خاطره دور «قصه‌های مجید»
ساخت فیلم ساختن داستانی در اصفهان محدودشده به ساخت تعدادی فیلم کوتاه و تله‌فیلم. جدا از فیلم‌های کوتاه که می‌شود آثار خوبی در میان آن‌ها پیدا کرد، آثار بلند وضعیت چندان خوبی ندارند و کمتر پیش می‌آید آثاری باکیفیت در سطح کشوری ساخته شود. «قصه‌های مجید» خاطره‌ای دور از ساخت اثری بلند و باکیفیت در اصفهان است. با چند سینماگر اصفهانی درباره موانع تحقق فیلم‌سازی حرفه‌ای در اصفهان صحبت کرده‌ایم.
اصفهان امروز: ساخت فیلم ساختن داستانی در اصفهان محدودشده به ساخت تعدادی فیلم کوتاه و تله‌فیلم. جدا از فیلم‌های کوتاه که می‌شود آثار خوبی در میان آن‌ها پیدا کرد، آثار بلند وضعیت چندان خوبی ندارند و کمتر پیش می‌آید آثاری باکیفیت در سطح کشوری ساخته شود. «قصه‌های مجید» خاطره‌ای دور از ساخت اثری بلند و باکیفیت در اصفهان است. با چند سینماگر اصفهانی درباره موانع تحقق فیلم‌سازی حرفه‌ای در اصفهان صحبت کرده‌ایم.
بودجه که نباشد، تولید نیست
رضا مهیمن، مستندساز اصفهانی: سینما یک هنر- صنعت است که در ارتباط با بودجه معنا می‌یابد. اگر بودجه نهادهایی چون صداوسیما، اداره ارشاد و حوزه هنری کافی باشد، تولید به راه می‌افتد، ولی اکنون متأسفانه هیچ‌کدام از این نهادها بودجه‌ای برای تولید ندارند و تولید چندانی نمی‌شود. رفتن جشنواره فیلم کودک از اصفهان ضربه بسیار بدی به سینمای این شهر زد، سال‌ها بود جشنواره کودک در اصفهان برگزار می‌شد و از آن اصفهان بود و با فرهنگ مردم این شهر عجین شده بود. مسئولان این قضیه را خوب نگاه نکردند که برداشتن این جشنواره با سابقه چندین ساله برگزاری آن در اصفهان و فرهنگی که بین مردم شهر ایجاد کرده بود، چه ضربه‌ای می‌زند. خوشبختانه این جشنواره به اصفهان برگشته و سال آینده در این شهر برگزار می‌شود.
از متن‌های اصیل فاصله گرفته‌ایم
مرتضی حسینی، بازیگر نقش آقای حیدری در «قصه‌های مجید»: جشنواره فیلم کودک بعد از چند سال برگزاری در اصفهان از این شهر رفت. این جشنواره از آن اصفهان بود و در اصفهان بنیان‌گذاری شده بود. بعد از چندین سال برگزاری، تازه جشنواره را تفکیک کرده‌اند، اما بعد از مدتی خوشبختانه این جشنواره دوباره به اصفهان برگشت، چراکه نمی‌شود آن را در شهرهای دیگر به این زیبایی برگزار کرد. این حرف ناشی از عرق اصفهانی نیست، بلکه واقعیتی است که خود من که چندین سال جزء داوران جشنواره فیلم کودک بودم، می‌دیدم. شاید نوشته‌ها و متن‌ها ضعیف بوده که امثال «قصه‌های مجید» در این سال‌ها تکرار نشده است. ما ادبیات بسیار قوی به‌خصوص در بخش کودک و نوجوان داریم که اگر در بخش تولید و ساخت از آن حمایت شود، اصفهان دوباره می‌تواند به روزهای بسیار خوب سینمایی‌اش برگردد. فکر می‌کنم علت این ضعف این است که ما از متن‌های اصیل و قدمتدار خود فاصله گرفتیم. آن متن‌ها باید امروزی شود. «قصه‌های مجید» هم با بازنویسی براساس نظر نویسنده به سریالی تبدیل شد که ماندگار بود. سود بردن از تجارب پیشکسوت‌های سینمایی برای برگشتن اصفهان به روزهای خوب سینمایی‌اش کمک زیادی می‌کند. ما در این حیطه جوان‌های بااستعداد زیادی داریم که اگر از آن‌ها حمایت شود، اصفهان دوباره می‌تواند در سطح اول کشور مطرح شود. تخصیص بودجه به سینمای اصفهان به نگاه مدیرکل ارشاد بستگی دارد.
