آلمانی‌ها از فعالیت‌های مرکز نجوم ادیب، الگو برداری می‌کنند
مرکز آموزش نجوم ادیب سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان از 22 سال پیش تاکنون، به ترویج و آموزش علم نجوم در بین شهروندان با هدف شکوفایی استعدادهای کودکان، نوجوانان و جوانان و نیز ارتقای معرفت و معنویت آنها مشغول است.
به گزارش گروه علم وفناوری خبرگزاری ایمنا، این مرکز در اردیبهشت 96 به مدت سه روز میزبان اساتید ستاره‌شناسی دانشگاه بوخوم آلمان بود. این اساتید به منظور شرکت در برنامه علمی و انتقال تجربه در زمینه طیف‌سنجی و رصد ستارگان دوتایی و سیارات فراخورشیدی به اصفهان سفر کرده بودند .
در همین راستا با پروفسور رولف شینی، رئیس دانشکده نجوم دانشگاه بوخوم آلمان و رئیس علمی رصدخانه جنوبی اروپا به گفتگو نشستیم که حاصل این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.
ترویج یا عمومی‌سازی علم به‌ویژه علم نجوم، از سال‌ها پیش در بسیاری از کشورها همچون ایران رواج یافته است. در آلمان به این قضیه چگونه نگاه می‌شود؟
در آلمان که بدون گذراندن هیچ‌گونه دوره آموزشی کامل، نمی‌توان به آینده روشن کاری امیدوار بود ضمن اینکه حتماً باید در زمینه آنچه می‌خواهید بدانید، علم داشته باشید.
در آلمان، عمومی‌سازی علم سال‌های سال است که در مراکز آموزش و پرورش پیاده می‌شود و دانش‌آموزان این امکان را دارند که تصمیم بگیرند نه اینکه برای آنان تصمیم گرفته شود.
حتی در روزهای تعطیل درب دانشگاه باز است و بچه‌ها می‌توانند به راحتی وارد دانشگاه شده و حتی در سطوح بالاتر تحقیقاتی به صورت تخصصی با رشته‌ها و تخصص‌های مختلف از نزدیک آشنا شوند که این امر در ایجاد علاقه آنان مفید است .
دیدگاه مردم یا بهتر بگوییم دانش‌آموزان به رشته‌های علوم پایه مانند فیزیک و نجوم در کشور آلمان چگونه است؟
در آلمان جوان‌های امروزی بیشتر به دنبال رشته درسی هستند که آینده کاری خوبی را برای آنان به داشته باشد؛ بنابراین بیشتر افرادی در رشته علوم پایه وارد می‌شوند که علاقه فراوانی به درس خواندن و تحقیق دارند. ضمن اینکه صاحبان این رشته‌ها از درآمد کمتری برخوردار هستند .
از طرفی این رشته‌های علوم پایه هستند که موجب گسترش مرزهای دانش می‌شوند و بنابراین تمرکز اصلی محققان این رشته‌ها بر روی تحقیقات است. اما این محققان در قبال تحقیق خود به نسبت متخصصان دیگر پول کمتری را دریافت می‌کنند. در حالیکه همگان تصور می‌کنند که این افراد از رفاه فراوانی برخوردار هستند.
اگر زمانی ببینید که یک منجم و محقق به خاطر شرایط بد کاری خود اعتصاب کند هیچ‌کس به او حق نمی‌دهد، در حالیکه اگر این کار را یک رفتگر انجام دهد یک شهر که نه، حتی تمام دنیا نیز از آن باخبر می‌شود .
در سفر خود به شهر اصفهان، بازدیدی از مرکز آموزش نجوم ادیب داشتید، فعالیت این مرکز را چگونه دیدید؟
باید بگویم میزان فعالیت این مرکز بسیار عالی و برای ما بسیار آموزنده بود، چرا که در آلمان برای کاری که مردمی باشد هزینه نمی‌کنیم و به عبارتی این مکان جایی است که مردم خارج از چارچوب درس و دانشگاه به فعالیت علمی می‌پردازند. در آلمان اگر هم بخواهند چنین کاری انجام شود، در یک روز خاص در دانشگاه این کار را انجام می‌دهند و چنین محافل مستقلی در آلمان کم‌تر وجود دارند .
