مهاجرت اما نه برای کار!

حسن روانشید - اصفهان امروز : تخلیه روستاها پدیده جدیدی نیست و سابقه آن کم‌کم به نیم‌قرن می‌رسد. در آغاز تنها جاذبه برای مهاجرت به شهرها امکانات و زیبایی آن بود و در ادامه تفاوت طبقاتی ازنظر امکانات موجود نظر روستاییان را به خود جلب می‌کرد که فقدان پزشک و دارو، راه شوسه، برق و آموزش را به‌خوبی لمس می‌کردند و اینگونه می‌شد که زمین‌های مستعد را به حال خود رها و یا به اجاره واگذار می‌کردند و به‌سوی انجام کارهای ساختمانی عازم مناطقی می‌شدند که دارای امکانات رفاهی و آسایشی باشد. پایتخت نخستین هدف روستانشینان در آغاز مهاجرت‌ها بود و زمانی که این منطقه ظرفیتش تکمیل شد دیگر شهرهای کشور هدف قرار گرفتند تا پس از چندی هرکدام به کلان‌شهر تبدیل شوند. عدم تعادل جمعیت بین شهرها و روستاها باعث شد تا رکود کار و فعالیت به دلیل فقدان جوانان در مزارع نمودار شود و اینک نوبت پدران و مادران این مهاجران بود تا عزم خود را جزم و به‌سوی فرزندان خود در شهرها عزیمت کنند و مرحله جدید مهاجرت برای کار نام گرفت و سالیان دراز ادامه داشت اما در دهه 90 که رکود اقتصادی دامنه شهرها را فراگرفت تعدادی از روستاییان اصیل به فکر افتادند تا مجدد به آب‌وخاک خود مراجعت و به کارهای کشاورزی، دامداری و به ویژه صنایع تبدیلی بپردازند که در آغاز با استیصال فراوان روبرو شدند، بعضی از دستگاه‌های ذی‌ربط قول مساعدت‌هایی را دراین‌باره داده‌اند اما بحرانی تازه این مژده نویدبخش را از یادها برد. آنها هرچند وقت یک بار ناچار می‌شدند عمق چاه‌ها را افزایش داده که پس از مدتی به خشکی برخورد کردند. حالا مشکل لاینحل تعداد قابل‌توجهی از این روستاها آب خوراکی است که آنها را ناچار می‌سازد به فکر راهکارهای تازه ازجمله مهاجرت همیشگی به شهرها بیفتند و این اتفاق به‌سرعت روستاها را برای چندمین بار تخلیه کرد. تنها تعدادی از ساکنان آن روسستاها در آنجا باقی می‌مانند که سنی از آنها گذشته و یارای دربه‌در شدن و کار کردن در شهرها را ندارند. هم‌اکنون تنگنای بی‌آبی مشکل اصلی بیشتر روستاهای استان اصفهان در شرق و حتی غرب است. تا دو سه سال پیش تانکرهای سیار، آب خوراکی این روستاها به‌طور مرتب تأمین می‌کردند، مشکلات کمتری داشت اما امروز با نصب شیرهای اتوماتیک در بعضی از این روستاها که با محل‌های سکونت اهالی فاصله دارد مشکلات مضاعف شده است! البته شاید در منطقه فریدن و در فصل بهار و تابستان بتوان این مشکل را به نحوی تحمل و حل کرد اما در فصل های پاییز و زمستان و بارندگی برف و باران تهیه آب از این شیرهای فاصله‌دار برای خانواده‌های روستایی به‌سختی صورت می‌گیرد. دستگاه‌های برنامه‌وبودجه استان‌ها و به ویژه جهاد کشاورزی، آموزش‌وپرورش، وزارت ارتباطات، بهداشت و درمان و راه و شهرسازی سعی بر آن دارند که امکانات شهری را تا حد توان به روستاها برده اما وجود همه این امتیازات و حتی پرداخت وام‌های کم‌بهره قادر نیست مشکل تأمین آب خوراکی را حل کند. روستاهای بی‌آب که هرروز تعدادشان افزایش می‌یابد نیازمند یک طرح ملی برای ساخت سریع شبکه آبرسانی با استفاده از سیستم‌های آب‌شیرین‌کن بر روی سواحل کشور است. تفکر استفاده از ذخیره سدهای موجود برای تأمین آب این روستاها اندیشه‌ای واهی و غیرقابل اجراست. کشور در آینده‌ای نه‌چندان دور نیازمند استفاده از دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن و شبکه‌های توزیع سراسری آب بسته‌بندی برای تمام کشور خواهد بود. امروز مهاجرت‌ها نه برای کار بلکه برای تأمین آب است.
ادامه دارد