حضرت زینب(س) گنجینه علوم آل محمد(ع) و نمونه فضایل آنان است

به گزارش ایمنا، درست است که با قدم نهادن در ماه پر خیر و برکت رجب، شادی به شیعیان لبخند می زند، ولی به نیمه ماه که می رسیم غم بانوی صبر و استقامت همه را به یاد مصائب کربلا می اندازد.
وفات مظلومانه و غریبانه ام‌المصائب حضرت فاطمه صغرى عقیله بنى هاشم زینب کبرى(س) در شب یکشنبه ۱۵ رجب سال ۶۲ ه‍جری به وقوع پیوسته است.
در مدت یک سال بعد از واقعه کربلا، زندگانى آن حضرت همراه با اشک و آه و خاطرات اسارت و کربلا سپرى گشت. در عظمت آن مخدره همین بس ‍که به فرموده شیخ صدوق(ره)، از جانب امام حسین(ع) نیابت خاصه داشته است و تا هنگامى که بیمارى امام زین العابدین(ع) تمام نشده بود، این نیابت ادامه داشت.
در این گفتگو که با «حجت الاسلام سید فتاح حکمت منش» یکی از روحانیون و کارشناسان مذهبی جوان اما خوش آوازه شهرمان انجام شده سعی بر آن داریم تا بیشتر با شخصیت و فضایل حضرت زینب(س) آشنا شویم.

حجت الاسلام حکمت منش در ابتدای گفتگو قبل از بیان فضایل بانوی صبر و استقامت و به جهت همسانی نام ایشان با مصائب بوجود آمده برایشان به نام گذاری حضرت زینب(س) از جانب خداوند متعال که خود نوعی فضیلت الهی به حضرت است اشاره کرد و گفت: هنگام ولادت زینب(س) جبرئیل از جانب خداوند متعال بر پیامبر (ص) نازل شد و عرض کرد: «یا رسول الله، اسم این دختر را زینب بگذار»، آنگاه جبرئیل گریست، پیامبر(ص) پرسید: سبب این گریه چیست؟ عرض کرد: همانا این دختر از آغاز زندگانى تا پایان روزگار در این سراى ناپایدار با رنج و درد و بلا خواهد زیست، گاهى به درد مصیبت شما یا رسول الله مبتلا می‌شود و گاهى در ماتم مادرش و گاهى در مصیبت پدر و گاهى به درد فراق برادرش حسن مجتبى(ع) دچار می شود، از همه بالاتر به مصائب کربلا و نوائب دشت نینوا گرفتار می‌شود، چنانکه مویش سفید و قامتش خمیده می گردد.
وی افزود: این خبر را اهل بیت(ع) شنیدند و اندوهناک و گریان شدند، پیامبر(ص) صورت بر صورت حضرت زینب(س) نهاد و گریست، حضرت صدیقه طاهره(س) فرمود: یا ابتا، این گریه براى چیست؟ خداوند دیده‌های تو را نگریاند، فرمود: اى فاطمه، بعد از من و تو این دختر دچار بلاها و مصائبى می‌شود، حضرت صدیقه(س) فرمود: چه ثواب دارد آن کسى که بر دخترم زینب(س) گریه کند؟ آن حضرت فرمود: «اى پاره تنم و اى نور چشمم، ثواب کسى که بر او و مصائب او گریه کند مانند ثواب کسى است که بر برادرش حسین گریه کند»، سپس نام آن حضرت را «زینب» نهاد.

