رفتگران طبیعت؛ هواداران عملگرای محیط‌زیست
گروه رفتگران طبیعت، نخستین گروه محیط زیستی در ایران است که با اقدام عملی دست به فرهنگسازی برای حفظ محیط‌زیست می‌زند، فعالیت پسندیده این انجمن ابتدا در سال 88 به‌وسیله کاظم نجاریون در تهران پایه‌گذاری شد و از سال 91 در اصفهان هم ادامه پیدا کرد. انجمنی که پس از یک دوره تعلیق در اصفهان، به همت یک بانوی بازنشسته آموزش‌وپرورش، از سر گرفته شد.
اصفهان امروز- شیما خزدوز: «احترام به طبیعت و حفظ محیط‌زیست را از رفتار و عمل خود باید آغاز کنیم. جمله این شیء را دور بینداز را با جمله این شیء را در سطل زباله یا بازیافت بینداز عوض کنیم. سنت‌های دیرینه مادربزرگ‌ها را احیا کنیم، با جایگزینی زنبیل و ساک‌دستی به‌جای کیسه‌های پلاستیکی و استفاده از سفره قلمکار به‌جای سفره‌های یکبار مصرف. همچنین به کودکانمان بیاموزیم که طبیعت و درختان درست شبیه ما جاندار هستند. آلوده شدن طبیعت شبیه آلوده‌شدن خانه ماست. شاخه درخت، دست درخت است و آسیب به آن، درخت را آزرده می‌کند.»
این گفته‌های زهره نادریان، مدیر گروه رفتگران طبیعت اصفهان است که سه سال پیش از طریق فیس بوک با نخستین گروه رفتگران طبیعت که در تهران و به همت کاظم نجاریون و پیشنهاد همسر آلمانیش، خانم الکس شکل‌گرفته بود، آشنا شده است.
زهره نادریان در رابطه با آغاز به کار و ادامه این فعالیت در اصفهان می‌گوید: «در پی حرکت تحسین‌برانگیز کاظم نجاریون و همسرش، این گروه در اصفهان هم با مدیریت هدیه طباطبایی ادامه پیدا کرد، اما ایشان به علت شرایط زندگی نتوانستند، مدیریت را ادامه دهند و مدیریت به اشخاص دیگری واگذار شد اما باز ادامه پیدا نکرد و مدت زیادی انجمن رفتگران طبیعت اصفهان به حالت تعلیق بود تا آنجا که من تصمیم گرفتم این فعالیت را ادامه دهم.»
زهره نادریان یک فرهنگی بازنشسته است. از دانش‌آموختگان قدیمی دبیرستان بهشت‌آیین که البته سابقه‌ای نزدیک به دو دهه آموزگاری در رشته ادبیات و طراحی و نقاشی در این دبیرستان را هم داشته است.
حس احترام به طبیعت و حفظ محیط‌زیست و علاقه او به اصفهان همواره در رفتار و عمل او نمود داشته است. از دوره‌ای که معلم طراحی بود و کلاس درس را در فضاهای طبیعی این شهر مثل باغ گل‌ها و باغ پرندگان و حاشیه رودخانه زاینده‌رود بر پا می‌کرد و خاطراتی که از سفرهای خانوادگی‌اش دارد و اغلب در کنار دریا و جنگل از فرزندانش می‌خواسته که برای جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی با او همکاری کنند.
تفاوت اساسی در فعالیت گروه رفتگران طبیعت در میان ده‌ها انجمن محیط‌زیستی، فرهنگسازی و پاکسازی طبیعت به شیوه عملی است. نادریان در رابطه با روند فعالیت این انجمن در اصفهان این‌گونه ادامه می‌دهد: «ما یک گروه هستیم با 167 عضو که از این تعداد حدود 60 عضو فعال بین گروه سنی 18 تا 40 سال و از تمام اقشار جامعه مثل پزشک، مهندس، کارشناس محیط‌زیست و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف داریم، به همراه یک هیئت‌مدیره.»
«روند کار به این شکل است که هر دو هفته یکبار طرح پاکسازی برون‌شهری و هرچند ماه یکبار پاکسازی درون‌شهری با زمان دوساعته را در برنامه داریم. هزینه رفت‌وآمد به‌وسیله خود اعضاء پرداخت می‌شود و در هر پاکسازی حدوداً به‌اندازه یک وانت زباله‌های پلاستیکی جمع‌آوری می‌کنیم.»
