شرکت ملی نفتکش ایران، درخشان بر پهنه آب‌های جهان

اصفهان امروز - زمانی که شرکت ملی نفتکش ایران در می 2010 یعنی روز جهانی سازمان دریانوردی «IMO» در جشنواره بین‌المللی «سی ترید» به‌عنوان برترین شرکت فعال در عرصه حمل‌ونقل دریایی جهان انتخاب و مدیرعامل آن نیز چهره شاخص کشتیرانی شناخته شد و تندیس بلورین جشنواره SEA TRADE را سر درست گرفت، بار دیگر به ابرقدرت‌های مدعی ثابت شد ایران هم می‌تواند قدرت برتر اقتصادی و تأثیرگذار بر حفظ و ارتقاء آسایش و آرامش جهانیان باشد. محمد سوری مدیرعامل وقت شرکت ملی نفتکش ایران در این جشنواره پس از دریافت این جایزه برای کشور یادآور شد: افتخار دریافت این جایزه متعلق به همه ایرانیان و بخصوص کارکنان و دریانوردان شریف و زحمتکش و همچنین اعضاء هیئت‌مدیره شرکت ملی نفتکش ایران است که با همت و تلاش مضاعف در دو سال گذشته افتخارهای جهانی متعددی را نصیب این شرکت کرده‌اند. شرکت ملی نفتکش ایران «National Iranian Tanker Company» از شرکت‌های فرعی شرکت ملی نفت ایران است که در سال ۱۳۳۴ تأسیس و در سال 1388 مالکیت آن به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شد. وظیفه اصلی این شرکت انتقال نفت خام ایران با سوپر تانکرهای غول‌پیکر خود به سراسر جهان است که لقب بزرگترین شرکت نفت‌کش جهان را در رزومه کاری خود دارد. اما تلاش‌های شرکت نفتکش ایران یک‌طرفه نیست بلکه پس از تخلیه نفت خام خود با اتکا به تجارت متقابل محموله‌های نفتی را برای برخی از ۱۵۰ رشته صنعت نفت در سراسر جهان ازجمله رویال داج شل، توتال و دیگر شرکت‌های کویت و ابوظبی حمل نموده است. پیرامون تاریخچه این شرکت باید گفت در سال 1955 تأسیس و با راه‌اندازی آن صادرات با کشتی‌های نفتکش خارجی ممنوع شد. در سال ۱۹۷۰ شرکت نفتکش با شرکت ملی نفت ایران ادغام شد و در سال 1975 طبق ماده‌ای جدید انجمن شرکت ملی نفتکش ایران به‌عنوان یک شرکت حمل‌ونقل مستقل به ثبت رسید و این امر در حالی انجام گرفت که تمامی سهام آن متعلق به شرکت ملی نفت ایران بود. با آغاز سال‌های دفاع مقدس، تلاش‌های آن‌هم دوچندان شد و توانست روزانه 5/2 میلیون بشکه نفت خام ایران را از خطرناک‌ترین مناطق عملیاتی به سراسر جهان انتقال دهد که در طول خدمات و جانفشانی پرسنل، 150نفر از دریانوردان در جریان نزدیک به دویست حمله هوایی به شهادت رسیدند که روحشان شاد و سرفراز باد. در سال ۱۹۸۹ پروژه ساخت 30 نفتکش جدید با ظرفیت 000/000/6 تن با بهره‌گیری از اعتباری بیش از 8/1 میلیارد دلار از منابع مالی بین‌المللی در این شرکت شروع شد. موج تحریم‌ها بالا گرفت و ایالات‌متحده آمریکا اولین کشوری بود که این شرکت را به بهانه واهی کمک‌رسانی به برنامه هسته‌ای ایران تحریم کرد، مدتی بعد اتحادیه اروپا نیز به همین بهانه دست به تحریم این شرکت زد و از ارائه بیمه‌نامه و پذیرش کشتی‌های آن در بندرهای کشورهای عضو اتحادیه خودداری نمود. در پی این تحریم‌ها ایران دادخواستی را به دادگاه عمومی اروپا تسلیم و خواستار لغو این حکم شد. این دادگاه نیز در ۱۲ تیر 1393 شکوائیه ایران را پذیرفت و خواستار لغو این تحریم