از صفر تا صد مراقبت از حریم خصوصی در فضای مجازی

حریم خصوصی مفهومی که علاوه بر دنیای واقعی در دنیای مجازی نیز اهمیت بسیاری پیدا کرده است. در روزگاری که شبکه‌های اجتماعی از اینستاگرام گرفته تا تلگرام به‌شدت در میان افراد فراگیر شده‌اند به همان میزان نیز حریم خصوصی به خطر افتاده است. دیگر هیچ‌کسی مالک تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی از خود منتشر می‌کند نیست و دزدان سایبری، هکرها، سودجویان و دشمنان هرلحظه می‌توانند از مطالب، تصاویر و ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود سوءاستفاده کنند به همین دلیل مراقبت از حریم خصوصی در عصر فراگیری شبکه‌های اجتماعی و گسترش آن بسیار مهم است.

حریم خصوصی افراد، شامل زندگی خانوادگی و شخصی آن‌ها، اطلاعات شخصی، اطلاعات مالی و بانکی، اطلاعات کاری و... است که اگر به دست هکرها، دشمنان واقعی و مجازی افراد و سو استفاده‌کنندگان مجازی بیافتد؛ حریم خصوصی و شخصی را نقض کرده و مشکلات و چالش‌های فراوانی را به همراه خواهد داشت. چالش‌هایی که حتی ممکن است تاوان سنگینی به همراه داشته باشند.

روش‌هایی برای حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی

عکس‌های شخصی و خانوادگی‌تان را منتشر نکنید

شبکه‌های اجتماعی مکان مناسبی برای انتشار تصاویر خصوصی و خانوادگی نیستند چراکه سودجویان در این فضا به‌راحتی می‌توانند از اطلاعات شخصی و تصاویر سو استفاده کنند. تصاویر شخصی و خانوادگی اگر در اختیار هکرها و سو استفاده گران سایبری قرار بگیرد می‌تواند آبروی افراد را به خطر بیاندازد؛ انتشار تصاویر شخصی و خانوادگی در صفحات غیر اخلاقی، تغییر در تصاویر و باج‌خواهی، استفاده از تصاویر شخصی برای ساختن صفحات جعلی و... تنها بخشی از سو استفاده‌هایی است که دزدان سایبری می‌توانند با عکس‌های شخصی و خانوادگی کاربران انجام دهند.

بنابراین بهترین روش پیشگیری از این مشکل این است که تصاویر شخصی و خانوادگی‌تان را تنها در صفحات شخصی و در مقابل دیدگان افرادی که آن‌ها را می‌شناسید منتشر کنید. صفحات عمومی در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت، مکان مناسبی برای انتشار عکس‌های خانوادگی نیستند.

از رمز عبور مطمئن استفاده کنید

ایمیل‌ها و شبکه‌های اجتماعی بخش مهمی از حریم شخصی کاربران هستند. دست‌یابی به رمز عبور ایمیل‌ها می‌تواند بخش مهمی از اطلاعات مالی و یا کاری افراد را در اختیار هکرها و باج گیران قرار دهد و شبکه‌های اجتماعی که این روزها بسیاری از کاربران در آن فعالیت دارند نیز به بخش مهمی از حریم خصوصی سایبری تبدیل‌شده است و هک شدن و یا فاش شدن اطلاعات کاربری می‌تواند اطلاعات شخصی و خانوادگی افراد را در اختیار سودجویان قرار دهد. برای اطمینان از این دو بخش مهم، پسوردهای غیرقابل حدس و پیچیده را برای ورود به کاربری شبکه‌های اجتماعی و ایمیل‌هایتان انتخاب کنید. ترکیب عدد و حروف بهترین روش برای انتخاب رمز عبور مطمئن است.

