بی پولی یا بی خیالی ؟!

تابستان کم کم دارد به پایان راه نزدیک می شود و رسانه ملی نتوانست استفاده مناسبی از این فرصت طلایی بکند. در گذشته نه چندان دور، رسم بر این بود که رسانه ملی طی یک طرح الگوبردارانه بین المللی، در ابتدای هر فصل، ویژه برنامه ها و آیتم های خاصی را که برای آن فصل در نظر گرفته بود،معرفی کرده و در طول سه ماه برای مردم کشورش به نمایش می گذاشت؛ اما متاسفانه این رسم مدتی است به فراموشی سپرده شده و یا اگر شاهد معرفی برنامه هایی برای یک فصل خاص هستیم، آن برنامه ها نتوانسته توجه خاصی را جلب کند. این اتفاق از زمانی شدت گرفت که رسانه ملی با بحران مالی شدید دست و پنجه نرم کرد و نتوانست آن سرمایه گذاری مطلوب را در راه تولیدات خاص خود به انجام برساند؛ در نتیجه، مخاطب ایرانی نتوانست اتفاق خاص پرتعدادی را طی سالیان اخیر شاهد باشد.

تابستانی که با بی تفاوتی گذشت
تلویزیون برای تابستان امسال، کم کاری بزرگی کرد.تقریبا هیچ برنامه خاصی در نظر نگرفت و اجازه داد، فرمان این رسانه بی رقیب، به حال خودش بچرخد.عرف سازمان بر این بود که برای شب های تابستان یک سریال خوب تولید می کرد؛ سریالی که می توانست به اصطلاح خیابان خلوت کن باشد، حال آن که شما مشاهده می کنید طی 10 سال اخیر، چند سریال خوب در تابستان روی آنتن رفته است. این در حالی است که در تابستان امسال، عملا سریال خاصی برای آنتن تعریف نشد و شب های تابستان مخاطبان، یا به شبکه های ماهواره ای گذشت و یا به گشت و گذار در فضای اینترنت.فارغ از سریال، تلویزیون نتوانست برای تابستان امسال، حتی یک برنامه مفرح جدید رو کند.اگر به سال ها قبل مراجعه کنیم می بینیم که تلویزیون حتی برای کودکان و نوجوانان نیز در این فصل، برنامه های ویژه و متعددی در نظر می گرفت؛ اما تلویزیون، امسال، عنان را به کل از دست داد و یا برنامه ویژه ای رو نکرد یا اگر کرد با استقبال حداقلی مخاطب مواجه شد.این بی خیالی تلویزیون در روزگاری که علاوه بر شبکه های متعدد ماهواره ای، فضای اینترنت نیز به عنوان رقیب، سر بر آورده اند، به شدت نگران کننده است. تلویزیونی که گویا آن بحران مالی شدید را پشت سر گذاشته، هم اکنون به شدت نیاز به مهندسی سرمایه و خلاقیت در آفرینش طرح دارد تا از این خلأ غیرحرفه ای خارج شود.به خصوص در شش ماه پیش رو که شب های بلندی دارد و تلویزیون واقعا باید فکری به حال سرگرمی مخاطبان خود کند. دو مرغ عروسی و عزا به نام های «خندوانه» و «دورهمی»بحران مالی چند سال اخیر تلویزیون و اهمال های شدید این رسانه، سبب برخی به اصطلاح قناعت کاری هایی شد که سودی برای رسانه ملی نداشت. به عنوان مثال وقتی شبکه ای نتوانست برای شب های ماه رمضان خود، سریالی را به روی آنتن بفرستد، ناگهان پخش زنده والیبال جهانی را به عنوان ویژه برنامه رمضان خود عنوان کرد و آن را به راحتی جایگزین سریال این ماه خود کرد که دیگر همه می دانند پخش سریال در چنین ماهی چه جایگاه و طرازی دارد !

