هویت «جوانی» و رویکرد مسئله محور

ناهید تاج‌الدین | برای همین و بدین منظور وقتی ما درباره جوان و مسائل جوانی حرف می‌زنیم با توجه به ضرباهنگ بسیار بالای تغییرات در بازه 15 تا 29 سال، نمی‌توانیم این هویت را به‌طورکلی و در این بازه 15 ساله موردبررسی قرار دهیم بلکه لازم داریم آن را با یک رویکرد مسئله محور به بازه‌های زمانی کوتاه‌تری تقسیم کنیم و مسائل جوانی را در آن بازه‌ها مورد کنکاش قرار دهیم. حتی لازم داریم متغیر جنسیت را نیز به بررسی‌هایمان بی افزاییم تا این بررسی رنگی از واقعیت داشته باشد. متأسفانه این کلیدواژه یعنی «جوان» آن‌قدر کلیشه‌ای شده و کاربرد آن دستخوش بی‌دقتی گردیده که بیشتر از آنکه یک هویت باشد یک‌ضرب المثل یا حداکثر توصیفی از یک دوران است غافل از آنکه در بازه زمانی 15 تا 29 سال آن‌چنان شیب فعل‌وانفعالات هویتی تند است که حتی نمی‌توان از آن تعبیر به دوران کرد. چه آنکه این مقطع را حداکثر باید در بازه‌های کوچک سه‌ساله موردبررسی قرارداد. شاخص بررسی‌های ما نیز با یک رویکرد مسئله محور باید مسئله اجتماعی پررنگ در آن بازه زمانی باشد چراکه تقریباً تمام آن دو سال ذیل مسئله اجتماعی آن تعریف می‌شود. به‌عنوان‌مثال وقتی ما مقطع 15 تا 18 سال را در پسران موردبررسی قرار می‌دهیم باید مسئله اجتماعی این دوره را تنش کنکور بدانیم و تقریباً همه هویتی که ماتحت عنوان جوانی در این مقطع می‌شناسیم ذیل تنش کنکور قرار می‌گیرد یعنی باورها، ارزش‌ها و راستا و جهت زندگی جوان را در این مقطع تنشی به نام تنش کنکور شکل می‌دهد و یا به سامان می‌کند. یا وقتی مقطع 15 تا 18 سال دختران را بررسی می‌کنیم باید به جامعه‌پذیری جنسی آن‌ها در این مقطع توجه نماییم و اینکه این مقطع در مورد دختران مقطع هویت‌یابی جنسی آن‌هاست و تقریباً همه هویتی که ماتحت عنوان جوانی در این مقطع می‌شناسیم تحت تأثیر هویت‌یابی جنسی است. در این مقطع است که دختران هویت دخترانه می‌یابند و از خود تصویری دخترانه دریافت می‌کنند. یا وقتی مقطع سنی 18 تا 20 سال را در پسران بررسی می‌کنیم آن‌ها را دچار تنش تثبیت هویت جنسی در فضای مختلط دانشگاه می‌یابیم که در مورد دختران این تنش حتی تا 22 سال ادامه می‌یابد. مقطع سنی 20 تا 22 سال را پسران با تنش سربازی می‌گذرانند و تقریباً همه مسائل زندگی و سبک زیست آن‌ها تحت تأثیر این تنش قرار دارد درحالی‌که دختران مقطع سنی 22 تا 26 سال را با تنش ازدواج می‌گذرانند و تقریباً سبک زیست آن‌ها تحت تأثیر این تنش قرار دارد، پسران اما مقطع سنی 22 تا 25 سال را با تنش شغلی می‌گذرانند حال‌آنکه دختران مقطع سنی 26 تا 29 سال را با تنش تثبیت زندگی می‌گذرانند و مسئله اجتماعی پررنگ در این مقطع برای آن‌ها همین مسئله است درحالی‌که پسران مقطع سنی 25 تا 27 سال را با تنش شغلی و مقطع 27 تا 29 سال را با تنش ازدواج سپری می‌کنند؛ بنابراین می‌بینید و می‌بینیم که نام بردن از هویتی کلی به نام «جوان» به‌هیچ‌وجه آنچه باید را افاده نمی‌کند بلکه باید تعریف مشخص و دقیقی از بازه‌های جوانی و مسائل اجتماعی که حول تنش‌های هر مقطع شکل می‌گیرد داشته باشیم و بر اساس این تعریف تقسیم‌بندی‌هایمان را انجام دهیم. پرواضح است در این مجال و در این مقال این تقسیم‌بندی ممکن نیست اما لااقل می‌توان برای رویکردی مسئله محور به هویت جوانی در اینجا فتح باب کرد و این دغدغه را داشت که هویت «جوانی» از کلی‌گویی و ابهامات موجود بدر آید.

عضو هیئت‌رئیسه کمسیون اجتماعی مجلس