مشاوره پیش از ازدواج راه پيشگيری از ازدواج‌های ناموفق
موضوع الزامی شدن مشاوره پیش از ازدواج مدت‌هاست که میان مسئولان رد و بدل می شود، طرح ابتدایی این موضوع چند سال پیش با همکاری سازمان ملی جوانان و نظام روانشناسی و مشاوره آماده شد تا وزیر ورزش و جوانان از الزامی شدن این طرح رونمایی کند.
به گزارش ایمنا، رئیس انجمن مشاوره در مورد طرح اجباري شدن مشاوره گفته است: موضوع اجباری شدن مشاوره قبل از ازدواج با همکاری دستگاه‌های مسئول بررسی شد و آیین‌نامه آن تدوین شده است.
شکوه نوابی‌نژاد با اشاره به قانون اجباری شدن مشاوره پیش از ازدواج اظهار داشت: کمیته مشترکی میان سازمان ملی جوانان و نظام روانشناسی و مشاوره تشکیل شد تا به بررسی موضوع طرح اجباری شدن مشاوره پیش از ازدواج بپردازد.
وی با بیان جزئیات این طرح افزود: این طرح در مراحل اولیه است و در حال حاضر آئین نامه آن نوشته شده و پس از بررسی لازم افرادی که برای مشاوره ازدواج صلاحیت دارند انتخاب می‌شوند و به آنها امکان مشاوره پیش از ازدواج داده می‌شود.
بر اساس بررسی‌های انجام شده بیشترین طلاق‌ها در پنج سال اول زندگی انجام می‌شود. از سوی دیگر هزینه‌های گران مشاوره ازدواج باعث شده تا بسیاری از جوانان نتوانند از این خدمات استفاده کنند. در شرایط کنونی موضوع اجباری شدن مشاوره پیش از ازدواج، بیمه شدن خدمات مشاوره ازدواج و اجباری شدن آن مطرح است تا این امر به عنوان بسته حمایتی ارائه و موجب کاهش آمار طلاق شود.
به گفته دکتر عباسعلی اللهیاری رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، به دنبال تصویب طرح اجباری کردن مشاوره قبل از ثبت ازدواج در مجلس شورای اسلامی هستیم. سمیه محمودی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم در اين باره گفته است: این طرح با مطرح شدن خیلی سریع و با قدرت تصویب خواهد شد.
این نماینده مجلس می‌گوید: در کنار الزامی شدن مشاوره‌های پیش از ازدواج حتما باید به آموزش خانواده‌ها هم تاکید بسیار شود تا شاید آمار طلاق به ویژه در چند سال اول ازدواج کاهش یابد.
ازدواج يكي از 3 تصميم مهم زندگي
بيژن براتي مشاور خانواده و خانواده درمانگر در موضوع اهميت ازدواج به خبرنگار ايمنا گفت: انتخاب رشته، انتخاب شغل و انتخاب همسر جزء 3 تصميم مهم زندگي هستند. به گفته اين مشاور خانواده، ازدواج در تعاليم ديني همرديف كامل شدن نصف دين، دوري از گناهان و انحرافات است و كانون خانواده بستري براي رشد افراد ايجاد مي‌كند. اين موضوع به سلامت خانواده و تامين نيازهاي جنسي و رواني افراد كمك مي‌كند. همچنين برآورده شدن اين نيازها در فرد، سلامت جامعه را درپي خواهد داشت.
براتي در موضوع وارد شدن جامعه سنتي ما به مدرنيته و كاهش شناخت افراد از هم گفت: متاسفانه در دنياي مدرن روابط افراد كاهش مي‌يابد و آشنايي و پيدا كردن موارد مناسب براي ازدواج بسيار سخت‌تر از گذشته شده است لذا در اينجا اهميت مشاوره هاي قبل از ازدواج و مشاوران بيشتر نمايان خواهد شد.
