دستاوردهای فرآوری برای فولاد

اصفهان زیبا: فرآوری فولاد خام در داخل و توليد محصولات با ارزش افزوده يكی از مولفه هايی است كه به صادرات رونق بيشتری می بخشد. انجمن توليدكنندگان فولاد به تازگی با پيشنهاد يک طرح مبنی بر فروش فولاد خام با نرخ صادراتی به شركت های فرآوری موجود در كشور و صادرات اين محصولات پس از فرآوری به دنبال اين موضوع است كه ضمن ارتقابخشی به صادرات محصولات دارای ارزش افزوده بالا در اين پروسه منافع صنايع بالادستی و پايين دستی فولاد نيز تامين شود.

پيشنهاد چنين ايده ای در حالی مطرح شده است كه برخی از نمايندگان مجلس نسبت به عملياتی شدن اين طرح معترض هستند و به باور آنها تحقق اين اقدام منجر به ايجاد انحصار برای مصرف كنندگان می شود و نبايد با مطرح كردن اين قبيل پيشنهادها دست توليدكنندگان فولاد خام را برای فروش محصولاتشان بست بلكه اين حق توليدكننده است كه در رابطه با فروش داخلی يا فروش خارجی محصولات خود تصميم بگيرد.

همین یک ماه پیش بود كه رضا شهرستانی ، عضو انجمن تولیدكنندگان فولاد در گفت و گو با فارس از تدوین یک طرح برای فرآوری فولاد خام صادراتی در کشور خبر داد . این طور كه شهرستانی گفته است پیشنهادی برای تصویب در مجلس تهیه شده تا شرکت‌هایی که صادرات فولاد خام مانند بیلت و اسلب را انجام می‌دهند، این مواد را با قیمت صادراتی و مشوق‌های مالیاتی و صادراتی به شرکت‌های داخلی فرآوری‌کننده، ارائه دهند تا فولاد خام پس از فرآوری صادر شود. عضو انجمن تولیدكنندگان فولاد عنوان كرده است با صدور گواهی عبور موقت، فولاد صادراتی پس از فرآوری و با ایجاد ارزش افزوده صادر خواهد شدبه این ترتیب، فولاد خام با نرخ صادراتی به کارخانه‌های فرآوری مستقر در شهری که گمرک در آنجا قرار دارد، تحویل داده می‌شود و گمرک نیز با صدور گواهی عبور موقت دو یا سه ماهه اجازه می‌دهد که شرکت فرآوری، کار تولید محصول نهایی را انجام دهد و پس از آن، محصول نهایی صادر می‌شود. شهرستانی به مزایای اجرای این طرح در كشور اشاره كرده و اظهار كرده است در صورت اجرای این طرح هم ارزش افزوده بیشتری در کشور ایجاد خواهد شد و هم رکود فعلی تا حدی برطرف می‌شود.

تامین منافع كارخانه های فولاد و صنایع پایین دستی
در رابطه با مزیت هایی كه طرح فرآوری فولاد خام و صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا به دنبال دارد یكی دیگر از اعضای انجمن تولیدكنندگان فولاد نیز در گفت و گو با اصفهان زیبا بر اهمیت و تاثیر گذاری عملیاتی شدن این طرح تاكید می‌كند. معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد به اصفهان زیبا می گوید: این پیشنهاد از سوی انجمن تولیدكنندگان فولاد برای تشویق صادرات با هدف افزایش میزان صادرات مطرح و به وزارت صنعت،معدن و تجارت ارائه داده شده است و در جلسه ای كه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته نمایندگان مجلس نیز از اجرای چنین طرحی استقبال كرده اند. وحید یعقوبی معتقد است عملیاتی شدن این طرح در كشور هم به نفع كارخانه های بزرگ تولید فولاد هم صنایع پایین دستی است.

