برگزاری کنسرت قربانی سلیقه‌ها
لغو کنسرت اولین باری نیست که در اصفهان صورت گرفت اما نکته‌ای که این لغو را بیش از سایر لغو کنسرت‌ها موردتوجه قرارداد نقض صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد و اسلامی در برگزاری کنسرت‌ها بود و همین امر باعث شد افکار عمومی و رسانه‌ها به دنبال چرایی لغو این کنسرت باشد.
«ازنظر ما هیچ محدودیتی برای آغاز فعالیت‌های هنری نیست. هفته پیش ارکستر ملی ما در تالار وحدت اجرا داشت. من از عموم هنرمندان به‌ویژه اهالی موسیقی خواهش می‌کنم فعالیت‌هایشان را آغاز کنند. ما در معاونت هنری همه پیش‌بینی‌ها را انجام دادیم ازنظر دولت و وزارت فرهنگ هیچ مانعی برای برگزاری نیست. کما اینکه سینماها و تئاترهای ما فعال‌اند؛ تقریباً در همه نمایشخانه‌های مهم، تئاترها در حال اجراست. در حوزه موسیقی محدودیتی نداریم و دوستان ما در معاونت هنری و دفتر موسیقی آماده‌اند. ان‌شاءالله بتوانیم به‌زودی شاهد رونق این فعالیت‌ها باشیم.» این سخنان اخیر محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است که به‌صراحت اعلام می‌کند که کنسرت‌ها در تمامی شهرهای اصفهان بدون هیچ محدودیتی باید اجرا شود، اما این صحبت در کمتر از سه روز بعد در اصفهان مورد نقض قرار می‌گیرد و کنسرت علیرضا قربانی در این شهر باوجوداینکه دارای مجوز برگزاری بود، لغو شود، این لغو کنسرت اولین باری نیست که در اصفهان صورت گرفت اما نکته‌ای که این لغو را بیش از سایر لغو کنسرت‌ها موردتوجه قرارداد نقض صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد و اسلامی در برگزاری کنسرت‌ها بود و
همین امر باعث شد افکار عمومی و رسانه‌ها به دنبال چرایی لغو این کنسرت باشد.
این پیگیری‌ها باعث شد که محمدرضا جان‌نثاری، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار اصفهان در یک نشست خبری اعلام کند: «بحث اینکه آقای قربانی می‌خواهد در اصفهان کنسرت اجرا کند هیچ مانع قانونی نداشت مگر یک نکته؛ و آن نکته‌این است که ایشان در تیم نوازندگان خود از خانم نوازنده استفاده می‌کرد. این موضوع اولاً هنوز تعریف قانونی ندارد و یک‌چیز نویی است و حتماً باید وزارت ارشاد راجع به این موضوع تصمیم ملی بگیرد و ابلاغ کند که آیا اجازه هست این کار را بکنیم یا نه. چون نظرات فقهی در قبال این موضوع متفاوت است که آیا زن می‌تواند تک‌نواز باشد؟ در این زمینه نظر فقهی وجود دارد و باید برای آن تکلیف ملی معلوم شده و ابلاغ شود. دوم اینکه توجه کنید که ما باید همه افکار عمومی را در نظر بگیریم، بالاخره قشر عظیمی از افکار عمومیِ ما این موضوع را نمی‌پسندند. صراحت هم ندارد، تعیین تکلیف رسمی هم درباره این موضوع نشده است.
از آقای قربانی خواهش شد به‌واسطه اینکه اصفهان وضعیت خاصی ازلحاظ اعتقادات مردم دارد (واقعاً مردم اینجا اعتقادات خاص خودشان را دارند) و اینجا را نمی‌شود با جای دیگر مقایسه کرد از تک‌نواز زن استفاده نکند. گفتند «اینجا مگر چه فرقی می‌کند و مگر با قانون نیست؟» گفتیم چرا. شما این را به قانون تبدیل کنید و بعد بگویید قانون با قانون فرقی نمی‌کند. ما نمی‌توانیم اگر کاری یکجایی عرفاً انجام شد بگوییم این قانون است، ممکن است جایی هیچ‌کس هیچ‌چیزی نگوید و عرف مردم هم آن را بپذیرند، ولی در عرف ما پذیرفته نیست. خواهش کردیم از ارشاد که به آقای قربانی بفرمایید که این نوازندگان در اصفهان حذف شوند و کنسرت را برگزار کنید، مثل ده‌ها کنسرت دیگری که در اصفهان برگزار شد و می‌شود. یک موضوع جدیدی بود و این موضوع جدید ازلحاظ مسائل گوناگون ابهام داشت و باید این مسائل توسط وزارت ارشاد و دستگاه‌های دیگری که متولی هستند تصریح‌شده و حکم آن صادر شود که این چه حکمی دارد. البته ما یک استدلال دیگری هم داریم، من واقعاً خودم مثل شما دغدغه این موضوع را داشتم و در این رابطه به‌حکم مقام معظم رهبری رجوع کردم که طبق نظر ایشان باید ملاحظاتی برای آن
انجام بگیرد که آیا می‌شود این کار را انجام داد یا نه.»
