هر بامزه‌ای استندآپ کمدین نیست

استندآپ کمدی، سبکی جدید در اجرای نمایش طنز در ایران به شمار می‌رود که بسیار مورد توجه هنرمندان و مردم قرار گرفته است. جشنواره ملی استعدادیابی پایه خنده یا به زبانی استندآپ کمدی دومین تجربه برگزاری خود را در اصفهان پشت سر گذاشت.
به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه اصفهان، امیر کربلایی‌زاده که به‌عنوان یکی از بنیان گذاران استندآپ کمدی در ایران شناخته می‌شود، در جشنواره استعدادیابی اصفهان که به همت مدیریت ویژه برنامه‌های شهری سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان برگزار شد، به‌عنوان داور حضور پیدا کرد.
با او در حاشیه سفر به اصفهان به گفت‌وگو نشستیم تا نظرش را در مورد جشنواره پایه خنده و پایگاه استندآپ کمدی جویا شویم.
* جشنواره را چطور دیدید؟ نقطه قوت جشنواره را در چه دیدید؟
به نظرم جشنواره امسال بسیار بهتر از سال گذشته بود؛ اتفاق خوب این دوره در جشنواره این بود که بچه‌ها زمان بیشتری برای تمرین داشتند، با توجه به اینکه تب‌وتاب استندآپ کمدی در سال‌های اخیر در کشور پیچیده، مردم با واژه استندآپ کمدی بیشتر آشنا شده و ارتباط بهتری بین مخاطبان و شرکت کنندگان در جشنواره استندآپ کمدی شاهد بودیم.
* احساس شما از حضور جوانان در جشنواره استندآپ کمدی چیست؟
اینکه جوانان به این سمت می‌آیند، برای من که شروع کننده این راه بودم، بسیار لذت‌بخش است. اینکه استندآپ با این سرعت جای خود را در کشور پیدا می‌کند، من را به آرزویم که هر شب 100 کمدین در شهرهای خود به روی صحنه بروند، نزدیک می‌کند. ایران استعدادهای خوبی در زمینه استندآپ کمدی دارد.
* به‌عنوان کسی که آغازگر ورود واژه استندآپ کمدی به کشور بود، تعریف شما از استندآپ چیست؟
تعریف استندآپ می‌تواند کوتاه و یک‌خطی باشد؛ نقد رفتارهای غلط اجتماعی، سیاسی، جنسی و دینی با استفاده از ابزار بازیگری! هنرمند در قالب لطیفه و داستانی که تعریف می‌کند و سبب خنده می‌شود؛ تم اصلی را دنبال می‌کند که چالشی جدید است و موضوعی را به زیر ذره‌بین نقد خود می‌برد. تماشاگر در این نوع از کمدی علاوه بر خنده، دچار اندیشه می‌شود.
* موضوع و رسالت استندآپ کمدی چیست؟
گاهی موضوع بسیار ساده است و فرد به‌سادگی آن را لمس و هم ذات پنداری می‌کند و گاهی هم موضوع پیچیده است و انسان متوجه خطری که او را تهدید می‌کند، نیست. هنرمند استندآپ موضوعات را قابل فهم می‌کند تا مخاطب آن را به سادگی درک کند.
* نقش آموزش برای دوری از ساده‌اندیشی در اجرای مفاهیم استندآپ کمدی را چگونه می‌دانید؟
ساده‌اندیشی، فرهنگ غلطی است که وجود دارد و ما نباید فراموش کنیم برای به دست آوردن برخی چیزها باید برخی چیزها را از دست بدهیم. برای به دست آوردن آموزه‌های استندآپ کمدی باید سخیف اجرا کردن را کنار بگذاریم.
به تعداد همه ما در روی زمین یک استندآپ کمدین وجود دارد، اما تنها باید آن را شکوفا کنیم. همه می‌توانند استندآپ کمدی را اجرا کنند، اما مسئله مهم، دانش اجرا است، اگرنه شخص، فردی بامزه در بین دوستان و فامیل خود است.
