در تب و تاب تب کنگو
یکی از بیماری های مهمی که چند روزی اســـت ســــر و کلــه‌اش پیــدا شــده و نگرانی‌هایی را با خود به همراه داشته، بیماری تب خونريزی‌دهنده كنگو است که البته با رعایت بهداشت و پیشگیری می توان از آن نجات یافت.
در این باره دکتر فریبا فرید، کارشناس مبارزه با بیماری های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توضیحات لازم را می دهد.
بيماری تب كريمه كنگو چیست؟
تب های خونریزی دهنده گروهی از بیماری هایی هستند كه توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند.یكی از معروف‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌ها در این گروه، تب خونریزی دهنـــده كریمه-كنگو است.این بیماری در آسیا، اروپا و آفریقا وجود دارد و به دلیل مرگ و میر بالا و همه گیری‌های ناگهانی بیماری، اهمیت خاصی دارد.اولین مورد از این بیماری در سال 1942 در شبه جزیره كریمه دیده شد و در خلال جنگ جهانی دوم در این منطقه شایع شد. در سال 1956 نیز بیماری در كنگو شـایع و ویروس عامل بیماری از بیماران جدا شد و در سال 1969 مشخص شـــد كه عامل ایـن دو بیماری مشــابه است.
علائم بیماری
علائم اوليه بيماری شامل شروع ناگهانی تب، حال عمومی بد، ضعف، سردرد ،تحريک‌پذيری، درد شديد اندام‌ها و كمر و بی‌اشتهايی است.استفراغ، درد شكمی و اسهال نيز در بعضی موارد ديده می‌شود و خونريزی در روز پنجم بيماری شروع می‌شود. خونريزی زير پوستی، خونريزی در كام نرم و حلق، خونريــزی از لثه، بينی، ريه، رحم و روده در موارد شديد و كشنده با حجم زياد و غالبا همراه با تخريب كبدی ديده می‌شود. تب 5 تا 12 روز طول می‌كشد. كاهش ضربان قلب و فشار‌خون هم ديده می‌شود. ادرار خونی و آلبومين در ادرار شايع است. كاهش بيش از حد گلبول سفيد، افزايش بيش از حد آن و كاهش شديد پلاكت نيز ديده می‌شود.
راه انتقال بیماری
اين بيماری می‌تواند از طريق تماس مستقيم انسان با ترشحات گوشت آلوده تازه منتقل شود و مهم‌ترين راه آلودگی كنه ناقل بيماری، خون‌خواری كنه نابالغ از مهره‌داران كوچک است و يک بار آلودگی موجب می‌شود كنه در تمام عمر ناقل باشد و بيماری را به مهره‌داران بزرگ مثل دام‌ها منتقل كند و انسان به صورت تصادفی بيمار می‌شود.با توجه به اينكه بيماری در حيوانات اهلی هيچ گونه علايم مشخصی ندارد و خطر انتقال بيماری در انسان طی ذبح حيوان آلوده يا دوره كوتاهی پس از ذبح حيوان آلوده وجود دارد، اين بيماری می‌تواند از طريق تماس مستقيم انسان با ترشحات گوشت آلوده تازه نيز منتقل شود.از سوی ديگر به دليل انتقال بيماری توسط ترشحات بدن انسان بيمار ممكن است به دليل عدم رعايت احتياطات استاندارد باعث اپيدمی بيمارستانی شود. به طور کلی راه انتقال تب کنگو عبارتند از:
تماس مستقيم با ترشحات حيوان بيمار هنگام ذبح يا قطعه قطعه كردن گوشت تازه.
تماس با ترشحات بدن كنه هنگام له كردن آن.
پاشيده شدن اتفاقی ترشحات حيوان يا انسان بيمار به چشم يا ديگر سطوح مخاطی.
راهکارهای پیشگیری
مراقبت حفاظتی و بهداشتی کامل دامداران و کارکنان کشتارگاه‌ها و قصابی‌ها و...
استفاده از دستکش و وسایل حفاظتی در حین استفاده از گوشت
جلوگیری از گزش کنه آلوده به وسیله خودداری از خوابیدن در نقاط آلوده
عدم مصرف گوشت تازه (گوشت باید 24 ساعت در دمای منفی 1 تا 4 درجه نگهداری شود بعد مصرف شود.)
پختن کامل گوشت
برای پرسنل بیمارستانی و کادر درمانی توجه کامل به مراقبت از خود یعنی استفاده از ماسک، گان، عینک و دستکش در برخورد با بیمار دچار خونریزی
درمان موارد مشکوک طبق پروتکل کشوری در شش روز اول با ریباویرین
كنتــــرل كنـــه با مواد كنه‌كــــش خصوصــــا در مجتمع‌های توليد و نگهداری دام
آموزش به مردم در خصوص محافظت از گزش کنه و خودداری از جدا کردن آنها با دست یا له کردن کنه‌ها
مصرف گوشت‌ها که مورد تایید سازمان دامپزشکی است یا در کشتارگاه‌های بهداشتی ذبح شده‌اند.
وضعيت بيماريی در کشور
در ايران استان سيستان و بلوچستان موارد بالای بيماری را دارد.اصفهان جزء استان‌های با موارد متوسط بيماری است و استان‌های فارس، تهران، خوزستان، چهارمحال و بختياری يزد، هرمزگان، قم،كردستان، موارد بيماری كمتر اتفاق افتاده است و بقيه استان‌ها گزارشی نداشته‌اند.
دوره كمون
دوره كمون این بیماری بين دو تا چهار هفته است و به طور متوسط 10 روز طول می‌كشد.
راهکار تشخيصی
مورد مشكوک: خونريزی، تب، درد عضلانی همراه با سابقه تماس با دام يا كنه يا تماس با انسان بيمار
مورد محتمل: كاهش پلاكت(كمتر از 150000) و كاهش گلبول سفيد(كمتر از 3000) يا فزايش گلبول سفيد (بيشتر از 9000)
مورد قطعی: تست سرو لوزيک مثبت يا جدا كردن ويروس از نمونه خون
ضرورت گزارش‌دهی
بلافاصـــلــه مـوارد مشكوک بايد به صورت تلفنی به واحد مبارزه با بيماری‌های واگير مركز بهداشت گزارش شود.