مهمترین ظرفیت‌های این مرکز به نظر شما چیست؟
همینکه در یک روز خاص به بهانه‌های مختلف علاقه‌مندان به علم ستاره‌شناسی در کنار هم جمع می‌شوند و مرکز نجوم ادیب سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان به یک موسسه یا دانشکده خصوصی تبدیل شده، بسیار جالب است. اینکه این مرکز این امکان را به یک دانش‌آموز می‌دهد که بتواند با یک کار علمی آشنا شود و استعداد خود در این زمینه را کشف کند، جای تقدیر دارد. با توجه به اینکه اصفهان از ظرفیت‌های مختلف ترویج علم در رشته‌های مختلف و با این تعداد علاقه‌مند برخوردار است، می‌توان از این ایده‌ها برای کشور آلمان بهره‌برداری کرد .
با توجه به اینکه اصفهان رصدخانه بزرگ و یا آسمان نما برای شبیه‌سازی آسمان شب ندارد، نظر شما در رابطه با ساخت آنها چیست؟
آسمان‌نما یا شبیه‌ساز آسمان شب که نحوه ساخت آن راحت و برای هر فردی با هر سطح تحصیلات جذاب است، هر فرد بر حسب علاقه می‌تواند در هر ساعت از روز به این مکان برود و آنچه نمایش داده می‌شود را مشاهده کند. اما در مورد رصدخانه نیازمند مکانی عاری از آلودگی نوری و دور از شهر هستیم که برای ساخت آن باید به میزان استقبال عموم و همچنین هزینه‌های آن توجه کرد .
از آنجا که هدف اصلی از ساخت این نوع رصدخانه تنها در بخش تحقیقاتی خلاصه نمی‌شود، بلکه هدف اصلی آن ترویج علم نجوم برای عموم مردم به شمار می‌رود، نظر شما در مورد هزینه کردن برای آن چیست؟
ببنید؛ ترویج علم سالیان سال است که در آلمان انجام گرفته و این کشور از مرحله ترویج عبور کرده است. آنچه از عمومی‌سازی علم مد نظر ایرانیان است، از سال‌ها پیش در آلمان اتفاق افتاده است. اما در ایران، شما به این طرز فکر و عملی‌سازی آن به ویژه "غنی‌سازی اوقات فراغت" بسیار نیاز دارید و هر چه قدر در این زمینه سرمایه‌گذاری کنید باز هم کم است .
بنابراین شما معتقدید که این سرمایه‌گذاری در ایران به ویژه از طرف نهادهای غیرمردمی مانند شهرداری منطقی است؟
با این اشتیاق وعلاقه فراوانی که در اصفهان برای رصد آسمان شب وجود دارد، صد درصد این کار را تائید می‌کنم. اگر چنین میلی در شهر وجود دارد، نه تنها شما را تشویق می‌کنم که این کار را انجام دهید، بلکه توصیه می‌کنم برای نهادینه کردن این هدف مهم در ایران از تجربیات شهرهای دیگر دنیا مانند بوخوم آلمان برای نحوه سرمایه‌گذاری و نحوه اداره آن استفاده کنید .
در آلمان چند آسمان‌نما وجود دارد و چگونه از آنها استفاده می‌کنید؟
تعدادی ازآسمان‌نماها در آلمان در اختیار شهرداری است که با نمایش‌های عمومی و برگزاری مراسم جشن‌های خصوصی هزینه آنان تامین می‌شود. اگر شما در شهر خودتان بتوانید آسمان‌نمایی بسازید که با گرفتن هزینه اندک از بازدید کنندگان و با نگرفتن هزینه از کودکان بی‌بضاعت آن را اداره کنید، فعالیتی در خور توجه است که حتی موجب کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود و من این کار را ستایش می‌کنم .