اين خانواده درمانگر در مورد اهميت مشاوره قبل از ازدواج هم گفت: اهميت مشاوره قبل از ازدواج در 7 مورد خلاصه مي‌شود، اول اينكه اين امر كمك مي‌كند به اينكه افراد بفهمند آيا براي ازدواج آمادگي دارند يا خير، چرا كه بعضي وقت‌ها خانواده‌ها جوانان را به سمت ازدواج مي‌كشانند بدون اينكه فكر كنند اصلا اين فرد آمادگي و توان ازدواج دارد يا نه. ازدواج 6 نوع آمادگي جسمي، جنسي، عقلي، عاطفي، رواني و اجتماعي را مي‌طلبد. اينها جنبه‌هاي مختلف بلوغ است و توجه به تمام اين جنبه‌هاست كه يك فرد را آماده ازدواج مي‌سازد.
مشاوره راه پيشگيري از ازدواج‌هاي غلط
بيژن براتي در ادامه دومین مورد مزیت مشاوره را ابزارهاي شناخت زوجين مي‌داند و مي‌گويد: مشاوره باعث مي‌شود كه دو طرف بيشتر همديگر را بشناسند. اصطلاح تفاهم قطعا زماني اتفاق خواهد افتاد كه زوجين ويژگي‌هاي رفتاري هم را كامل بشناسند به طوری که در مشاوره تست‌ها، دفترچه سوالات و تمام مواردي كه در جلسات مطرح مي‌شود باعث شناخت و تفاهم است.
سومين فاكتور اهميت مشاوره به كاهش آسيب‌هاي بعد از ازدواج كمك مي‌كند. از آنجايي كه آمار طلاق بسيار بالاست و از هر 5 ازدواج چيزي حدود 33 ازدواج به طلاق مي‌رسد. ازدواج‌هاي غلط باعجله و با ملاك‌هاي نادرست صورت مي‌گيرد و در عرض 6 ماه يا يكسال اين ازدواج‌ها منجر به طلاق مي‌شود. پس مشاوره قبل از ازدواج به عنوان پيشگيري از ازدواج‌هاي غلط عمل مي‌كند.
اين خانواده درمانگر در رابطه با چهارمین مورد اهمیت مشاوره گفت: مشاوره باعث كاهش هزينه‌هاي مالي و رواني است. تنها يك مشاوره قبل از بزرگترين موضوع زندگي مي‌تواند هزينه‌هاي كمتري براي افراد و البته براي جامعه داشته باشد. يك ازدواج ناموفق قطعا هزينه‌هاي مالي و رواني در مورد گرفتن وكيل، صرف زمان در دادگستري‌ها كه واقعا زمان بر و هزينه‌بر است را دربر دارد.
پنجمين مورد از موارد اهميت مشاوره قبل از ازدواج ايجاد فاكتورهاي درست انتخاب در ذهن هر دو زوج است چرا كه گاهي اوقات در مشاوره‌ها مي‌بينيم كه افراد ملاك‌هاي درست و منطقي ندارند و در پاسخ به اينكه چرا مي‌خواهيد ازدواج كنيد جواب‌هاي مي‌دهند كه نشان از عدم آگاهي افراد از ملاك‌هاي درست استاندارد است.
قبل از ازدواج مهارت‌هاي ارتباطي را بياموزيم
براتي در پايان گفت: ششمين مورد آشنايي افراد با مهارت‌هاي ارتباطي است اين امر به افراد كمك مي‌كند مهارت‌هاي ارتباطي را فرا بگيرند. متاسفانه ما براي هر موضوع ديگري چون رانندگي، آشپزي و.. آموزش و گرفتن گواهينامه‌هاي لازم را ضروري مي‌دانيم اما براي مهمترين تصميم زندگي كه تشكيل زندگي است هيچ آموزشي درنظر نمي‌گيريم.
