قدم‌به‌قدم تا احیای گاوخونی
ریزگردهای دشت مرکزی کشور، آخر هفته گذشته اصفهان را تحت تأثیر قرار داد و مشکلات بسیاری را برای مردم این استان ایجاد کرد. این در حالی است که هنوز گاوخونی در صدر توجهات حوزه زیست‌محیطی در استان به شمار می‌رود و همگان اعتقاددارند باید برای احیای این تالاب بین‌المللی برنامه‌ریزی کرد.
اصفهان‌امروز: ریزگردهای دشت مرکزی کشور، آخر هفته گذشته اصفهان را تحت تأثیر قرار داد و مشکلات بسیاری را برای مردم این استان ایجاد کرد. این در حالی است که هنوز گاوخونی در صدر توجهات حوزه زیست‌محیطی در استان به شمار می‌رود و همگان اعتقاددارند باید برای احیای این تالاب بین‌المللی برنامه‌ریزی کرد. بااین‌حال، به نظر می‌رسد قدم اول برای احیای این حوضه آبریز برداشته‌شده و مسئولان برای احیای آن تلاش می‌کنند. در همین ارتباط، استاندار اصفهان گفت: کلیات طرح جامع احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی به تصویب رسید و مقرر شد ظرف 10 روز آینده دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و ذینفعان نقطه نظرات خود را جهت تصویب نهایی در مرکز اعلام کنند. رسول زرگرپور در سومین جلسه ستاد احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی اظهار داشت: کمبود آب و خشکسالی، تغییر اقلیم و معضلات زیست‌محیطی مطالبه اصلی مردم است و از فعالیت‌های اولویت‌دار مدیریت استان نیز به شمار می‌رود و در مسائل مربوط به استان اولویت اصلی مباحث زیست‌محیطی است. وی بابیان اینکه از سال 78 تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک‌شده است، افزود: چگونه در استانی که ازلحاظ مدیریتی ظرفیت و جایگاه بالایی دارد تاکنون مسئله تالاب موردتوجه قرار نگرفته است و تالاب گاوخونی دهمین تالاب است که برای آن طرح تدوین‌شده است. استاندار اصفهان با انتقاد از اینکه در دوره‌های گذشته به این موضوع توجه نشده است، گفت: در ابتدای بروز این مشکل راحت‌تر می‌شد با این معضل برخورد کرد ولی سال‌ها اقدامی برای جلوگیری از خشکی تالاب گاوخونی صورت نگرفت و بعد از 18 سال نخستین مطالعه در این باره صورت گرفته است که این موضوع تأسف‌آور است. وی بابیان اینکه باید زودتر برای رفع این مشکل زیست‌محیطی اقدام می‌شد، یادآور شد: علی‌رغم اینها باید تلاش شود که مسائل و مشکلات تالاب گاوخونی برطرف شود چراکه احیای پیکره حوضه آبریز زاینده‌رود بدون احیای تالاب گاوخونی معنا و مفهومی نخواهد داشت. زرگرپور به طرح تدوین برنامه مدیریت جامع حوضه آبریز تالاب بین‌المللی گاوخونی اشاره کرد و عنوان داشت: دستیابی به مدیریت پایدار منابع آب‌وخاک، ارتقای سطح آگاهی، مشارکت و معیشت ذینفعان، احیا و حفظ تنوع زیستی حوضه گاوخونی و مدیریت جامع و زیست بومی حوضه آبخیز گاوخونی در جهت ارتقای سطح حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع آب، خاک و تنوع زیستی، همراه با مشارکت جوامع محلی و سایر ذینفعان از اهداف راهبری این برنامه به شمار می‌رود. وی خاطرنشان کرد: اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان برای تدوین این برنامه در گام نخست تحلیل ذینفعان، مطالعات پایه، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عمومی و برنامه ظرفیت‌سازی ذینفعان را در نظر گرفت و در گام دوم تدوین برنامه جامع مدیریتی تالاب‌ها در یک فرآیند مشارکتی از طریق برگزاری کارگاه‌ها و جلسات را به انجام رساند. استاندار اصفهان بابیان اینکه در چشم‌انداز 20 ساله تالاب بین‌المللی گاوخونی به‌عنوان میراث ملی و امانتی فرانسلی به شمار می‌رود، اذعان داشت: ریاست ستاد ملی احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی و رودخانه زاینده‌رود معاون اول رئیس‌جمهور و دبیری رئیس سازمان محیط‌زیست کشور است. وی بابیان اینکه کلیات طرح جامع احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی به تصویب رسید، متذکر شد: باید ظرف 10 روز آینده دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و ذینفعان نقطه نظرات خود را جهت تصویب نهایی در مرکز اعلام کنند.
