بررسی دستاوردهای برجام

اصفهان امروز: روز ۲۷ دی‌ماه ۱۳۹۴ بیانیه اجرایی شدن برجام و لغو همه تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا و همه قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، از سوی فدریکا موگرینی و محمد جواد ظریف قرائت شد. با قرائت این بیانیه برجام اجرایی شد که به موجب آن بلافاصله کلیه تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران برچیده شد. حدود صد مورد تحریمی که در قالب قطع‌نامه‌های مختلف به کشور تحمیل شده بود با این توافق لغو و همچنین شش قطع‌نامه‌ای که علیه ایران تصویب شده بود ملغی شد و سیستم بانکی کشور امکان دستیابی به بازارهای مالی بین‌المللی را دوباره به دست آورد.البته از ابتدای مذاکرات هسته‌ای مذاکره‌کنندگان تأکید داشتند که تنها تحریم‌های هسته‌ای موضوع مذاکره است و تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریكا و تحریم‌هایی با بهانه حقوق بشر در این مذاکرات قابل‌گنجاندن نیست، اما همین‌ موضوع یکی از محورهای هجمه به مذاکره‌کنندگان و توافق شد. آنها با بیان اینکه این توافق تاثیر چندانی در وضع معیشت مردم نداشته است آن را زیر سوال می برند. تاثیر اجرای برجام بر مسایل و حوزه‌های مختلف در یک سال گذشته زمانی قابل لمس است که فراموش نکنیم قبل از برجام، شرایط در این حوزه‌ها به چه شکل بود و الان بعد از گذشت یک سال از اجرایی شدن آن در چه شرایطی قرار دارد. صادرات نفت ایران در دوران تحریم به 600 هزار بشکه در روز کاهش یافته بود و روند کاهشی نیز همچنان ادامه داشت این در حالی بود که قبل از آن، صادرات نفت ایران بیش از 2.5 میلیون بشکه بود. بعد از برجام اما، وزارت نفت بازارهای نفتی از دست رفته را احیا می کند به طوری که به گفته اسحاق جهانگیری میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران امروز به بالاترین حد خود بعد از انقلاب اسلامی رسیده است. در این یکسالی که از برجام می گذرد، واردات و صادرات جمهوری اسلامی ایران از لحاظ وزن به بالای 100 میلیون تن رسیده است. از نظر سیاسی جایگاه ایران در منطقه به نحو موثری بهبود یافته است. بعد از توافق وین بود که روند دعوت از ایران در مذاکرات مرتبط با سوریه آغاز شد و همگان بر نقش کشورمان در مبارزه با تروریسم و به طور ویژه حل مشکل سوریه تأکید کردند. قبل از برجام، سایه جنگ بر سر کشور بود اما اینک چنین خطری ایران را تهدید نمی کند. پذیرش غنی‌سازی ایران از سوی کشورهای دیگر و فروش مازاد آب سنگین و دیگر موادی که بیش از مصرف تولید می‌شود از دیگر دستاوردهای برجام است. برخی منتقدان دولت بدون توجه به نتایج تحریم بر اقتصاد كشور، مدعی بی اثر بودن برجام در حوزه اقتصاد هستند؛ در حالی كه نگاهی به شرایط پیش و پس از برجام، گویای آن است كه چرخه اقتصاد كشور با تحریم ها فلج شده بود و اكنون با رفع تحریم ها، شرایط برای تحرك و پویایی دوباره اقتصاد فراهم شده است. عده ای نیز در داخل کشور کل برجام را زیر سوال می برند و معتقدند این توافق به ضرر ایران و به نوعی بر سر مذاکره کنندگان هسته ای ایران کلاه رفته است. سوالی که اینجا به ذهن می رسد این است که اگر این توافق به ضرر ایران و به سود آمریکا بود، چرا باید آمریکایی ها از به دست آوردن چنین نتیجه ای که به قول مخالفان ایرانی برجام، کلاه بر سر ایران است اینقدر ناراضی باشند؟ چرا ترامپ باید از این توافق به عنوان یکی از بدترین توافق های آمریکا نام ببرد؟