چرا امسال هوای اصفهان آلوده‌تر از پارسال است؟
اصفهانی ها در ۸ ماه نخست امسال به دلیل افزایش غلظت آلاینده ها ۴۶ روز هوای آلوده تنفس کردند در حالی که مدت مشابه سال گذشته شمار روزهای ناسالم ۱۸ روز بود؛ این آمار حاکی از افزایش بیش از ۲.۵ برابری روزهای ناسالم اصفهان در سال جاری است.
به گزارش ایمنا، غلظت ترکیبات مختلف آلاینده ها و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون موجود در هوای کلانشهرها از جمله اصفهان، با عدد تعیین می شود؛ این شاخص از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای قابل قبول "سالم"، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
براین اساس کلانشهر اصفهان از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه ۱۹ روز هوای پاک، ۱۸۱ روز هوای قابل قبول "سالم"، ۴۴ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز هوای بسیار ناسالم را تجربه کرده است در حالی که در مدت مشابه سال ۹۷، ۳۰ روز هوای پاک، ۱۹۸ روز هوای سالم، ۱۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای ناسالم برای عموم در این کلانشهر ثبت شده بود.
این آمار حاکی از افزایش ۲.۵ برابر روزهای ناسالم کلانشهر اصفهان در هشت ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
در همین ارتباط محمود مزارع، کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می گوید: "عوامل طبیعی سبب افزایش روزهای ناسالم در سال جاری شده است زیرا در ابتدای سال بارش های بهاری و سیلاب را داشتیم که وضعیت کیفی هوا نیز در آن مدت در شرایط پاک و مطلوب بود اما تابستان به دلیل خشک شدن سیلاب‌ها گرد و غبار را شاهد بودیم."
وی با بیان اینکه هوای اصفهان تابستان امسال نیز وضعیت مطلوبی نداشت، یادآور می شود: " ۲۵ و ۳۰ خردادماه سال جاری شاخص کیفی هوا در وضعیت بسیار آلوده و فراتر از مرز هشدار رسید."
این کارشناس با اشاره به کاهش کیفیت هوا از ابتدای پاییز، می‌افزاید: "در حال حاضر عوامل طبیعی و پایداری جوی بر وضعیت نامطلوب هوا اثرگذار است، اما وجود منابع آلاینده در سطح کلانشهرها و مراکز پر تجمع عاملی مهم در افزایش غلظت آلاینده در شرایط پایداری جو محسوب می شود. این در حالی است که سکون هوا در شهرهای کوچک آلودگی هوا به دنبال ندارد و شرایط مطلوب است."
مزارع با بیان اینکه انسان در آلودگی هوا نقش بسزایی دارد، می گوید: "تردد انبوه خودروها در سطح شهر عاملی مهم در آلودگی هوا است؛ وجود خودروهای فرسوده، نبود کاتالیزور در خودروها به دلیل تحریم‌ها و همچنین نوع سوخت مصرفی همه اینها بر آلودگی هوا تاثیر می گذارد. از سوی دیگر کارخانه ها و کارگاه های صنعتی به ویژه آنها که درون شهر فعالیت می کنند از جمله عوامل ثابت آلودگی هوا محسوب می شوند."
وی معتقد است: "راهکار کاهش روزهای آلوده کلانشهر اصفهان همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی برای انجام طرح جامع کاهش آلودگی هوا است چرا که در این طرح محورها و راهکارهای مختلف پیش بینی شده است."
این کارشناس می گوید: "به رغم اینکه وظایف تمام دستگاه‌های اجرایی در طرح جامع کاهش آلودگی مشخص شده عملکرد برخی سازمان ها در اجرای این طرح کمتر بوده است و این امر سبب شد که طرح نتیجه مطلوب مورد نظر را نداشته باشد."
طرح جامع کنترل کیفی هوای منطقه مرکزی استان که شامل کلانشهر اصفهان و هفت شهرستان دیگر است در بهمن ماه سال ۹۲ به تصویب شورای برنامه ریزی استان رسید و از ابتدای سال ۹۳ این مصوبه اجرایی شد.