زینب(س) بانویی آراسته به تمامی فضایل و خصلت‌های والای اخلاقی
حجت الاسلام حکمت منش در ادامه به فضایل و اوصاف حضرت زینب(س) اشاره کرد و افزود: حضرت چهره‌ای نورانی همچون ماه داشت، پیامبر(ص) در هنگام تولد او فرموده بود به همه حاضرین و غایبین امتم بگویید که این دختر را محترم بدارند که نمونه و نماینده خدیجه کبری(س) است، «حضرت سجاد» (ع) نیز در وصف عمه‌اش زینب کبری(س) فرموده است: «انت بحمدالله عالمه غیر معلّمه فهِمه غیرُ مفهمه عمه جان!» بحمدالله دانش تو دانشی الهی است و فهمی که در قلب شریف تو وجود دارد از منبع فیض الهی است.
وی افزود: ایشان به مدت پنج سال وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) و فاطمه زهرا(س) را درک نمودند و این پنج سال فرصتی بود که از نور وجود این دو دردانه زمان بهره گیرد و در دامان پرمهر و عطوفت آنان رشد نماید و لذا از جرعه‌های معرفت سیراب شود و حدیث صبر و استقامت در دفتر وجودش بنگارد.
حکمت منش افزود: حضرت زینب(س) به اعتراف همه تاریخ نویسان آراسته به همه فضایل و خصلت‌های والای اخلاقی و الهی بودند و در سایه این کمالات به مرتبه‌ای از منزلت انسانی دست یافتند که شایستگی محرم راز الهی و امین ودایع امامت و ولایت بودن را حداقل در بخشی از عمر شریفشان به خود اختصاص دادند.
وی خاطرنشان کرد: حضرت این کمالات را به برکت عنایات خاص الهی و پاکی سرشت و نحوه تربیت و پرورش در دامن پیامبر(ص) و حضرت فاطمه(س) و امیرالمؤمنین(ع) و تلاش‌هایی که در راستای کسب سجایای اخلاقی و به‌جای آوردن عبادات و فرمان‌ها الهی انجام داده بود به دست آورد، همچنان که القاب بلندی که برای ایشان ذکر شده به گوشه‌ای از عظمت شخصیت این بزرگ بانوی اسلام دلالت دارند.
این کارشناس مذهبی اشاره کرد: صاحب کتاب اساور من ذهب درباره حافظه و ذکاوت آن بانوی بزرگوار چنین می‌نویسد: در اهمیت هوش و ذکاوت آن بانوی بزرگوار همین بس که خطبه طولانی و بلندی را که حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا(س) در دفاع از حق امیرالمؤمنین(ع) و غصب فدک در حضور اصحاب پیغمبر اکرم(ص) ایراد فرمودند حضرت زینب(س) روایت فرموده است؛ و ابن عباس از آن حضرت روایت نموده و از آن حضرت به عقیله تعبیر می‌کند. چنانچه ابوالفرج اصفهانی در مقاتل می‌نویسد: ابن عباس خطبه حضرت فاطمه (س) را از حضرت زینب (س) روایت کرده و می‌گوید: «حدثتنی عقیلتنا زینب بنت علی علیه سلام...»
وی همچنین اذعان کرد: در فضل حضرت زینب(س) همین بس که پس از حادثه عاشورا نیابت خاصی از طرف امام حسین(ع) داشت و مردم در مسائل حلال و حرام به او مراجعه کرده و از او می‌پرسیدند تا اینکه حضرت سجاد (ع) از آن بیماری که به مصلحت الهی به آن مبتلا شده بود بهبودی یافت.

