کاسبان خسته!

ساعت کاری فروشگاه‌های پوشاک در اصفهان از صبح ساعت 10 شروع می‌شد و تا 23 شب ادامه‌ داشت. در بعضی از فروشگاه‌ها چند فروشنده به صورت شیفتی کار می‌کردند یا حتی مغازه‌داران ناهار خود را هم در بازار می‌خوردند تا فروشگاه آنها باز باشد؛ ولی از ماه‌ مبارک‌ رمضان به بعد بیشتر بازاریان ساعت‌ 13 تا 16 فروشگاه‌ خود را تعطیل می‌کنند. درحالی که بازار‌هایی مانند چهارباغ ‌پایین و سپه در این روز‌ها مشتری دارند، کاسب‌ها خسته‌اند و بیشتر از ساعت 13 در مغازه نمی‌مانند. پاسخ این سوال که چرا ساعت‌ کار در بازار پوشاک اصفهان کاهش یافته‌است، اهمیت زیادی دارد؛ ولی کسی پاسخ آن را به صورت دقیق نمی‌داند.

چهارباغ پایین
فروشگاه‌های پوشاک در محله‌ چهارباغ پایین طی سالیان طولانی به صورت یکسره‌ فعالیت می‌کردند تا اجناس خود را عرضه کنند؛ تنها تعداد کمی از مغازه‌ها و پاساژها هنگام ظهر تعطیل ‌می‌شد که عالی‌قاپو یکی از آنهاست. اما در یک ماه گذشته روند کاری بیشتر مغازه‌های حد فاصل میدان انقلاب تا میدان امام‌حسین تغییر کرده‌است و دیگر خبری از فروشگاه‌های‌یکسره باز نیست. در طول اسفند‌ماه بعضی از این کاسب‌ها حتی تا ساعت 12 شب نیز فروشگاه‌ خود را نمی‌بستند؛ ولی در این روز‌ها وقتی ساعت 12 ظهر می‌شود، فروشنده شروع به جمع کردن فروشگاه خود می‌‌کند تا سر ساعت یک کره‌کره‌ را پایین‌ بکشد. حتی بعضی از فروشگاه‌های بزرگ که توسط چندین فروشنده اداره می‌شدند نیز از ساعت 13 به بعد فعالیت نمی‌کنند.این درحالی است که سر ظهر بازار این خیابان خلوت نیست و حتی مردم وسط خیابان یا روی چمن‌های پارک منتظر می‌مانند تا فروشگاه‌ها باز شوند. ولی بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازاریان به سه دلیل انگیزه‌ کاسبی ندارند: اول اینکه رکود بربازار سایه‌ افکنده‌ است و فروش زیادی در ظهر نمی‌کنند. شاید خیابان در این ساعت شلوغ باشد؛ ولی برخلاف چند سال قبل درصد فروش درظهر پایین‌است. همین مسئله باعث شده‌ تا کاسب‌ها انگیزه‌ای برای گرفتن فروشنده‌ تمام وقت نداشته باشند. اگر فروشنده ظهر در مغازه‌ بماند حقوق بیشتری دریافت می‌کند درحالی که مشتری زیادی در بازار نیست. در ادامه شاید گرمای‌ هوا و هزینه‌ بالای استفاده از تاسیسات سرمایشی باعث شده‌ تا فروشگاه‌داران ترجیح دهند در خانه‌ بمانند.

خیابان سپه
خیابان سپه بورس اصلی کیف و کفش در شهر اصفهان است که فعالیت کاسب‌ها در آن همیشه به صورت یکسره بود. به همین دلیل هر کسی از هر نقطه‌ اصفهان می‌توانست در تمام ساعات روز به این بازار مراجعه کند، درحالی که کفش‌ فروشان مناطق دیگر اصفهان ساعت 13 تعطیل می‌کردند. این بازار به تازگی دست‌خوش دو تغییر بزرگ شده‌است: اول اینکه تعدادی از فروشگاه‌های قدیمی این خیابان در حال تغییر شغل هستند و اجناس خود را به همین منظور حراج کرده‌اند.اما دومین تغییر گسترده‌ در این بازار مانند چهار‌باغ مربوط به ساعت‌ کاری است. اگر در چهارباغ از هر 10 فروشگاه 7 عدد از آنها سر ظهر به مدت 2 تا 3 ساعت تعطیل می‌کنند، در خیابان سپه از هر 10 فروشگاه 9 عدد از آنها سر ظهر به مدت چهار ساعت تعطیل هستند. ساعت 14 تعداد فروشگاه‌های باز از ابتدا تا انتهای این خیابان به کمتر از تعداد انگشتان دست می‌رسد.در خیابان سپه نیز مانند چهارباغ افراد زیادی سر ظهر قصد خرید دارند و مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که تعداد مشتریان در انتظار در این بازار بیشتر است؛ ولی به دلیل عدم اطلاع از تغییر ساعت کاری فروشگاه‌ها، با درب‌های بسته‌ روبه رو می‌شوند. بعضی از آنها چند ساعتی در پارک یا خیابان‌ مملو از خودرو منتظر می‌مانند ولی افراد زیادی قید خرید را می‌زنند. علت کاهش ساعت کاری فعالیت بازار کیف و کفش در خیابان سپه شبیه به چهارباغ است. در واقع بازاریان ترجیح می‌دهند که فروشگاه آنها سر ظهر بسته باشد تا هزینه‌ کمتری پرداخت کنند.

سایر بازار‌ها
بررسی‌ها حاکی از آن است که ساعت کاری در سایر بازار‌های اصفهان نیز کاهش یافته است، اکنون تنها بازارهایی که کاملا به صورت یکسره فعالیت می‌کند سیتی‌سنتر سپاهان‌ شهر و در رتبه‌ بعدی میدان نقش‌جهان است. در میدان نقش‌ جهان بازاریان سنتی فعالیت می‌کنند که به ساعت کار یکسره‌ عادت کرده‌اند. ضمن اینکه این منطقه به دلیل توریستی بودن حتی سرظهر نیز مشتری دارد ولی در سیتی‌سنتر سپاهان‌شهر فعالیت یکسره به صورت قانونی وجود دارد. فروشگاه‌ها باید یکسره فعالیت کنند. البته انتظار می‌رود با خنک شدن هوا و نزدیک شدن به فصل مدارس بار دیگر ساعت کاری در چهارباغ و خیابان سپه نیز تغییر کند؛ ولی تا آن زمان مراجعه‌ کنندگان به این بازار سرظهر باید چند ساعتی منتظر بمانند.