هفتمين مورد اين است كه تصميم‌گيري معقول و منطقي را براي افراد درپي خواهد داشت چرا كه بسياري از دخترها و پسرها بسيار عاطفي به هم علاقمند مي‌شوند و جمله معروف عشق آدم را كور مي‌كند در مورد آنها صدق مي‌كند. بايد دانست كه ازدواج خوب هم عقلاني است هم عاشقانه، متاسفانه عيب ازدواج در سن پايين عاشقانه و احساسي بودن و در سن بالا بيش از حد عقلاني بودن است كه مشاوره اين امور را تعديل مي‌كند.
اجبار راويان براي ازدواج!
اين روانشناس در انتقاد به موضوع ازدواج‌هايی كه با واسطه‌ها يا همان راوي‌ها صورت مي‌گيرد گفت: متاسفانه گاهي اوقات بدليل نداشتن شناخت به خانواده‌ها واسطه‌هايي با نشان دادن تنها يك عكس وظيفه معرفي افراد به همديگر را برعهده مي‌گيرند! و تا سرگرفتن ازدواج هم با اصرار اين امر را دنبال و پيگيري مي‌كنند تا منجر به ازدواج شود و گويي يك حالت اجبار و قرار گرفتن در معذورات براي طرف مقابل ايجاد مي‌كنند. اين موضوع از نظر روانشناسان رد شده است چرا كه راوي يا واسطه تنها مي‌تواند افراد را معرفي كند و نبايد تنها هدفش سرگرفتن ازدواج باشد بلكه پس از اين مرحله تنها مشاوره‌هاي مكرر و آگاه شدن افراد به تمام مواردي كه مطرح شد مي‌تواند راه را براي تصميم‌گيري آنها باز كند وگرنه ازدواج تنها با تكيه بر صحبت‌هاي يك راوي نمي‌تواند نتيجه خوبي درپي داشته باشد.
ايجاد زيرساخت‌هاي لازم براي اجرا ضروري است
دكتر رضا روزبهاني پزشك اجتماعي و استاد دانشگاه اصفهان در مورد اجباري شدن مشاوره قبل از ازدواج به خبرنگار ايمنا گفت: مشكل عمده‌اي كه الان وجود دارد اين است كه افراد در روابط‌شان ناآگاهي دارند و يكسري از مهارت‌ها مانند ارتباط سالم، عزت نفس، مهارت نه گفتن و جرات‌ورزي را متاسفانه آموزش نديده‌اند و زوج‌هاي قديمي هم كه موفق هستند احتمالا يا هوش زيادي داشته‌اند يا شانس آنها زياد بوده يا خانواده به آنها آموزش داده است. اما در كشور ما آموزش چنين مطالبي را در هيچ جا نداريم دروس مدارس ما خالي از اين نوع آموزش‌ها هستند.
اين استاد دانشگاه اصفهان در ادامه گفت: اگر اين طرح تنها به صرف گذراندن چند ساعت آموزشي وگرفتن يك گواهينامه و امضاي يك مدرك براي انجام عقد باشد و موضوعي مانند معاينه فني خودرو را ايجاد كند بايد گفت چندان در كاهش طلاق و ناكامي‌هاي ازدواج موفق نخواهد بود اما اگر با تدارك ديدن تمام زيرساخت‌ها گرفتن تست‌هاي لازم و درنظرگرفتن كارشناسان مجرب و وقت كافي براي آن باشد قطعا نتيجه‌بخش خواهد بود.
اين پزشك اجتماعي تصريح كرد: با توجه به بالا رفتن آمار طلاق كه نشانگر ازدواج‌هاي بدون هدف و تامل و انتخاب‌هاي غلط است اين امر تصميم خوبي است اما بايد به ياد داشت آموزش زندگي و انتخاب درست بايد از خيلي وقت پيش از ازدواج شروع شود و در اين موضوع آموزش و پرورش ما وظيفه گنجاندن اين مسائل را دارد. روزبهاني در پايان اين طرح را بدون ايجاد زيرساخت‌هاي لازم آن همچون متخصصين مجرب، كلينيك‌هاي ويژه و اعتبار و امكانات كافي براي آن تنها بعنوان يك مسكن دانست و گفت: براي اجراي اين طرح بايد دقت و امكانات كافي را ايجاد كرد و عقلانيت در انتخاب درست را با ازدواج‌ها همراه ساخت.