بیشترین اقدامات این برنامه در محورهای حمل و نقل و مدیریت ترافیک، سوخت و بهینه سازی مصرف انرژی، منابع ثابت آلاینده پیش بینی و به حدود ۲۵ دستگاه اجرایی و مدیریتی استان اصفهان ابلاغ شد. که بر اساس آن وظیفه هر دستگاه مشخص و روند اجرای طرح از سوی محیط زیست استان مورد نظارت و پیگیری قرار گرفت.
یکی از اهداف اصلی این برنامه کاهش روزهای ناسالم و افزایش روزهای سالم بود که به اعتقاد بابک صادقیان مدیر امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان این طرح در نیل به این هدف موفق بوده است اما دستیابی به شرایط مطلوب و ایده آل یعنی افزایش روزهای پاک، زمان بر است.
به گفته وی "برای دستیابی به شرایط ایده آل، باید برای ایجاد زیرساخت‌های لازم در خصوص ارتقای فرهنگ زیست محیطی تلاش کرد. اجرا نشدن برنامه توسعه پایدار با بارگذاری های بی رویه و غیراصولی، مهاجرت و تراکم جمعیت در شهر، موانعی برای تحقق اهداف طرح کنترل کیفی هوا و کاهش آلودگی بشمار می روند؛ هر چند که عوامل دیگری نظیر اقلیم، هواشناسی و خشکسالی نیز به شدت بر کیفیت هوا تاثیرگذارند."
در حال حاضر ۵۵ درصد صنایع و ۶۱ درصد صنایع بزرگ اصفهان در شش درصد از مساحت مرکزی اصفهان مستقر هستند.
براساس نتایج تحقیقاتی که سال ۹۶ از سوی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شد سالانه حدود ۱۵ درصد مرگ و میر اصفهانی‌ها ناشی از آلودگی هوا است.
همچنین براساس آمار دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کانون های گرد و غبار کشور در استان اصفهان قرار دارد که نیازمند بررسی و پهنه بندی است.
در همین ارتباط منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می گوید: "کانون‌های گرد و غبار استان با همکاری سازمان زمین شناسی منشا یابی خواهد شد تا در راستای مهار این کانون ها اقدام شود."
وی با اشاره به وقوع گردوغبار در تابستان امسال، می افزاید: "تغییرات جوی قابل پیش بینی نیست، خشک شدن رسوبات سیلاب‌های فروردین در مناطق کویری سبب ایجاد کانون های گرد و غبار شد و مردم اصفهان تابستان چندین روز آلوده را تجربه کردند. "
این مقام مسئول نیز علت افزایش روزهای ناسالم در سال جاری را عوامل طبیعی می داند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه خیزش گرد و غبار از سمت شرق اصفهان سبب افزایش روزهای ناسالم می شود، تصریح می کند: "امسال ۱۴ میلیارد تومان برای اجرای طرح های مطالعاتی و منشا یابی گرد و غبار و اجرای طرح های بیابان زدایی در عرصه های بیابانی استان اصفهان در اختیار منابع طبیعی و محیط زیست قرار گرفته است؛ این عرصه های بیابانی شهرستان های خوروبیابانک، نایین، بادرود، کاشان، آران و بیدگل، شاهین شهر، برخورار و شرق اصفهان را شامل می شود."
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان می گوید: "حدود ۴۰ میلیارد تومان نیز برای اجرای طرح های بیابان زدایی و مالچ پاشی در عرصه های بیابانی استان در اختیار منابع طبیعی قرار داده شد تا از خیزش ریزگردها جلوگیری شود."
شیشه فروش با اشاره به پایش مستمر وضعیت کیفی هوا از سوی محیط زیست و تشکیل جلسات کارگروه استانی هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوا در روزهای اخیر، تاکید می کند: "صنایع آلاینده شهرستان اصفهان در روزهای ناسالم موظف به کاهش فعالیت آلاینده خود هستند و کوره های گچ و اجر نیز تعطیل می شود."