حضرت زینب (س) در فصاحت و بلاغت و علم بی نظیر بودند
حجت الاسلام حکمت منش در ادامه به فصاحت و بلاغت حضرت زینب (س) اشاره نمود و بیان داشت: کلمات و فرمایشات گهربار آن حضرت در خطبه‌هایی که از آن حضرت روایت شده خود قوی‌ترین دلیل بر کمال فصاحت و بلاغت آن بانوی بزرگوار است؛همان بانویی که امام سجاد (ع) در حق ایشان فرمودند: اَنْتِ بحمدالله عالِمَهٌ غَیرَ مُعَلَّمَه وَ فَهِمَهٌ غَیرَ مُفَهَّمَه یعنی: ای عمّه! شما الحمدالله بانوی دانشمندی هستید که تعلیم ندیده و بانوی فهمیده‌ای هستی که بشری تو را تفهیم ننموده است.
وی در ادامه به علم بالای حضرت اشاره کرد و افزود: حضرت زینب کبری(س) علم خود را از طریق غیب و الهام و از طریق جد بزرگوارش، پدر ارجمند، مادر گرامی و برادران عزیزش(ع) دارد که متصل به وحی هستند.
وی افزود: درباره مقام علمی آن حضرت گفته‌شده است که زینب(س) در شهر علم پیامبر(ص) رشد یافته، سپس در دامن دروازه علم آن حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) بزرگ‌شده، از سینه مادرش حضرت زهرا(س) شیر مکیده و تغذیه کرده است و عمری را با دو امام بزرگوار که نواده رسول خدا(ص) هستند به سر برده و آنان شهد علم را به کام او ریخته و به او چشانیده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: بهتر است در یک جمله بگوییم، او گنجینه علوم آل محمد(ع) و نمونه فضایل آنان است.
این کارشناس مذهبی افزود: حضرت زینب(س) ازجمله راویان حدیث است، ایشان از مادر، پدر، برادرانش، ام سلمه، ام هانی و دیگر زنان روایت می‌کرد و ازجمله کسانی که از او روایت کرده‌اند ابن عباس، امام سجاد (ع)، عبدالله بن جعفر، فاطمه صغری دختر امام حسین(ع) و دیگران هستند.
حکمت منش افزود: «شیخ طبرسی» (ره) در این رابطه می‌گوید: حضرت زینب (س) روایات بسیاری را از قول مادرش حضرت زهرا (س) روایت کرده است.
وی بیان داشت : از سخنان حضرت زینب (س) در طول مسافرت کربلا کوفه و شام و خطبه‌ها و سخنرانی‌هایی که در فرصت‌های مختلف در برابر ستمکاران و طاغوتیان آن زمان و مردم دیگر ایراد فرمود به خوبی معلوم می‌شود که مراتب علم و دانش و کمال آن بانوی بزرگوار از راه تحصیل و تعلیم اکتسابی نبوده و بهره‌ای الهی و جنبه خارق‌العاده داشته است و شاهد این مطلب کلام امام سجاد (ع) است که پس از خطبه کوفه به او فرمود: عمه جان آرام باش و سکوت اختیار کن که تو بحمدالله دانشمندی بدون آموزگار و فهمیده‌ای بدون فهماننده هستی.

زینب کبری (س) شب زنده داری عاشق بود
حجت الاسلام حکمت منش در ادامه گفت و گو به عبادات حضرت زینب (س) نیز اشاره کرد و گفت: قرآن کریم هدف از آفرینش و خلقت انسان را عبودیت و رسیدن به کمال بندگی معرفی می‌کند: «من جن و انس را نیافریدم جز برای این‌که عبادت کنند».
وی افزود: زینب(س) این درس را به‌خوبی از قرآن آموخته بود، او عبادت‌ها و نماز شب‌های پدر و مادر بزرگوارش را از نزدیک دیده بود، او در کربلا شاهد بود که برادرش امام حسین(ع) در عصر تاسوعا به «حضرت ابوالفضل» (ع) فرمود: «به‌سوی آنان بازگرد و این شب (شب عاشورا) را تا فردا مهلت بگیر شاید بتوانیم امشب را به نماز و دعا و استغفار در پیشگاه خدایمان مشغول شویم. خدا خود می‌داند که من نماز قرائت قرآن زیاد دعا کردن و استغفار را دوست دارم».