و برخی تحریم‌های یک‌سویه دیگر گردید. بااین‌حال مقامات سیاسی اتحادیه اروپایی از نگه‌داشتن این شرکت در لیست تحریم‌های اتحادیه علیه ایران خبر دادند و درنهایت در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ مجدداً این حکم را تصویب کردند. دادگاه عالی لندن نیز یک هفته بعدازاین اقدام شرکت نفتکش ایران را تحریم کرده درحالی‌که در سال ۲۰۱۴ یک دادگاه اروپایی دیگر تحریم شرکت ملی نفتکش ایران را غیرقانونی و غیرمعقول اعلام کرده بود. اما این تحریم‌ها و گذشت زمان نتوانست خللی در پیشبرد و اجرای وظایف این مجموعه عظیم وارد نماید و به تلاش‌های بی‌وقفه خود ادامه داد. در حال حاضر این شرکت که وظیفه حمل نفت خام صادراتی ایران به بندرهای مختلف جهان و به‌موازات آن توزیع فرآورده‌های نفتی متعلق به شرکت ملی نفت ایران در بنادر و جزایر مختلف خلیج‌فارس را به عهده دارد، دارای بزرگترین ناوگان نفتکش در منطقه خاورمیانه و چهارمین ناوگان نفتکش در جهان است و همچنین به‌عنوان یک شرکت مستقل می‌تواند تحت قراردادهای مشخص با نرخ‌های بین‌المللی نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به بنادر مختلف جهان حمل‌ونقل کند. شرکت نفتکش ایران در دو همسویی با برخی مقررات بین‌المللی همچون «International Maritime Organization - IMO» پروژه عظیمی را برای جانشینی نفتکش ها شامل ساخت و خرید ۲۵ فروند نفتکش به ظرفیت شش میلیون تن در دست داشته که بخش عمده‌ای از آن انجام شده است. پس از انتخاب مدیرعامل جدید این شرکت در مهرماه سال گذشته آقای سیروس کیان ارثی به‌جای آقای علی‌اکبر صفایی که از سال ۱۳۹۲ تاکنون در این سمت مشغول بودند منصوب گردید. سیروس کیان ارثی قبل از انتصاب به این سمت حساس، ریاست برنامه‌ریزی صادرات نفت خام امور بین‌المللی شرکت ملی نفت ایران، نماینده شرکت ملی نفت ایران در دفتر چین و مدیرعامل و ریاست هیئت مدیره شرکت توسعه انرژی پاد «تاپکو» وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری را در کارنامه خود دارد. کسب عنوان بزرگترین شرکت کشتیرانی نفتی جهان، حفظ ناوگان در دوران تحریم‌های ظالمانه، تدوین برنامه استراتژیک پنج‌ساله، تنوع سبد درآمدی، خارج‌سازی شرکت از یک منبع درآمدی، حضور در بازار گاز و تأسیس شرکت‌های خدماتی فعال دریایی از دیگر دستاوردهای دوران تصدی علی‌اکبر صفایی مدیرعامل پیشین شرکت ملی نفتکش ایران است. در حال حاضر نیز این شرکت با مدیریت جدید ضمن در اختیار داشتن ۷۰ نفتکش همچنان به‌عنوان بزرگترین ناوگان نفتکش جهان شناخته می‌شود. آقای سیروس کیان ارثی مدیرعامل شرکت نفتکش ایران در مصاحبه‌ای تازه‌ترین تلاش‌های این شرکت پرآوازه را با امضاء بیش از ۷۰ قرارداد اجاره نفتکش های ایرانی با شرکت‌های بزرگ خارجی را اعلام نمود. وی ضمن بررسی تأثیر برجام بر شرکت ملی نفت‌کش ایران اظهار داشت: اجرای برجام قطعاً تأثیری کلیدی داشته است و این شرکت به‌خوبی این اثر را حس می‌کند اما پس از اجرای برجام و رفع تحریم‌ها، نفتکش های ایرانی به‌راحتی در آب‌های بین‌المللی و اروپا تردد می‌کنند. ایشان حل مشکل بیمه و رده‌بندی را از دیگر