ضرورت همكاری گمرک برای عملیاتی شدن این طرح
یعقوبی عنوان می كند: براساس این طرح، گمرک و سایر نهادها باید مكانیزمی اجرایی كنند و تسهیلاتی در نظر بگیرند تا شركت هایی كه در صنایع بالادستی فعالیت می كنند به طور مثال تولیدكننده بیلت بتواند محصول خود را با نرخ صادراتی و با دریافت برخی مزایا در اختیار تولیدكننده میلگرد قرار دهد تا آنها میلگرد را صادر كرده و در ازای پروانه سبز گمركی كه دریافت می‌كنند مزایای صادراتی خود رانیز دریافت كنند؛ یعنی هم تولیدكننده بیلت از مزایای صادراتی مانند معافیت مالیاتی و هم تولید كننده میلگرد از این مزایا بهره مند می‌شوند.وی ادامه می دهد: در بحث تولیدكنندگان ورق و صنایع لوله و پروفیل نیز این اقدام هم منافع صنایع بالادستی و هم صنایع پایین دست را تامین می‌كند در این صورت تولیدكننده ورق محصول خود را با نرخ صادراتی در اختیار صنایع پایین دستی مانند صنایع تولیدكننده لوله و پروفیل قرار می دهد و این اقدام تحت عنوان صادرات در گمرک ثبت می شود و در این شرایط صنایع بالادستی مزایای صادراتی دریافت می‌كنند از طرف دیگر نیز به واسطه فرآوری و ارزش افزوده‌ای كه توسط صنایع پایین دستی روی این محصولات انجام می شود و با صادرات این محصولات به همان تناسب نیز این شركت ها از مزایایی مانند معافیت مالیاتی برخوردار می شوند. معاون اجرایی انجمن تولیدكنندگان فولاد می گوید: امادر مسیر اجرایی شدن این طرح یكسری موانعی وجود دارد؛ یعنی یک تولیدكننده برای خرید بیلت و صادركردن یا باید این محصول را با قیمت داخلی خریداری كند كه گران تراست اگر هم با قیمت صادراتی محصول را خریداری كند براساس قانون گمرک محصول و كالاها باید از مرز ایران خارج شده و به طور مجدد به داخل بازگردد كه این اقدام هزینه بر است بنابراین پیشنهاد انجمن این است كه با فروش مواد اولیه با نرخ صادراتی این محصولات در گمرک به عنوان صادرات ثبت شوند تا در این حالت هم منفعت تولیدكنندگان مواد اولیه و هم منفعت صنایع پایین دستی تامین شود.

طرحی كه منجر به ایجاد انحصار می شود
اظهارنظرهای اعضای انجمن تولیدكنندگان فولاد در حالی مطرح می شود كه نایب رئیس اول كمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با اصفهان زیبا این طرح را مثبت ارزیابی نمی كند. داریوش اسماعیلی معتقد است این موضوع كه تولید كنندگان فولاد خام به طور حتم محصولات خود را برای فرآوری به شركت های داخلی به فروش برسانند منجر به ایجاد انحصار برای مصرف كنندگان می شود و نباید با چنین طرح هایی دست تولید كنندگان فولاد خام را برای فروش محصولاتشان بست بلكه تولیدكننده براساس اینكه صادرات برایش به صرفه‌تر است یا فروش داخلی می تواند نسبت به فروش محصولات خود اقدام كند. اسماعیلی بیان می كند: این امكان وجود دارد كه تعرفه ای برای صادرات فولاد خام در نظر گرفته شود تا تولیدكنندگان با درصدی از تعرفه اقدام به صادرات كنند؛ اما به اعتقاد بنده این موضوع كه این محصولات تنها به فروش داخلی برسد تنها منجر به ایجاد انحصار خواهد شد و مطرح شدن این پیشنهاد در مجلس را مثبت ارزیابی نمی كنم.

تنظیم قیمت گذاری محصولات فولادی خام
نایب رئیس اول كمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی عنوان می كند: درصورتی كه قیمت گذاری برای محصولات فولادی خام به گونه ای باشد كه برای فروش داخلی محصولات برای فرآوری مقرون به صرفه باشد تولیدكنندگان تمایلی به صادرات پیدا نمی كنند؛ اما اینكه محصولات به طور حتم در داخل به فروش برسد و اجازه صادرات نداشته باشد به ضرر تولیدكنندگان فولاد خام است. اسماعیلی معتقد است فرایند تبدیل ماده معدنی به شمش فولاد فرآوری است و از نگاه بنده فولاد خام محسوب نمی‌شود بنابراین راهكار این است كه قیمت ها به گونه ای تنظیم شود كه تولیدكنندگان مواد اولیه تولید فولاد نیازی به صادرات نداشته باشند نه اینكه جلوی صادرات گرفته شود و تولیدكنندگان موادخام تنها محصولات خود برای فرآوری به شركت های داخلی را به فروش برسانند.