هر لینکی را باز نکنید

بدافزارها و ابزارهای جاسوسی اطلاعات، با ساده‌ترین روش‌ها به رایانه‌های شخصی و تلفن‌های هوشمند نفوذ می‌کنند، لینکی ناشناس به شبکه‌های اجتماعی و یا ایمیل ارسال می‌شود و کاربر با کلیک بر روی آن بدون آنکه اطلاعی داشته باشد هک شده و تمام اطلاعاتش را دودستی تقدیم هکرها می‌کند. برای فرار از این دام سایبری هیچ‌گاه بر روی لینک‌های ناشناس ارسال‌شده در شبکه‌های اجتماعی و یا ایمیل‌ها کلیک نکنید و برای وبگردی به وب‌سایت‌های ناشناس وارد نشوید.

آگاه باشید

اخبار وب‌سایت‌ها، روزنامه‌ها و رسانه‌ها درباره جدیدترین جرائم سایبری را دنبال کنید و روش‌های مقابله با آن‌ها را یاد بگیرید. وب‌سایت پلیس فتا یکی از بهترین منابع برای آگاهی از جدیدترین اخبار امنیت اطلاعات است، بامطالعه اخبار این سایت می‌توانید از جرائم سایبری و نقض حریم خصوصی آگاه شده و به افراد دیگر نیز دراین‌باره هشدار دهید.

اطلاعات ندهید

نیاز نیست که هر اقدام کوچک و بزرگ شما در فضای مجازی منعکس‌شده و همه از آن مطلع شوند. کمی درون‌گرا باشید و اطلاعات شخصی‌تان را کم‌تر در فضای مجازی به حراج بگذارید، لازم نیست افراد دیگر از وضعیت تحصیل، خانواده و یا سایر اطلاعات شخصی شما تمام و کمال مطلع شوند چراکه می‌توانند این موضوعات کوچک را در کنار هم چیده و برای شما دردسر ایجاد کنند. به افراد ناشناس در فضای مجازی اعتماد نکنید. همان‌قدر از خودتان در شبکه‌های مجازی بنویسید و اطلاعات دهید که به افراد ناشناس در زندگی واقعی‌تان نیز اطلاعات می‌دهید.

حریم شخصی در اینستاگرام

اینستاگرام ازجمله شبکه‌های اجتماعی است که بیشترین احتمال نقض حریم خصوصی در آن وجود دارد. بسیاری از کاربران در این شبکه اجتماعی تصاویری از خود و خانواده‌شان منتشر می‌کنند که می‌تواند دردسرساز باشد.

چه کسانی درخطر هستند؟ اینستاگرام فضای تبادل تصاویر و اطلاعات پیرامون آن است بنابراین تعجبی ندارد که افراد به انتشار عکس‌هایی از خودشان علاقه‌مند باشند بااین‌حال اگر ازجمله افرادی هستید که عکس‌های شخصی خودتان و یا خانواده، دوستان و بستگانتان را در اینستاگرام منتشر می‌کنید باید انتظار هکرها و سودجویان فضای مجازی را داشته باشید.

چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر تصاویر شخصی شما و یا خانواده‌تان به دست افراد سودجوی فضای مجازی که تعدادشان کم هم نیست، بیافتد ممکن است تصاویر شما سر از صفحات جعلی و یا غیراخلاقی دربیاورد و آبروی شما را نشانه بگیرد. حتی ممکن است سودجویان تصاویر شما را دست‌کاری کرده و به دنبال اخاذی باشند.

پیشگیری: در گام اول باید حساب کاربری اینستاگرام تان را به حالت شخصی (private) درآورید و در گام دوم تنها درخواست افرادی که آن‌ها را می‌شناسید را برای دنبال کردن صفحه‌تان بپذیرید، بدین‌صورت سودجویان و سواستفادکنندگان دسترسی به عکس‌های شما نخواهند داشت. فراموش نکنید که تصاویر شخصی شما مانند آلبوم خانوادگی‌تان هستند بی‌شک هیچ‌کس دوست ندارد آلبوم عکس‌های خانوادگی‌اش را به افراد ناشناس و غریبه نشان دهد.

