پیشرفت اصفهان با الگوی توسعه فراصنعتی

احمدرضا منزه - اصفهان امروز : با نگاهی به سند چشم‌انداز اقتصادی استان و افق 1404، این نتیجه حاصل می‌شود که علم و فناوری و استفاده از این مقوله در ایجاد فضای مطلوب اقتصادی و کسب‌وکار از اهمیت وِیژه‌ای برخوردار است. از اهداف سند چشم‌انداز استان، تحقق رشد اقتصادي بالاتر از رشد اقتصادي كشور در چشم‌انداز مطلوب با تکیه‌بر افزايش بهره‌وري سرمايه انساني و فناوري‌هاي نوين و توسعه صنعتي با تکیه‌بر فناوري‌هاي نوين، صنايع پاك و غیر آلاینده است که به‌طورقطع توجه به این موضوعات می‌تواند راهگشای اقتصاد اصفهان به‌عنوان قطب صنعتی کشور باشد. لذا به نظر می‌رسد ایجاد شرایط مناسب برای ورود هر چه بیشتر فناوری و خدمات مبتنی بر تحقیق و پژوهش و اجرایی کردن ایده‌ها و تجاری‌سازی آنها در صنعت و تولید استان می‌تواند راه را برای توسعه هر چه سریع‌تر اقتصاد اصفهان فراهم آورد.

در این میان، تحکیم پیوند علم و صنعت از طریق استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در قلب شهرک‌های صنعتی و ایجاد شهرک‌های صنعتی تخصصی فناوری می‌تواند راهگشای این بخش تلقی شود و به کمک جامعه صنعت و تولید بیاید و با ارائه خدمات متنوع راه را برای تبدیل‌شدن اصفهان به قطب اول اقتصادی کشور و منطقه فراهم آورد. خوشبختانه اقدامات مناسبی در راستای تحقق این اهداف در استان صنعتی اصفهان برداشته‌شده که از آن جمله می‌توان به ایجاد شهرک‌های فناوری، فن بازار و همچنین شهرک علمی و تحقیقاتی اشاره داشت. البته به نظر می‌رسد همچنان نیاز به اقداماتی است تا با ایجاد هماهنگی و یکپارچگی میان شهرک فناوری و شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، زمینه ایجاد شرایطی مساعدتر برای ارائه خدمات متنوع بر اساس فناوری‌های نو فراهم آید.

ضرورت ایجاد منطقه ویژه علم و فناوری در اصفهان

در همین ارتباط رسول زرگر پور استاندار اصفهان اظهار کرد: ارتقای فناوری به‌عنوان یکی از محورهای توسعه استان در نظر گرفته‌شده است و در این راستا ایجاد منطقه ویژه علم و فناوری در دستور کار قرارگرفته است. وی افزود: در قالب این فضا ایجاد شهرک‌های علم و فناوری و مرکز فن بازار منطقه‌ای اصفهان ازجمله فعالیت‌هایی است که در این منطقه شکل می‌گیرد و از این لحاظ برای مدیریت استان اهمیت خاصی دارد چراکه این منطقه در قالب این‌گونه تشکل‌ها و شهرک‌های علم و فناوری شکل می‌گیرد. زرگر پور با اشاره به وظایف این منطقه در راستای ایجاد بازار تخصصی مبادله فناوری و هدایت و رونق بخشی به معادلات انتقال فناوری اظهار داشت: فن بازار منطقه‌ای اصفهان می‌تواند به‌عنوان قطب انتقال فناوری کشور فعالیت نماید و در این راستا باید جزئیات این مرکز در کمیته کارشناسی بررسی و برای تصویب ارائه گردد. وی بر برگزاری همایش‌هایی با حضور مدیران شرکت‌های تولیدی بزرگ استان و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و افزود: حضور این دو در کنار هم باعث خواهد شد که ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های تولیدی استان و همچنین ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان استان معرفی شود و به‌نوعی نیازهای صنایع برای شرکت‌های دانش‌بنیان شناسایی گردد. محمدجواد بگی مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان نیز توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و تولید محصولات صادرات محور را مهم‌ترین راهکار تحقق اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و گفت: فعالیت‌های مناسب فن بازار منطقه‌ای، افتتاح شهرک فناوری اصفهان و تلاش برای احداث شهرک‌های فناوری تولید دارو، صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و همچنین شهرک فناوری عناصر راهبردی بخشی از عزم ویژه این شرکت برای توسعه فرا صنعتی استان است.