این مثلا قناعت کاری ها، علیرغم نداشتن وجه حرفه ای، ذخیره ای برای رسانه ملی محسوب نمی شود. الان که دو برنامه پرطرفدار شبکه نسیم یعنی «خندوانه» و «دورهمی» پخش می شود، دیگر مسئولان شبکه همین دو برنامه را به پای همه چیز گذاشته اند و عملا رویکرد تولید محتوای خود را متوقف کرده اند.قطعا مسئولان شبکه در مواجهه با کم کاری های خود در تابستان امسال، به این دو برنامه اشاره کرده و آن را نمونه های موفق آنتن تابستانی خود می پندارند، حال آنکه پخش این دو برنامه، چند سال است دارد اتفاق می افتد و نمی توان آن را اتفاق مناسبتی برای یک فصل خاص در نظر گرفت.ضمن آنکه به جز خندوانه که توانست تابستان امسال را با دو طرح خیلی خوب «خنداننده شو» و «ادابازی» با موفقیت پشت سر بگذارد، دورهمی به شدت نمره منفی گرفت و در نزدیک به 160 قسمت خود، با یک رویه و اسکلت بندی ثابت، یک چرخه تکراری را به نمایش گذاشت که سهم تابستان امسال از این برنامه، پخش ضبط شده قسمت هایی بود که در اردیبهشت، تصویربرداری شده بود !بنابراین نباید به این دو برنامه به چشم مرغ عروسی و عزا نگریست و جا دارد حالا که تمام راه ها به این دو برنامه ختم می شود، در سری جدید آنها که در زمستان به روی آنتن می روند، چارچوب های جدید و آیتم های خلاقانه بیشتری تعریف شود تا این دو کار پرطرفدار نیز به ورطه تکرار و کلیشه گرفتار نشوند.

دل خوشی به طرح های تکراری
روند غیرحرفه ای دیگری که متاسفانه طی سالیان اخیر شاهدش هستیم و احساس می کنیم که دارد از قبل آن سوء استفاده هایی می شود، پشت گرمی تمام و کمال رسانه ملی به برندهایی است که طی سالیان اخیر به روی آنتن رفته اند و چون در جذب مخاطب موفق بوده اند، حالا باید آن فصل خاص را تنها به این برنامه ها اختصاص داد مثلا در ماه رمضان های هر سال، تلویزیون تمام و کمال در اختیار «ماه عسل» است یا در ایام آخر اسفند، آنتن در اختیار «سه ستاره» قرار داده می شود و . . . در اینکه این برنامه ها هر ساله باید حیات داشته باشند، جای هیچ تردیدی نیست؛ اما صحبت آنجاست که رسانه ملی، با وجود این برنامه ها، یک پشتگرمی کاذب به دست می آورد و دیگر به فکر تولید برند دیگری نیست.این چنین می شود که برگ برنده تلویزیون در آن ایام، آن برندهای همیشگی می شوند و دیگر تولیدات مخصوص آن زمان، حکم نسیمی را دارند که تنها با هدف پر کردن آنتن، تولید شده و اتفاقی را منجر نمی شوند. در این فضای بی رقیب است که همان برندها نیز دچار افول معناداری می شوند کما اینکه انتقادات از این برنامه های برند طی سالیان اخیر، به شدت افزایش یافته چرا که آنها می دانند در رقابت با کار دیگری نیستند و مسئولان تلویزیون به نوعی مجبورند هر ساله از آنها استفاده کنند. تمام این مراحل، آن رسالت خطیر رسانه ملی در تاثیرگذاری بر مشی و فرهنگ اجتماعی مردم را خدشه دار می کند، سبب بی اعتمادی می شود و اجازه نمی دهد که روند مدرنیته که به شدت در تمام کشورها رو به افزایش است، در سلسله مراتب این نهاد مردمی اجرا شود. آیا می توان تلویزیون کشورمان را یک نهاد مترقی و همگام با مدرنیته در نظر گرفت؟ تلویزیون ما حتی همگام با این فرآیند جهانی نیست در حالی که باید پیشرو و جلوتر از آن باشد، حال آنکه همه چیز را نمی توان به بحران های مالی مربوط دانست که اگر این طور باشد تمام رسانه های کوچک و بزرگ دنیا نیز با این بحران مواجه هستند و با همین وضعیت نیز دارند به رقابت می پردازند.در شرایط کنونی که تلویزیون ما، رقبایی چون شبکه های ماهواره ای و اینترنت دارد، باید کمی از پشت بهانه «بی پولی» بیرون بیاید و با ابتکارات خاص خود و البته مهندسی سرمایه موجود و سرمایه ای که می تواند از کنار برنامه ای به دست آورد، عنان 80 میلیون را به دست گرفته و آنها را راضی نگاه دارد.