وی افزود: حضرت زینب (س) نیز از عاشقان عبادت و شب‌زنده‌داران عاشق بود و هیچ مصیبتی او را از عبادت بازنداشت، از امام سجاد (ع) نقل‌شده است: عمه‌ام زینب در مسیر اسارت از کوفه به شام همه فرایض و نوافل خود را به‌جای می‌آورد و غفلت نداشت. فقط در یکی از منازل به خاطر شدت ضعف و گرسنگی نشسته نماز خواند که بعد معلوم شد سه روز است غذا میل نکرده است زیرا به هر اسیر شبانه‌روز یک گرده نان می‌دادند و عمه‌ام سهمیه خود را بیشتر اوقات به بچه‌ها می‌داد.

بانویی که در سخت ترین شرایط از حجابش دست برنداشت
حجت الاسلام حکمت منش در ادامه گفت و گو ضمن اشاره به عفت و پاکدامنی بی مثال حضرت زینب و با بیان اینکه عفت و پاک ‌دامنی برازنده‌ترین زینت زنان و گران‌بهاترین گوهر برای آنان است افزود: زینب (س) درس عفت را به‌خوبی در مکتب پدر آموخت پدری که فرمود: پاداش مجاهد شهید در راه خدا از پاداش عفیف پاک‌دامنی که قدرت بر گناه دارد و آلوده نمی‌گردد بزرگ‌تر نیست. عفیف پاک‌دامن فرشته‌ای از فرشته‌ها است.‌
وی بیان داشت: زینب کبری (س) عفت و حجاب خویش را حتی در سخت‌ترین شرایط به نمایش گذاشت، او در دوران اسارت و در حرکت از کربلا تا شام سخت بر این مسئله پای می‌فشرد ، مورخین نوشته‌اند: «او صورت خود را با آستینش می‌پوشاند چون روبنده‌اش از او گرفته شده بود».
وی افزود: آن بانوی بزرگوار برای پاسداری از مرزهای حیا و عفاف بر سر یزید فریاد برآورد که: آیا این از عدالت است که زنان و کنیزکان خویش را پشت پرده نشانی و دختران رسول خدا (ص) را به‌صورت اسیر به این‌سو و آن‌سو بکشانی نقاب آنان را دریدی و صورت‌های آنان را آشکار ساختی.
حجت الاسلام حکمت منش خاطر نشان کرد : این نوع رفتار باید الگویی برای رفتار دختران سرزمینمان باشد.

زینب (س) در کلام معصومین
حجت الاسلام حکمت منش با اشاره به این نکته که صحبت کردن در مورد حضرت زینب (س) نیاز به ساعت ها زمان برای گفت و گو دارد ولی در پایان بهترین راه این شناخت را شناخت سیمای تابناک حضرت زینب (س) در آیینه کلام معصومان (ع) دانست و افزود: این شناخت را می توان در یک جمله رسول اکرم (ص) خلاصه کرد که می فرمایند: زینب با هزار سختی به انواع بلاها گرفتار خواهد شد.
وی افزود: در روایتی دیگری آمده است که شخصی از امام صادق (ع) سؤال کرد: آیا پیامبر (ص) چنین فرموده است: همانا فاطمه پاکدامن است پس خداوند ذریهٔ او را بر آتش جهنم حرام کرده است حضرت در پاسخ می‌فرماید: بلی مقصود پیامبر (ص) حسن و حسین و زینب و ام‌کلثوم (ع) بوده است.
حکمت منش افزود: حضرت زهرا (س) نیز در مورد حضرت زینب (س) می فرمایند: محبت دخترم زینب به حسین بی نهایت است که بی دیدار حسین آرام نمی‌گیرد. اگر بوی حسین را نشنود قالب تهی می‌کند.
وی به روایت دیگری از امام صادق(ع) نیز اشاره کرد که امام صادق(ع) می فرمایند: اگر کسی بر مصیبت عمه‌ام زینب(س) که با برادر شریک بود گریه کند و تشکیل مجالس ذکر ما بدهد یا بشنود و گریان شود اگر به قدر بال مگس چشمش در این مصیبت تر شود خداوند او را بیامرزد این است ثواب و اجر گریه کنندگان بر مصیبت حضرت زینب(س).