گام‌های مؤثر برای توسعه فرا صنعتی و رشد فناوری در استان

وی بابیان ضرورت ایجاد ارتباط و تعامل میان سرمایه‌گذاران، صنعتگران و صاحبان ایده و فناوری افزود: معرفی محصولات فناورانه و دانش‌بنیان به صنعتگرانی که نیازمند استفاده از این محصولات هستند بخشی از فعالیت فن بازار محسوب می‌شوند. وی افزود: عرضه 30 خدمت مشاوره رایگان به سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی که شامل مشاوره در مسائل بیمه تأمین اجتماعی، مالیاتی، قراردادهای کارفرمایی و مسائل اقتصادی مانند بازاریابی، صادرات، توسعه خدمات تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات است، به همراه ده‌ها خدمت کاربردی دیگر، بخش دیگری از خدمات ارائه‌شده در فن بازار خواهد بود. مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان با اشاره به‌ضرورت توسعه فرا صنعتی و تولید محصولات دانش‌بنیان در استان گفت: اولین شهرک فناوری استان در مساحت 600 هکتار با فاز عملیاتی 60 هکتار و بیش از 10 هزار مترمربع ساختمان فناوری با ارائه مشوق 50 درصد تخفیف حق بهره‌برداری زمین در سال 95 افتتاح شد. وی احداث سه شهرک فناوری تخصصی دیگر را از مهم‌ترین برنامه‌های این شرکت در آینده اعلام کرد و افزود: احداث شهرک فناوری تولید دارو، شهرک فناوری صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، تبدیلات گازی و تولید کاتالیست‌ها در مجاورت شهرک صنعتی رازی و همچنین احداث اولین شهرک فناوری فرآوری عناصر راهبردی در نائین می‌تواند گام مؤثری جهت توسعه فرا صنعتی استان و کمک به تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید و اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در صنایع دانش‌بنیان باشد. حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز خواستار عزم ویژه در تسریع احداث شهرک‌های فناوری تخصصی با توجه به توانمندی‌های فنی و تخصصی موجود در استان شد.

اقتصادی سازی فناوری نیازمند رفع موانع کسب‌وکار

وی با انتقاد از فضای نامناسب کسب‌وکار در این استان گفت: متأسفانه به‌رغم تلاش‌های قابل‌تقدیر سازمان‌های مختلف استان، در حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری، این استان به‌واسطه سیاست‌های سختگیرانه برخی از سازمان‌های دولتی از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و طبق آخرین گزارش پایش‌های انجام‌شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس و همچنین اتاق‌های بازرگانی، اصناف و تعاون اصفهان، این استان در سال 95 درمجموع 28 مؤلفه محیطی فضای کسب کار در سطح کشور، در میانه جدول قرار داشته که این رتبه نسبت به توانمندی‌های بالای استان در برخورداری از نیروها و ظرفیت‌های برتر صنعتی و اقتصادی کشور، چندان مناسب نیست. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به مثلث علم، فناوری و اقتصاد مدنظر سند چشم‌انداز توسعه و افق 1404 کشور گفت: در بخش علمی کشور از جایگاه مناسبی در منطقه و حتی جهان برخورداریم. وی فناوری را نتیجه اجرایی و کاربردی شدن توان علمی موجود عنوان و تصریح کرد: خوشبختانه در بخش توان علمی و فناوری در کشور از جایگاه و توانمندی مناسبی برخورداریم اما نکته‌ای که باید بیش‌ازپیش موردتوجه قرار گیرد اقتصادی سازی دانش و فناوری در کشور است. وی مشکل اصلی صنعت و بخش‌های تولیدی کشور را مسائل اقتصادی عنوان کرد و گفت: مسائل اقتصاد کلان مانند مشکلات بانکی و تأمین سرمایه شرکت‌های تولیدی و صنعتی، مسائل بیمه‌ای و مالیاتی، بهره‌وری و مشکلات ناشی از نوسانات ارزی و همچنین قاچاق کالا و ... ازجمله مواردی است که باید با جدیت و عزم ملی موردتوجه و اصلاح قرار گیرد تا با رفع موانع موجود در مسیر توسعه صنعتی و سرمایه‌گذاری در کشور، شاهد اقتصادی سازی فناوری و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و توسعه تولید و اشتغال در کشور باشیم.

لزوم ایجاد هماهنگی میان شهرک علمی و تحقیقاتی و شهرک‌های فناوری استان

با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد همچنان موازی کاری در زمینه پیوند علم و صنعت وجود دارد، باوجودی که چند طرح بزرگ همچون شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، شهرک فناوری و فن بازار و مراکز علمی متعدد در اصفهان در حال فعالیت هستند اما به نظر می‌رسد این نهادها نتوانسته‌اند به‌طور کامل با یکدیگر ارتباط و همکاری تنگاتنگ پیدا کنند و این موضوع می‌تواند در آینده باعث ایجاد مشکلات و دوگانگی برای نخبگان علمی، صاحبان ایده و حتی جامعه صنعت و تولید استان و سرمایه‌گذاران شود. در همین ارتباط تدوین یک برنامه جامع و ایجاد هماهنگی و تعامل لازم میان این نهادها از الزامات استان به شمار می‌رود و نیاز است تدابیری راهبردی در این بخش اندیشیده شود. از طرفی به نظر می‌رسد همچنان برخی از مسئولان واحدهای صنعتی و تولیدکنندگان با مزایای تولید بر مبنای مباحث علمی و فناوری‌های نو آشنایی کامل ندارند، از سوی دیگر برخی زیرساخت‌ها در بسیاری از مناطق تولیدی و صنعتی استان برای بهره‌گیری از آخرین فناوری‌ها وجود ندارد. ارائه مشاوره‌های کاربردی، برگزاری تورهای تخصصی بازدید از مراکز علمی، معرفی تولیدکنندگان و شرکت‌های دانش‌بنیان به یکدیگر بر اساس تخصص و زمینه فعالیت، ارائه تسهیلات بیشتر به شرکت‌های دانش‌بنیان، ایجاد شهرک‌های فناوری تخصصی در بخش‌های مختلف تولیدی و صنعتی، ارائه مشوق‌های بیشتر در بخش‌های مالیاتی و ... به شرکت‌هایی که از فناوری‌های نو استفاده می‌کنند و مواردی ازاین‌دست می‌تواند راه را برای توسعه فرا صنعتی اصفهان فراهم آورده و به کمک اقتصاد استان بیاید.