انجام طرح نيازمند سازوكار قانوني است
دکتر حسن فدایی استاد دانشگاه و وکیل پایه یک دادگستری الزامی شدن این طرح را منوط به طی شدن سازوکار قانونی‌اش می‌داند، هر چند این وکیل خانواده هم معتقد است که مشاوره پیش از ازدواج ارزشش را دارد که الزامی باشد. به گفته او یکی از نوآوری‌های قانون خانواده از ماده 16 در سال 92 بحث رجوع مشاوره و کسب مشورت از کارشناسان و خبرگانی بود که مشخص کرده بودند. این افراد هم متشکل بودند از گروه های مختلف. تشکیل خانواده و بحث‌های مربوط به آن مختصر و محدود به یک بعد نیست و باید از جنبه‌های مختلف بررسی شود.»
به گفته وی مطلب مورد اشاره وزیر ورزش و جوانان درباره الزامی شدن مشاوره الزام‌آور نیست، چیزی که بخواهد قانونی شود طبعا باید مجاری قانونی را طی کند. اما درباره تاثیرات الزامی شدن مشاوره در وضعیت آمار طلاق باید بگوییم که اگر اساس ازدواج‌ها، ملاک‌ها و معیارها واقعا بر اساس ملاک‌ها و معیارهای منطقی و عقلانی باشد و احساسی و گذرا نباشد ما شاهد این نوع انحلال‌ها و اضمحلال و فروپاشی در خانواده نیستیم. این نشان‌دهنده این است که خیلی از این تشکیل خانواده‌ها ناشی از احساسات زودگذر و عشق‌های رنگی است و بر اساس ملاک‌های تنزل یافته‌ای است که اساس زندگی را دچار تزلزل می‌کند. طبیعی است اگر دو زوج با کسب مشاوره اقدام کنند شاهد این نوع اختلاف‌ها نخواهیم بود.
دکتر فدایی با اشاره به اهمیت مشاوره پیش از ازدواج می‌گوید: «طبعا افرادی که می‌خواهند شریک دنیوی و اخروی همدیگر شوند بهتر است با شناخت کافی وارد این شراکت شوند. در بعضی از پرونده‌های طلاق که ریشه‌یابی می‌کردیم متوجه می‌شدیم که در این پرونده‌ها تحقیقات کافی انجام نشده یا بعضی از خانواده‌ها می‌گویند که مهريه سنگین می‌گیریم تا نیازی به تحقیقات نداشته باشیم چرا که اگر آدم بدی بود مهر را اجرا می‌گذاریم!
به اعتقاد حسن فدایی وقتی شما عشق ظاهری و صوری پیدا می‌کنید به تعبیر روایاتی این علاقه شما را کور می‌کند. دیگر شما به ابعاد و زوایای شخصیتی طرف مقابلتان نگاه نمی‌کنید. در ابتدا سعی کنید با چشمان باز و تیزبین یا به تعبیری «عاقلانه» انتخاب کنید و «عاشقانه » زندگی کنید، در صورتی که عکس این قصه مشکلاتی را پیش می‌آورد ، بسیاری انتخابشان را «عاشقانه» انجام می‌دهند و بعد از بروز مشکلات تصمیم می‌گیرند که با تعقل زندگی را ادامه دهند.
به گفته وی کسب مشورت پیش از ازدواج قطعا می‌تواند بسیاری از مشکلات زندگی زناشویی را کمتر کند اما اینکه بخواهد الزامی شود سازوکار قانونی خود را طلب می‌کند.