دستاوردهای برجام در تلاش‌های شرکت نفت‌کش دانسته و افزوده‌اند: هم‌اکنون نفت‌کش‌های ایرانی، نفت برخی از شرکت‌های ایتالیا و اسپانیا را هم حمل می‌کنند ضمن اینکه با لهستان نیز در حال مذاکره هستیم. ایشان از نوسازی ناوگان با استفاده از ظرفیت‌های داخلی خبر داد و گفت: برنامه نوسازی ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. شرکت ملی نفتکش ایران هم‌اکنون با در اختیار داشتن ناوگانی با ظرفیت 5/15 میلیون تن بزرگترین شرکت نفتکش در جهان به شمار می‌رود. این شرکت، نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران را به بازارهای صادراتی انتقال می‌دهد. همچنین بر اساس آخرین گزارش ایسنا، مدیرعامل شرکت نفتکش ایران اعلام داشته‌اند: اهداف بلند این شرکت با استفاده از ظرفیت‌های موجود بر روی نوسازی نفتکش های غول‌پیکر «VLCC» متمرکز است. آقای سیروس کیان ارثی در گفتگویی با نشریه ترید ویندز «Trade winds» اظهار داشته‌اند: هدف قراردادهای جدید شرکت ملی نفتکش، توسعه و افزایش شمار نفتکش های ناوگان این شرکت نیست بلکه برای نوسازی ناوگان در نظر گرفته‌شده است. ایشان همچنین اهداف جدید را قراردادهای شرکت نفتکش برای مشارکت با شرکت‌های مختلف در حمل نفت خام عنوان کرد اما یکی از مهمترین هدف‌هایی که دنبال می‌شود استفاده از فرصت پیش‌آمده لغو تحریم‌هاست تا ظرفیت‌های موجود در نفتکش های غول‌پیکر «VLCC» نوسازی شود و این شرکت آمادگی خود را نیز برای بازگشت به بازار نفتکش های غول‌پیکر اعلام کرده و حاضر است با شرکت‌های کشتیرانی و اپراتورهای آن‌ها وارد تعامل و همکاری شود و برای این منظور در اجلاس نور شیپینگ در اسلو نیز شرکت کرده‌ایم. دکتر سیروس کیان ارثی معتقد است با افزایش درخواست‌ها برای حمل محموله‌های نفتی، نوسازی ناوگان این شرکت از توسعه تعداد نفتکش ها واجب‌تر است زیرا هم‌اکنون شرایط به گونه ایست که هزینه نوسازی ناوگان بسیار پایین است و بهترین زمان برای این اقدام به شمار می‌آید بنابراین ما به‌هیچ‌وجه قصد نداریم تعداد نفت‌کش‌های خود را افزایش دهیم اما به دنبال نوسازی ناوگان خود هستیم تا میانگین سن نفتکش های خود را کاهش دهیم. لذا چندی پیش اسقاط دو فروند از نفتکش های غول‌پیکر قدیمی خود را در برنامه اجرایی گذاشته‌ایم و در حال حاضر ۷۰ نفتکش ناوگان با ظرفیت پانزده میلیون و پانصد هزار تن «DWT» آماده‌به‌کار هستند. قابل توضیح است جدیدترین نفتکش غول‌پیکر در سال ۲۰۱۳ از شرکت Dalian shipyard چین خریداری‌شده و همچنین سفارش ساخت نفتکش هایی را به شرکت Shanghai Waigaoqiao Shipbuilding «sws» در چین و همچنین کشتی‌سازان مطرح کره جنوبی مانند هیوندای داده‌شده است. تا پیش از تحریم‌ها علیه ایران تنها ۱۵ درصد از ظرفیت شرکت ملی نفتکش ایران در اختیار بازار داخلی بود و بقیه فعالیت‌های این شرکت در آب‌های بین‌المللی انجام می‌شد. آقای کیان ارثی معتقدند: آنچه ما طالب آن هستیم اینست که مشتریان شرکت ملی نفتکش ایران بدانند، به دنبال بازاریابی در بازارهای ازدست‌رفته خود از طریق حضور در تراز بین‌المللی و انتقال نفت و گاز به بازارهای جهانی هستیم.