیدن» را از تعاریف مرسوم تجسمی به تعریفی کیفی و والانمود بدل ساخته و معنای این واژه را تکمیل‌ کرده است.

این کتاب نگاه هنرمند ایرانی را نسبت با هستی‌شناسی موجود در عرفان ایرانی بررسی می‌کند و رویکرد مبتنی بر زیست هنرمند سنتی را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد؛ اما آنچه این کتاب را متمایز می‌کند، تفصیل و دسته‌بندی مشخص در تعریف عناصر و کیفیات بصری است؛ این دسته‌بندی اگر چه با رویکرد مألوف در بیشتر کتاب‌های مبانی‌ هنرهای تجسمی مطابق است، ولی محتوای آن استنتاجی از سنت و عرفان ایرانی است. نمونه‌های تصویری و نقل‌شده از کتب عرفانی در متن حاضر و تطابق آن با عناصر و کیفیات بصری حکایت از آگاهی هنرمند ایرانی در عرصۀ شناخت باطنی اجزا و ویژگی‌های تصویر دارد: نقطه نمایندۀ وحدانیت، خط نماد عقل‌ کل (طرح آفریش)، اشکال به‌مثابۀ پدیده‌های کائنات، رنگ تطبیق‌یافته با نظام‌های چندگانۀ هستی و مراتب شهود... و همگی یادآور کثرت در وحدت و کمال در کیهان‌زایی (تکوین) هستند. در این راستا، تصویر در قسم‌پذیری صوری خود محدود می‌ماند ولی در معنا، تأویل‌پذیر می‌شود.

هر پرداختی به اشکال و مفاهیم سنتی به معنای تقلید از گذشتگان نیست، بلکه می‌تواند به منزلۀ باززایی امروزین آن باشد و ضمن حفظ هویت فردی و جمعی، خوانش دیگری را مطرح کند. شناخت حسی‌ـ ‌بومی این مبادی سواد بصری برای طراحان جامعۀ ایرانی که گریبان‌گیر بازی‌های بی‌دلیل اشکال و برخوردهای فرمی در حوزۀ تصویر و نوشتار شده‌اند، لازم به نظر می‌رسد تا بتوانند با شناخت بهتر، امکانات ماهوی بیشتری را بازیابند.