امکانات سینمایی به اصفهان ارائه نمی‌شود
امرالله احمدجو، کارگردان اصفهانی: وضعیت سینمای اصفهان زیاد امیدوارکننده نیست. امکانات سینمایی به اصفهان ارائه نشده است، درصورتی‌که اصفهان باید مرکز فیلم‌سازی ایران باشد و این حقش است. متأسفانه این اصلا از طرف مدیران درک نشده، درحالی‌که تعجبی ندارد اگر این شهر مرکز فیلم‌سازی و پایتخت هنر ایران بشود، چراکه امکانات موجود بالقوه‌اش و تاریخش، وجود این پتانسیل را تایید می‌کند. بااین‌وجود، همه‌چیز در تهران متمرکزشده و مثل یک شهرستان به اصفهان نگاه می‌شود که این یک مشکل ریشه‌ای و اصلی است. تصورم این است که مسئولان درک عمقی از تاریخ اصفهان و شرایط حاضرش ندارند و تصورشان این است که اگر از تهران دور شوند، اصفهان نمی‌تواند این بار را ببرد، درصورتی‌که مطلقا این‌طور نیست و اگر مرکز سینمای ایران به اصفهان منتقل شود، مسلما رونق بیشتری خواهد داشت. تصور من این است که همواره و نه‌فقط زمان حاضر، اصفهان پایتخت هنر ایران بوده و فرسنگ‌ها جلوتر از هر مکان دیگری در ایران بوده است. درست‌تر این است که وزارت ارشاد در اصفهان باشد، وزیر ارشاد در اصفهان ساکن شود، دانشگاه‌های هنر به اصفهان بیاید و بودجه از اصفهان به جاهای دیگر داده شود، نه برعکس. اکنون‌که عکس این قضیه حاکم است، تعجب دارد و اگر به شکل متفاوتی باشد، شکل صحیحی به وجود آمده است. همه تعارف می‌کنند که اصفهان فلان و بهمان است، ولی مثل یک شهرستان به آن نگاه می‌شود.
مسائل مادی پررنگ شده است
بیژن رافعی، بازیگر نقش معلم مجید در سریال «قصه‌های مجید»: پررنگ شدن مسائل اقتصادی در پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی، باعث شده امثال سریال «قصه‌های مجید» دیگر تکرار نشود. هر چه پیش می‌رویم، مسائل مادی بیشتر مطرح و به همین دلیل، دقت و حوصله پرداختن به مسائل ظریف هنر کمتر می‌شود. 20 سال پیش که سریال «قصه‌های مجید» را کارکردیم، برای کار در آن، دغدغه مادی نداشتیم، اما امروزه همه عوامل به دنبال کسب درآمد بیشتر هستند و به همین دلیل کارگردان‌ها به خاطر بالا بودن دستمزد عوامل و برای پایین آوردن هزینه ساخت سریال‌ها، مجبور می‌شوند زمان حضور هر بازیگر در روال ساخت اثر را کاهش دهند. برای بالا رفتن سرعت کار و کاهش هزینه‌ها دیده می‌شود که کارگردان‌ها، زمان بازی یک بازیگر را برای مثال از چهار روز به دو روز کاهش می‌دهند که این، باعث افت کیفیت آثار می‌شود. از طرف دیگر به خاطر بالا بودن دستمزد بازیگران قدرتمند، تهیه‌کننده‌ها به سمت بازیگران تازه‌کار و کم‌تجربه می‌روند. مجموع این مسائل اقتصادی موجب شده دیگر هنرمندان، دغدغه ساخت سریال‌هایی مثل «قصه‌های مجید» را نداشته باشند. مشکل دیگر در این زمینه، این است که مهره‌ها در جای خود نیستند و برای مثال به کسی که برای بازی در نقش معلم مناسب است، نقش خلاف‌کار سپرده می‌شود. شناخت کارگردان‌ها از فرهنگ اصفهان هم اهمیت زیادی در ساخته‌شدن سریال‌هایی با فرهنگ اصفهان دارد. برای مثال چند سال پیش در دو سریال اصفهانی همراه با بازیگران اصیل و باتجربه اصفهانی بازی کردم، اما به دلیل این‌که کارگردان آن، فرهنگ اصیل اصفهانی را به‌درستی نمی‌شناخت، این آثار، علی‌رغم بهره بردن از بازیگران قدرتمند اصفهانی به سریال‌های ماندگاری که فرهنگ اصیل اصفهانی را بازتاب دهند، تبدیل نشدند. کارگردان‌ها برای خلق آثاری با فرهنگ اصفهانی باید حوصله کنند و از متن‌های اصیل اصفهانی بهره بگیرند. حضور نویسندگانی که فرهنگ اصیل اصفهانی را بشناسند، هم در این میان اهمیت زیادی دارد. مسئولان وظایف دیگری دارند و قرار نیست آن‌ها هنرمندان را برای خلق یک اثر ماندگار در کنار هم قرار دهند، بلکه باید خودمان آستین بالا بزنیم و «قصه‌های مجید» دیگری خلق کنیم.