اغلب مناطقی که برای پاکسازی در نظر گرفته می‌شود، مناطق گردشگری، مثل باغ بهادران، چشمه مرغاب، بی‌بی سیدان، چشمه ناز، گلستان کوه، کویر خارا و کویر جرقویه است. گروه‌های زیرمجموعه ما در شهرستان‌های سمیرم، علویجه، زواره و دانشگاه فرهنگیان فعال هستند. ما قطعاً توان پاکسازی تمام نقاط کشور را نداریم اما به سهم خود قدمی برمی‌داریم.
نادریان درباره شیوه پاکسازی و موضوعاتی که در حین فعالیت با آن روبه‌رو بودند، می‌افزاید: «اعضای ما همه با وسایل ساده مثل انبر، کیسه زباله، دستکش و کاور و علامت شناسایی رفتگران طبیعت، در مناطق حاضر می‌شوند و اقدام به پاکسازی طبیعت می‌کنند. در طی فعالیت بارها پیش‌آمده که از جانب برخی مردم مورد اهانت و بذله‌گویی قرارگرفته‌ایم، اما همواره شیوه عملی فرهنگسازی به نفع محیط‌زیست را سازنده می‌دانیم، اتفاق افتاده است که حتی کودکان و نوجوانانی که در مناطق مختلف ما را در حین پاکسازی مشاهده کردند، به ما پیوستند و ما را همراهی کردند.»
«ازجمله مناطقی که ازنظر احترام به محیط‌زیست در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری را تجربه کرده، روستای ابیانه بوده، اما بسیاری از مناطق بیابانی و کویرها و اطراف جاده با حجم زیادی از زباله، چهره نامطلوبی را به خوددارند که جالب است بدانید، ما با گفت‌وگوهایی که با اغلب گردشگران خارجی و توریست‌ها داشتیم، آنها را نگران و متعجب از تخریب جذابیت‌های بصری این مناطق دیدیم.»
نادریان معتقد است که مدیریت اغلب مناطق گردشگری که حجم عظیم مسافر را به خود می‌بیند مثل چشمه ناز، باید به بخش خصوصی واگذار شود تا بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی پیش روی آن مرتفع شود.
وی می‌گوید: «اغلب سازمان‌های دولتی مثال شهرداری و حفاظت محیط‌زیست، ما را مورد تشویق قراردادند و یا در برنامه‌های نمادین و جلسات و کنفرانس‌ها از ما دعوت کردند، اما از مدیران شهری که بسیار به ما یاری رساندند و در حرف نماندند و عمل کردند، مدیریت پارک جنگلی ناژوان، آقای رشیدی بود که با در اختیار دادن دفتر کارشان برای جلسات ما و اهدای کاور با آرم رفتگران، با ما همراهی کردند.»
«اما بهترین نوع حمایت که بعضاً با شورای شهر هم در میان گذاشته شد اما به نتیجه نرسید، بحث ایجاد زمینه برای فرهنگسازی است. به‌عنوان‌مثال اختصاص دادن یک روز در سال به این‌که ما بتوانیم برنامه‌ای را به شکل مستقیم با مردم داشته باشیم یا در مدارس فعالیتی آموزشی داشته باشیم که چنین نشده و ما در این مدت تنها موفق به همکاری با پنج مدرسه بازمان کوتاه در اصفهان شده‌ایم.»
«از موضوعات مهمی که ما همواره پیگیر آن بودیم، تأکید بر جمع‌آوری در بطری نوشابه‌ها برای تهیه ویلچر به نیازمندان است که هم احترام به طبیعت، کمک به همنوع و هم بازگشت به چرخه صنعت است و ما طی همکاری با یک کارخانه کوچک پلاستیک‌سازی در اصفهان با فروش هر سیصد کیلو در بطری، یک ویلچر خریداری می‌کنیم و تاکنون موفق به اهدای تعداد زیادی ویلچر به معلولین نیازمندی که خودمان شناسایی کرده‌ایم شده‌ایم.»
در حال حاضر هیئت‌مدیره انجمن رفتگران طبیعت اصفهان با همکاری آقایان دکتر مسعود مؤمنی، نوید مسائلی، ثنا نظری، فرزان سه چهاری، محبوبه علیزاده، آزاده اژدری، افسانه کاظمی، مریم آرام، متین رنجبر، بهاره رضازاده، محمد حکیم آذری در حال فعالیت است و با طی روند دورودراز قانونی و چند سال پیگیری، بلکه چند ماه دیگر این سازمان مردم‌نهاد در اصفهان هم به ثبت برسد.