حریم شخصی در تلگرام

تلگرام یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها در میان کاربران ایرانی است بنابراین تعجبی ندارد که به دنبال خود مشکلات بسیاری به وجود آورد. تلگرام نیز می‌تواند باعث نقض حریم خصوصی شود بنابراین از این موشک آبی غافل نشوید.

چه کسانی در خطر هستند؟ می‌توان گفت تمام کاربران درصورتی‌که به نکات امنیتی توجه نکنند در معرض خطر خواهند بود. هرچند بنیان‌گذار تلگرام ادعا می‌کند که یکی از امن‌ترین پیام‌رسان‌های دنیا را طراحی کرده اما مجرمان سایبری روش‌های خاص خود را دارند.

چه اتفاقی می‌افتد؟ در تلگرام امکان این‌که هک شوید بسیار کم است اما مجرمان سایبری می‌توانند از تصاویر پروفایل شما برای سودجویی بهره ببرند و یا اطلاعات کاربری شما را سرقت کرده و وارد تلگرامتان شوند.

پیشگیری: در انتخاب تصاویر پروفایلتان دقت کنید. عکس‌های تمام‌رخ و از نزدیک گزینه مناسبی برای انتخاب عکس پروفایل تلگرام نیستند و تصاویر نامتعارف و خصوصی نیز می‌تواند دردسرساز شود؛ مانند سایر شبکه‌های اجتماعی و ایمیل‌ها از باز کردن لینک‌های ناشناس بپرهیزید و عضو هر کانال و گروهی نشوید. مهم‌تر از همه اینکه قابلیت تائید هویت دومرحله‌ای را در تلگرامتان فعال کنید.

چگونه از سودجویان مجازی شکایت کنید؟

وای به روز که هک شویم!

هرچند «علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد» اما اگر هکرها و سودجویان مجازی و حریم خصوصی جدی گرفته نشد و افراد در دام هکرها و دزدان سایبری و یا سواستفادکنندگان حریم خصوصی قرار گرفتند چگونه باید شکایت کرد و مجرمان سایبری را به چنگال قانون سپرد؟

بهترين و قانوني‌ترين راه براي ارائه شكايت، مراجعه به دادسراي جرائم رايانه‌اي است. اين دادسرا وظيفه دارد جرائمي كه در فضاي سايبر رخ داده را پيگيري كرده و حقوق شاكيان را به آنها بازگرداند. پس از مراجعه به دادسراي جرائم رايانه‌اي، پرونده تشكيل مي‌شود و رسيدگي به آن طبق روال قانوني به جريان مي‌افتد. دادسرا نيز برحسب حساسيت پرونده و بررسي بيشتر موضوع، آن را به پليس فتا ارجاع مي‌دهد. در روند پيگيري پرونده هم دو امكان وجود دارد؛ اول اينكه ممكن است همان ابتدا شما به شخص يا اشخاص خاصي مظنون باشيد. در اين حالت، قاضي در جريان پيگيري پرونده آنها را به دادگاه احضار مي‌كند تا پاسخگوي شكايت باشند. در حالت دوم نيز ممكن است كه شما ندانيد جرم توسط چه كساني رخ داده است. در اين حالت هم بررسي‌هاي تخصصي پليس مي‌تواند گره‌گشای پرونده باشد. یک‌راه ديگر هم براي ارائه شكايت وجود دارد كه راحت‌تر به نظر مي‌رسد. اگر جرمي عليه شما در فضاي مجازي اتفاق افتاد مي‌توانيد به سايت اينترنتي پليس فضاي توليد و تبادل اطلاعات (فتا) به نشاني WWW.cyberpolice.ir مراجعه و روي آيكون ارتباطات مردمي كليك كنيد. در اين بخش، مشخصات، نشاني و شماره تلفن به همراه موضوع شكايت شما به ثبت مي‌رسد و پليس فتا در كمترين زمان ممكن با شما تماس گرفته و موضوع را پيگيري خواهد كرد.