محمدرضا صفدریان؛ صعود از یخ، فرود بر آتش
محمدرضا صفدریان یکی از 10 یخ‌نورد برجسته جهان است که در رقابت‌های جام جهانی یخ‌نوردی در سال 2015 پس از چهار یخ‌نورد روس به‌عنوان پنجمی جهان رسید و به‌این‌ترتیب توانست به سالها تسلط بلامنازع روس‌ها در کسب تمامی عناوین فینال‌های جهانی شکست ایجاد کند. وی که 25 ساله است، و نه‌تنها ید طولایی در بیشتر رشته‌های ورزشی اکستریم دارد که شغلش نیز با هیجان، سرعت، بی‌باکی، شجاعت، فداکاری و عشق عجین است. او یک آتش‌نشان است.
ختن کوفگر/اصفهان امروز: از چند قطعه کوچک مکعب شکلش معلق درمیان لیوان آب تا قطعات بزرگش که گذر از آنها تنها راه رسیدن به مرتفع‌ترین قله‌های جهان است، همه را «یخ» می‌نامند اما میان آن کس که یخ را جهت گواراتر شدن می‌نوشد تا آن‌کس که یخ را برای پیروزی و اهتزاز پرچم کشورش درمی‌نوردد، بسیار فاصله است.
یخ‌نوردی از رشته‌های مستقیم کوه نوردیست و اساس آن درگیر شدن با آبشارها و یخچال‌های طبیعی و مصنوعی و گذر از آنهاست و می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد: صعود از یخچال‌های بلند، صعود از آبشارهای یخی و صعود از مسیرهای سنگی با ابزار یخ‌نوردی یا «درای‌تولینگ».
چندسالی است که در اصفهان نابغه‌ای ظهور کرده است، محمدرضا صفدریان، که با استعدادی شگفت راه خود را به رقابت‌های جهانی یخ‌نوردی گشود و در میان قهرمانان بزرگ روسی این رشته که در دنیا بی‌رقیب‌اند، جایگاهی بدست آورد. رقابت‌هایی که بهترین‌های یخ‌نوردی جهان گردهم می‌آیند تا تمام توانایی و هنر خود را بر دیواره‌هایی عمودی به آزمون بگذارند و البته که صعود از این دیواره‌های صاف و صیقلی از جنس یخ یا چوب، بدون تجهیزات امکان‌پذیر نیست. پس دو تبریخ و یک جفت کفش مخصوص و مجهز به کرامپون می‌شود ابزار صعود، ابزاری در خدمت جسم و ذهنی که پس از سالها تمرین و آموزش به هنر هماهنگی با یکدیگر رسیده‌اند. یک هماهنگی در نهایت دقت، سرعت و قدرت. اگر صعود‌کننده بتواند در کمترین زمان، فاتح دیواره 15 متری باشد جزو قهرمانان یخ‌نوردی در ماده سرعت خواهد بود و اگر بتواند دیواره‌ای با مسیر طولانی‌تر همراه با شیب‌های منفی سنگین و پوشیده از موانع بسیار سخت که گذر از آنها علاوه بر دقت و سرعت به هوش و استقامت بدنی بالایی نیاز دارد را در محدوده زمانی مشخصی طی کند، جز برترین های یخ‌نوردی در ماده لید یا سختی مسیر خواهد بود.
محمدرضا صفدریان متولد 1371 اصفهان است و دانش‌آموخته برق صنعتی در مقطع کارشناسی. او که در کودکی عضو تیم فوتسال نونهالان ذوب‌آهن بوده و پس از آن مدتی در رشته دوی صحرانوری فعالیت داشته از شروع فعالیت حرفه‌ایش می‌گوید: «در سال 84 و پس از آزمودن رشته‌هایی که با علاقه‌ام خیلی هم سازگار نبود، با راهنمایی خانم نفیسه یارعلی که از سنگنوردان خوب اصفهان بودند استعدادیابی شدم و به هیئت کوهنوردی و در نهایت به رشته سنگنوردی هدایت شدم و نخستین دوره آموزشی‌ام را درسالن سنگنوردی باشگاه سجادیه و زیر نظر مربی‌ام آقای پیام رحمان‌ستایش شروع کردم که تا چندین سال بعد هم افتخار شاگردی ایشان را داشتم و در کنار زحمات بسیار او، اگر همراهی پدرم درتمام مراحل از جمله رفت و آمدهای بسیارم به باشگاه جهت ساعت‌های طولانی تمرین نبود نمی‌دانم چگونه می‌توانستم به این رشته ادامه دهم.»
صفدریان در ادامه می‌گوید: «یک ماه پس از شروع دوره آموزشی‌ام در مسابقات دانش‌آموزی سنگنوردی استان شرکت کردم و توانستم به مقام سوم برسم و پس از آن در مسابقات مختلف و در رده سنی نوجوانان و جوانان موفق به کسب رتبه های برتر شدم و این روند ادامه داشت تا سال 89 که با رشته یخ‌نوردی آشنا شدم و گاهی می‌دیدم یکی از دوستانم بر دیواره سنگنوردی با تبر هم کار می‌کند. برایم جذاب بود و این نخستین آشنایی‌ام با رشته یخ‌نوردی شاخه درای‌تولینگ بود. من که عاشق شرکت در مسابقات بودم، پس با پیشنهاد دوستم آقای باقرنژاد تصمیم به شرکت در مسابقات قهرمان کشوری گرفتم و تنها با یک هفته تمرین و یادگیری تکنیک‌های آن توانستم به مقام قهرمانی درای‌تولینگ کشور برسم و با توجه به اینکه در این مسابقه کم‌سن‌ترین شرکت کننده بودم آن هم تنها با یک هفته آموزش، نهایتا پدیده مسابقات شناخته شدم و پس از آن با توجه به جذابیت صعود با تبر، از سنگنوردی به یخ‌نوردی تغییر گرایش دادم و در شاخه درای‌تولینگ به فعالیت پرداختم و توانستم درتمام مسابقات آن به کسب عناوین برتر کشوری دست یابم.»