بحران ریزگردها حاصل بی‌توجهی به گاوخونی
در همین حال، ناهید تاج‌الدین، نماینده مردم اصفهان به ایسنا گفت: با خطر سونامی نمک مواجه هستیم که این مسئله باعث نابودی اراضی کشاورزی و از بین رفتن بیش از 100 هزار هکتار دشت حاصلخیز درجه‌یک زاینده‌رود و نهایتاً پیشروی کویر می‌شود. او با اشاره به وضعیت هوای اصفهان در اواخر هفته گذشته گفت: آلودگی هوای اصفهان در روزهای گذشته و بحران ریزگردها یکی از تبعات بی‌توجهی به بحران خشکسالی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی است. وی افزود: ما با خطر خشک شدن کامل یکی از مهم‌ترین تالاب‌های فلات مرکزی ایران یعنی تالاب گاوخونی مواجه هستیم، تالابی که یکی از مفیدترین زیست‌بوم‌های کشور است و تنها دریاچه آب‌شور دائمی در فلات مرکزی ایران به‌حساب می‌آید و با تثبیت پوشش گیاهی مانع حرکت شن‌های روان به نواحی شرقی استان اصفهان شده و نقش بسیار مهمی در مهار بیابان‌زایی و تغذیه آب‌های زیرزمینی و بهسازی کیفیت آب و جلوگیری از فرسودگی و جابجایی خاک و کنترل سیلاب داشته است. نماینده مردم اصفهان گفت: متأسفانه کثرت فعالیت‌های انسانی، صنعتی و پساب‌های حاصل در حوضه آبخیز تالاب در گذشته از یک‌سو و افزایش فرسایش و تولید رسوبات حاوی آلاینده‌های کشاورزی از سوی دیگر، سبب ورود فلزات سنگین به تالاب گاوخونی و آلودگی آن شده است و در صورت عدم احیا تالاب و خشک شدن کامل آن در آینده‌ای نزدیک این ناحیه می‌تواند به منبع اصلی تولید ریزگردهای آلوده به فلزات سنگین تبدیل شود که با توجه به سطح ویژه بلای ریزگردها، غلظت فلزات سنگین در آنها دو تا سه برابر می‌شود. وی ادامه داد: ما با خطر سونامی نمک مواجه هستیم که این مسئله باعث نابودی اراضی کشاورزی و از بین رفتن بیش از 100 هزار هکتار دشت حاصلخیز درجه‌یک زاینده‌رود و نهایتاً پیشروی کویر می‌شود.
زمین‌های کشاورزی اصفهان، بیابان شد
تاج‌الدین گفت: اگر به اینها بحران‌های زیست بومی در اصفهان را اضافه کنیم مثلاً هنگامی‌که شاهد باشیم تنها در یک بازه زمانی چهارساله از ابتدای دهه نود ده‌ها هزار هکتار زمین کشاورزی در اصفهان به بیابان تبدیل‌شده و بیش از 500 میلیون درخت مرده و زمین‌ها نیز به خاطر کاهش آب زیرزمینی در برخی مکان‌ها تا یک متر فروکش کرده است. نماینده مردم اصفهان افزود: علاوه بر بحران گاوخونی، فعالیت کوره‌های آجر و گچ در شرق اصفهان روزانه ۷۰ تن گوگرد و گردوغبار، وارد هوای شهر اصفهان می‌کند که در این مورد نیز نیاز به رسیدگی فوری داریم. تاج‌الدین گفت: بحران ملی ریزگردها به اصفهان ختم نخواهد شد و 14 استان دیگر را نیز درگیر خود خواهد کرد در همین راستا آذرماه سال گذشته و نیز اردیبهشت امسال طی دیدارهای خصوصی با خانم ابتکار همه این موارد و نگرانی‌های زیست‌محیطی اصفهان را منتقل کردیم و قول‌های مساعدی برای پیگیری گرفتیم که بخشی از آنها تا امروز عملیاتی شده اما متأسفانه بخش‌های دیگر هنوز عملیاتی نشده است که البته راهکار اصلی برای حل همه این بحران‌ها احیا زاینده‌رود است.