غریزه باید با آموزش دادن به کمدین تبدیل شود و در واقع ساده‌اندیشی از آنجا آغاز شده که تصور می‌شود هر بامزه‌ای استندآپ کمدین است و آنجاست که استندآپ با لودگی مخلوط می‌شود.
* آن‌گونه تصور می‌شود که کمدین‌ها در زندگی شخصی خود خشک و گاهی بداخلاق هستند و استندآپ کمدین‌ها در زندگی شاد هستند؛ به نظرتان این مسئله دیدگاه صحیحی است؟
اصولاً کمدین‌ها در زندگی شخصی خود آدم‌های خوشحالی نیستند و سعی می‌کنند خوشحالی را با دیگران تقسیم کنند؛ زیرا بسیاری از دردهای عمومی اجتماع را می‌بینند و آن را پس از گذراندن از فیلتر کمدی به مردم نشان می‌دهند و نمایان می‌کنند. در این بین تلخی و درد باید کاهش پیدا کند، این تلخی و درد را چشیده و سعی می‌کنند تا مردم کمتر درد بکشند.
* آیا یک استندآپ کمدین خود باید نویسنده باشد؟
استندآپ کمدی، هنر اجرا و متن به شمار می‌رود زیرا اجرا و متن را می‌شود از همه‌جا پیدا کرد. گاهی نویسنده‌های حرفه‌ای می‌نویسند، گاهی آن را از جایی برداشت کرده و یا افراد به او پیشنهاد می‌دهند اما نقش استندآپ کمدین اجرای درست این اندیشه‌هاست. در واقع کار او، تبدیل یک تم به موضوع و تبدیل موضوع به اجراست.
* به نظر شما پیشرفت جشنواره استندآپ کمدی پایه‌خنده در سال جاری نسبت به سال گذشته در چه حد بود؟
هر جشنواره را باید نسبت به خود بسنجیم، این جشنواره نسبت به سال پیش بسیار رشد داشت. در واقع پایه خنده ثابت کرد می‌تواند جشنواره‌ای موفق در سطح ملی باشد، چراکه نسبت به سال گذشته قابل مقایسه نیست. اگر سال آینده وقت گذاشته شود تا بچه‌ها در زمان بیشتری انتخاب شوند و کلاس‌های بیشتری برای آن‌ها گذاشته شود، پدیده‌هایی ظهور می‌کنند که می‌تواند در پیشبرد کمدی مؤثر باشند.
* دغدغه بعدی شما در اجرای استندآپ کمدی چیست؟
امروز در حال تحقیق این موضوع هستم که بتوانیم نوعی استندآپ آسیایی و ایرانی برای خودمان به وجود آوریم که این نوع از کار، تقلید از کمدین‌های دیگر نباشد و سبک خودمان به حساب آید. در دنیا سبک اجرایی ایستادن پشت میکروفن و خنداندن مردم بوده این مسئله به دلیل آن است که مردم در غرب کدهایی را در ذهن دارند که با آن می‌خندند.
با این حال، خنداندن مردم آسیایی سخت‌تر است زیرا این مردم، بیشتر دیداری هستند تا شنیداری و این مسئله، به دلیل آداب و رسوم شرق جهان است. سعی من بر این است تا استندآپ خود را به استندآپ‌های نمایشی بیشتر نزدیک کنم که در آن بیشتر موقعیت‌ها نمایشی است.
شادی حق مردم است وقتی ما از تحریم‌ها و تنگناها و قهر کشورهای دیگر نمی‌ترسیم، پس حق مردم ما شادی بیشتر است. مردمی که دارای پیشینه و دیرینه کهن و درخشان هستند، مردمی که هیچ‌گاه شروع کننده جنگ نبوده‌اند، حقشان شادی بیشتر است.