گردشگری اصفهان و رفع موانع و چالش‌های پیش رو
صنعت گردشگری با ویژگی خاص خود صنعتی پویا با آینده‌ای روشن تلقی می‌شود سرمایه‌گذاری در این صنعت در تمام کشورهای دارای جاذبه‌های جهانگردی رو به افزایش است امروزه جذب گردشگران به رقابتی فزاینده در بین نهادهای درگیر در صنعت گردشگری تبدیل‌شده است.
محمدرضا رجالی - صنعت گردشگری با ویژگی خاص خود صنعتی پویا با آینده‌ای روشن تلقی می‌شود سرمایه‌گذاری در این صنعت در تمام کشورهای دارای جاذبه‌های جهانگردی رو به افزایش است امروزه جذب گردشگران به رقابتی فزاینده در بین نهادهای درگیر در صنعت گردشگری تبدیل‌شده است . گردشگری برای کشورهای دارای جاذبه‌های جهانگردی نظیر ایران می‌تواند به مهمترین منبع کسب درآمد ارزی تبدیل شود مشروط بر اینکه برنامه‌ریزی صحیح و همه‌جانبه توأم با آینده‌نگری برای آن تنظیم و اجرا شود.
وضعیت موجود، مسائل و چالش‌های گردشگری استان اصفهان
استان اصفهان یکی از استان‌های کشور در عرصه فعالیت‌های صنعت گردشگری است و نقش منحصربه‌فردی در سیستم اقتصاد گردشگری ایران دارد و به‌عنوان یک مقصد بین‌المللی سالیانه مورد بازدید هزاران گردشگر داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. حجم بازدید گردشگران از استان به‌گونه‌ای است که در برخی فصول در مقاصد شاخص استان مانند شهرهای اصفهان و کاشان تقاضا از عرضه پیشی گرفته و سرریز می‌شود و همین مسئله باعث بروز مشکلات جدی شهری در ابعاد کالبدی، اقتصادی و امنیتی شده و فشار مازادی بر زیرساخت‌های استان وارد می‌کند. فصلی بودن تقاضای گردشگری از یک‌سو و توزیع فضایی نامتعادل تقاضا در عرصه اصفهان از سوی دیگر باعث شده است تا بسیاری از منابع و قابلیت‌های استان اصفهان که در نظام صنعت گردشگری هریک وزنه ایی در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود وارد چرخه‌های فعالیت این صنعت نشده و مورد بهره‌برداری کامل قرار نگیرد و درنتیجه بسیاری از شهرستان‌ها و نواحی استان از منافع اقتصادی و اجتماعی این صنعت محروم بمانند. دستیابی به تعادل عرضه و تقاضا، توزیع مناسب فصلی فعالیت‌ها و توزیع متعادل و عادلانه
فعالیت‌های صنعت گردشگری در استان اصفهان و تحقق‌پذیری طرح‌های سرمایه‌گذاری در این عرصه به دلیل فرایند میان بخشی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی در حوزه سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها و نبود چتر حمایتی دولت از سرمایه‌گذاران در این عرصه از دغدغه‌های اصلی نهادهای متولی در حوزه توسعه گردشگری استان و در مواردی کشور قلمداد می‌شود. از مهمترین چالش‌های حوزه گردشگری استان اصفهان در حوزه کلان می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
عدم وجود برنامه‌ریزی بلندمدت و استراتژی توسعه مبتنی بر واقعیت‌ها, آمارهای مستدل و دقیق
عدم هماهنگی و ارتباط صحیح مابین بخش خصوصی و دولتی و نبود چتر حمایتی جامع از بخش خصوصی تأثیرگذار در حوزه گردشگری
عدم استقرار در جایگاه مناسب ازلحاظ اقتصادی و ضعف در جذب گردشگر داخلی و خارجی
فقدان آموزش‌های لازم جهت ارائه خدمات به گردشگران
پایین بودن نرخ رشد تقاضای هتل‌ها و بالا بودن نسبی سطح بی‌ثباتی در الگوی استفاده از هتل‌ها که بیانگر وضعیت دشوار سرمایه‌گذاری در این عرصه است.