اولین اعزام تیم ملی یخ‌نوردی ایران به مسابقات جهانی در سال 2012 بوده و صفدریان از سال 2013 تا به امروز عضو تیم ملی یخ‌نوردیست و توانسته در 13 دوره مسابقات مختلف جهانی این رشته شرکت کند و بهترین رتبه‌های کسب شده ایران در سطح جهانی را رقم بزند. وی توانست در سال 2015 در گرایش لید به مقام نایب قهرمانی آسیا، سال 2016 در مسابقات جام جهانی ایتالیا در گرایش لید رتبه هشتم و در گرایش سرعت رتبه پنجم را کسب کند و پس از سالها طلسم رتبه‌آوری روس‌ها را شکست دهد و هم چنین او نخستین ایرانی است که توانست به فینال مسابقات جام جهانی و مسابقات قهرمانی جهان در هر دو ماده سرعت و لید دست یابد، کاری بسیارسخت و البته یک پیروزی بسیار ارزشمند.
وی جز ده نفر برترجهان در رشته یخ نوردی است و یکی از امیدهای اصلی برای شرکت درمسابقات المپیک. در سال 2022 شاهد اولین حضور رسمی رشته یخ نوردی در مسابقات المپیک زمستانی در کشور چین خواهیم بود.
قهرمان یخ‌نوردی می‌گوید: «امکانات تمرینی ما در مقایسه با دیگر کشورها بسیار ضعیف است و با توجه به اقلیم نه‌چندان سردسیر ایران در کنار شبیه‌سازی‌ها، نیاز به تمرین در محیط‌های اقلیمی بهتری داریم، مثل تدارک اردوهای آمادگی در کشورهایی مانند روسیه. ولی جدا از بحث ضعف امکانات یکی از مهمترین مشکلات ما عدم وجود حامی مالی است به‌گونه‌ای که ورزشکار تا آخرین روزهای قبل از اعزام، به جای آرامش و تمرکز باید نگران نبود اسپانسر باشد و با دغدغه تأمین هزینه‌های مالی‌اش بدرقه شود. البته در سال‌های اخیر اقدامات ارزنده‌ای انجام شده ولی هنوز جای کار، بسیار باقیست.»
محمدرضا صفدریان علاوه بر سنگنوردی و یخ نوردی به دوچرخه‌سواری و بانجی‌جامپینگ هم می‌پردازد اما در گرایش قایقرانی آب‌های خروشان به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کند و عضو تیم ملی این رشته نیز است. او در کنار مدارک مختلف رشته‌های مذکور، دارای مدارک مهمی در زمینه امداد و نجات کوهستان بوده و همچنین در سال گذشته توانست در کشور فرانسه مدرک بین المللی طراحی مسیر مسابقات یخ‌نوردی را کسب کند و مسلما داشتن یک «طراح مسیر مسابقات جهانی» افتخار بزرگی برای جامعه ورزش کشورمان به حساب می‌آید.
اما در کنار تمامی فعالیت‌ها یکی از افتخارآفرینی‌های دیگر این ورزشکار حرفه اوست که به تعبیر خودش شغل نیست بلکه عشق است.
«از سال 85 پس از شروع فعالیت آقای پیام ستایش در سازمان آتش نشانی، به همت ایشان شاهد احداث چندین دیواره سنگنوردی در ایستگاه‌های مختلف آتش‌نشانی بودیم و هم چنین اقدامات اساسی و مهمی در زمینه امداد و نجات کوهستان انجام شد و من هم به عنوان شاگرد ایشان بسیاری از تمریناتم را بر دیواره‌های سنگنوردی آتش‌نشانی انجام می‌دادم. کم‌کم با فضای آنجا آشنا شدم و از سال 87 به صورت داوطلب در امداد حوادث کوهستان شرکت می‌کردم و پس از گذراندن خدمت سربازی در این سازمان استخدام شدم. حرفه‌ام را عشق می‌دانم نه شغل و حس خوبی که در پایان عملیات امداد و نجات کسب می‌کنم و نیز دعای نیک نجات‌یافتگان را یکی از سرمایه‌های اصلی زندگی‌ام می‌دانم.»
صفدریان در حال آماده‌سازی و تمرین برای حضور در مسابقات جهانی و آسیایی است که در آذرماه سال جاری انجام خواهد شد.
در مقابل تمامی افتخاراتی که محمدرضا صفدریان به عنوان یک یخ‌نورد جهانی، یک قهرمان سنگنوردی، یک رفتینگ‌کار ملی و یک آتش‌نشان عاشق و نیز یک امدادگر حرفه‌ای کوهستان برای کشورش کسب کرده، قطعا فراهم‌کردن امکانات تمرینی و مهمتر از آن حامی مالی که بتواند درلحظه اعزام به جای نگرانی و استرس، حداقل آرامشش را فراهم کند کمترین وظیفه ایست که می‌تواند توسط آنان که نه فقط در عنوان بلکه در واقعیت هم صاحب مسئولیت‌اند، انجام شود.