کمبود آمار و اطلاعات واقعی درزمینه عرضه و تقاضای گردشگری
محدودیت اطلاعات آماری در زمینه ارزیابی اثرات اقتصادی در حوزه گردشگری
ضعف در شبکه‌های ارتباطی و زیرساخت‌های کالبدی در حوزه گردشگری
ضعف و ناکارآمدی در حوزه خدمات گردشگری و مدیریت بازاریابی محصول
تخریب منابع و جاذبه‌های گردشگری استان به دلیل استفاده نادرست و بیش از ظرفیت قابل‌تحمل محیط‌های طبیعی و واجد ارزش
فقدان آموزش و ارتباط جوامع مهمان و میزبان و نبود مشارکت محلی در این حوزه
چالش‌های خردتر در حوزه گردشگری اصفهان را می‌توان در بخش‌های در حوزه اقامت شامل کمبود مراکز اقامتی استاندارد, محدودیت تنوع امکانات اقامتی، محدودیت نظام استانداردسازی اماکن اقامتی، توزیع فضایی متناسب اقامتگاه‌ها و غیره در حوزه جاذبه‌ها شامل فقدان نظام جامع مدیریت منابع و جاذبه‌ها و تعارض میان تصمیمات اتخاذشده توسط سازمان‌های متولی، ضعف در نظام بازاریابی جاذبه‌ها، فقدان برنامه منسجم شناسایی و حفاظت از جاذبه‌ها و محدودی در زیرساخت‌های گردشگری، کم‌کاری در معرفی جاذبه‌ها و میراث ناملموس استان اصفهان و غیره در حوزه گذاران اوقات فراغت شامل کمبود امکانات گذران اوقات فراغت همراه با هیجان در قالب پارک‌های موضوعی، کیفیت پایین ارائه خدمات به گردشگری داخلی، توزیع نامتقارن مرکز تفریحی و گردشگری در استان و غیره در حوزه خرید (محدودیت و ضعف در نظام بازاریابی صنایع‌دستی و غیره در حوزه خدمات تغذیه ایی) عدم نظارت مناسب بر مراکز تغذیه‌ای در استان, کیفیت نامناسب ارائه خدمات تغذیه در استان, فقدان توجه کافی به کسب‌وکار نوشیدنی‌ها، فقدان بازاریابی در صنعت غذا و نوشیدنی‌ها و غیره در حوزه جابه‌جایی و حمل‌ونقل شامل کمبود و پراکنش
نامتقارن مجموعه‌های خدمات جاده ایی در استان, کیفیت نامطلوب حمل‌ونقل درون استانی، سطوح پایین امنیتی تردد جاده ایی و عدم تمایل سرمایه‌گذاران بخش خصوصی جهت ورود به ایجاد خدمات جاده ایی، فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل, فرسودگی و استفاده بیش‌ازحد از جاده‌های موجود, رکود فعالیت حمل‌ونقل بین‌المللی در استان، مشکلات تملک و آزادسازی مسیرها و سایر موارد در این مقوله, در حوزه رویدادها فقدان تقویم رویدادهای گردشگری استان اصفهان, فقدان رویدادهای جذاب گردشگر متناسب با جایگاه اصفهان در صنعت گردشگری کشور، توزیع نامناسب زمانی رویدادهای گردشگری، فقدان رویداد متناسب با گروه‌های مختلف مخاطب، در حوزه خدمات مسافرتی شامل عدم آموزش و تنوع محدود در شناسایی گونه شنا سی گردشگران, عدم توجه و هماهنگی لازم میان نهادهای متعدد دخیل در ارائه خدمات به مسافران و سایر موارد در این حوزه است.
تحلیل مسائل و چالش‌های نیازمند مداخله در وضع کنونی استان اصفهان
جهت تحقق بخشی طرح‌های گردشگری و ارتقا سطوح گردشگری استان اصفهان الگوی عوامل مؤثر بر تدوین راهبردهای توسعه مقاصد گردشگری شامل بررسی عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل فن‌آوری، موقعیت‌های جغرافیایی، بازارها, منابع, عوامل رقابتی و عوامل سیاسی، قانونی و دولتی به‌عنوان عوامل خارجی مؤثر بر مقصد گردشگری و جاذبه‌ها و فعالیت‌ها, تسهیلات و خدمات, زیرساخت‌ها، عناصر سازمانی به‌عنوان عوامل داخلی مؤثر بر مقصد گردشگری است.
هرکدام از فاکتور فوق دارای ریز فاکتورهای مختلف جهت سنجش و ارزیابی‌اند. در این میان شاید یکی از مهمترین الویت های مورد تحلیل و سنجش، سازوکار‌های مدیریتی و سرمایه‌گذاری جهت ساخت زیرساخت‌های گردشگری استان و ایجاد بستر لازم جهت ورود این سرمایه‌های خصوصی به عرصه عمرانی گردشگری در استان است. در کنار این رویکرد الویت دار ارائه برنامه منسجم و واقع بینانه از مأموریت صنعت گردشگری استان اصفهان در سه سطح بین‌المللی، ملی و استانی امری ضروری قلمداد شود. لازمه تهیه این برنامه منسجم داشتن بانک داده آماری بسیار قوی، مستدل و واقعیت‌گرا از عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر مقصد گردشگری است که می‌تواند رسیدن به این برنامه منسجم را محقق نماید. در گام بعد اجرای این برنامه دقیق و موشکافانه به همت تمامی نهاد متولی در این امر با این رویکرد که گردشگری جریان حیاتی استان اصفهان برای نسل‌های آینده خواهد بود.
بررسی راهکارهای کلان مداخله در چالش‌های موجود
بهترین راهکارهای مداخله در چالش‌های ارائه‌شده با رویکرد سیاست‌گذاری را می‌توان در حوزه‌های ذیل دسته‌بندی نمود:
ایجاد رویکرد مناسب در حوزه سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری و حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی
کاهش دوایر میان بخشی دولتی در فرایندهای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری و همراهی نمودن سرمایه‌گذار تا تحقق بخشی طرح گردشگری موردمطالعه
کاهش ارتباطات مبتنی بر بروکراسی در فرایندهای تصمیم‌گیری
ارتقا هماهنگی‌های عملکردی بین نهادی
کاهش تداخل فعالیت‌های بین سازمانی با حمایت نهاد متولی
تأمین و توزیع متناسب زیرساخت‌های حوزه گردشگری در بخش اقامت, حمل‌ونقل و ارتباطات, رویدادها و خدمات مسافرتی
توجه به میراث ناملموس موجود در استان اصفهان و ارائه طرح و برنامه منسجم جهت شناسایی و هدایت از این بسترهای ارزشمند جهت افزایش تقاضای تفرج‌گاهی
توجه به حوزه بازاریابی و ارائه محصولات و صنایع‌دستی مناطق برجسته گردشگری استان
تهیه بانک اطلاعاتی منسجم از عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار بر مقاصد گردشگری
سنجش اثرات اقتصادی, اجتماعی, زیست‌محیطی و فرهنگی جهت آسیب‌شناسی فعالیت‌های موجود و جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته
ارائه برنامه منسجم و واقع‌گرا در حوزه گردشگری متناسب با پتانسیل‌ها و منابع موجود و ظرفیت‌های قابل‌تحمل محیط در ابعاد مختلف تا سطح ارائه راهبرد و سیاست‌های اجرایی و مشخص نمودن نهاد متولی در این امر پذیرش گردشگری به‌عنوان تنها محرک اقتصادی برجسته در استان از سوی نهادهای متولی و توسعه عمران استانی عدم وحدت رویه در مقوله گردشگری در میان نهادها و ارگان‌های متولی اجرای صحیح و هم جانبه بسته‌های تشویقی سرمایه‌گذاری توسط نهادهای متولی *عضو هیئت نمایندگان و رئیس کمسیون گردشگری و برند شهری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن اصفهان