اظهارات معاون سیاسی و امنیتی استانداری اصفهان درباره علل لغو برگزاری کنسرت قربانی در اصفهان باعث واکنش تند محمود سالاری، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد و وی در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری کشور گفت:«در شهری که یکی از قدیمی‌ترین هنرستان‌های موسیقی دختران وجود دارد و هرساله تقاضای حضور در این هنرستان افزایش پیدا می‌کند، اینکه سلیقه خود را به‌عنوان قانون اعمال کنیم، کار شایسته‌ای نیست. در بیانیه قدیمی‌تر نیز آمده بود که این موجب وهن و توهین است که من این را متوجه نشدم که چه وهن یا توهینی است. مبنای این حرف چیست؟ ضمن اینکه ایشان گفته بودند اگر قانونی هست به من اعلام کنید؛ این یعنی چه؟! قانونی که شما گذاشتید، نو است. مگر قانون می‌خواهد که کسی بیاید روی صحنه و نوازندگی کند؟ قانون به ما می‌گوید عفت عمومی، حجاب و شأن مخاطب باید رعایت شود؛ این مسائل قانون دارد و آیین‌نامه تخلفات ما نیز موجود است. در همین راستا اجرایی که تخلف داشته باشد اول در آیین‌نامه تخلفات استان و جلسه تجدیدنظر استان تهران بررسی خواهد شد.
همین گروه در شهرکرد و یزد اجرا کرده بود و تخلفی گزارش نشده بود. اینکه اصفهان برای اعمال سلیقه شخصی دنبال واژه می‌گردد و مسائلی را مطرح می‌کند به نظرم محلی از اعتنا ندارد و دوستان ما در اصفهان بهتر است، برگردند و به قانون عمل کنند تا این سلیقه خود را به‌عنوان دیانت و عرف اعمال کنند؛ دیانت را وسط نیاوریم، به نظر من این حرف‌ها شایسته نیست و از مقامی سیاسی امنیتی اینچنین گفت‌وگوها مقداری ناپذیرفتنی است.»
موضوع لغو کنسرت‌ها در اصفهان و اتفاقات اخیر این پرسش را مطرح می‌کند که آیا برگزاری کنسرت در اصفهان نسبت به سایر شهرها دربند سلیقه و سخت‌گیری بیش‌ازحد است یا خیر؟ و دلیل این سخت‌گیری‌ها و سلیقه محوری چیست؟
با اقدام کوته فکرانه برخی مسئولین شهر اصفهان در حوزه موسیقی مواجه هستیم
استاد علی‌اصغر شاهزیدی، خواننده و مدرس مکتب آوازی اصفهان به اصفهان امروز می‌گوید: باید به حال شهر اصفهان تأسف خورد که اینچنین مسئولین ومتولیان کوته‌فکر و کوته‌نظر در حوزه موسیقی دارد. آقایان با صحبت‌های اخیرشان درباره علل لغو کنسرت در اصفهان، متوجه بودند در چه شهری می‌زیسته‌اند؟، اصفهان خواستگاه موسیقی ایرانی است، شهری که در آن مکتب موسیقی اصفهان متولد شد و به اوج تعالی رسید، چگونه در شهری که دایه دار مکتب موسیقی است اینچنین رفتار و اقدامات کوته‌فکرانه صورت می‌گیرد.
او می‌افزاید: اصفهان و یک شهر دیگر از کشور برگزاری کنسرت در آن بسیار دشوار است و هرروز سخت‌گیری‌ها نسبت به برگزاری کنسرت در اصفهان بیشتر می‌شود، چگونه در شهری که بزرگان موسیقی همچون استاد تاج، جلیل شهناز و کسایی تربیت‌شده‌اند، اینگونه با موسیقی آن برخورد می‌کنید، چرا با این اقدامات نابخردانه چهره موسیقی در این شهر را در کشور سیاه می‌کنید.این خواننده تصریح می‌کند: متأسفانه فعالیت موسیقی در شهر اصفهان نسبت به سایر شهرها سخت‌تر شده است و همین بی‌اطلاعی و کج‌سلیقگی‌ها متولیان امر باعث شده که بسیاری از استعدادهای حوزه موسیقی نتوانند به‌درستی کشف شوند و یا در شهر دیگر این استعدادها به فعالیت موسیقی ادامه دهند.
او تأکید می‌کند: آنان که با این اقدامات کوته‌فکرانه خواسته و یا ناخواسته به دنبال حذف موسیقی در اصفهان هستند بدانند، این شهر شرایط بدتر از این دوره از این دوره را در حوزه موسیقی دیده است، اما همچنان موسیقی آن پایدار بوده و توانسته به‌عنوان شهر دارای مکتب موسیقی در کشور و جهان شناخته شود.خوب شد استاد تاج، جلیل شهناز و بزرگان مکتب موسیقی اصفهان این روزها را ندیدند که برخی متولیان امر تیشه به ریشه موسیقی این شهر زده‌اند.
شاهزیدی می‌گوید: من و سایر اهالی موسیقی اصفهان سال‌هاست دست از برخی نهادهای دولتی دست‌شسته‌ایم و باور داریم دوستان عزمی برای اشاعه و توسعه موسیقی ندارند باید تأسف به مردمان این شهر خود که برخی متولیان آن به‌جای آنکه ظرفیت‌های بالقوه این شهر در حوزه موسیقی را کشف و تقویت کنند با اقدامات اشتباه و سلیقگی به دنبال تضعیف و حذف آن هستند اما مجدد تکرار می‌کنم ریشه موسیقی در این شهر نخواهد خشکید.
او ادامه می‌دهد: من تجربه برگزاری کنسرت در شهرهای کشور را داشته‌ام اما به‌اندازه‌ای که در شهر اصفهان برای برگزاری کنسرت با مشکل مواجه بوده‌ام که با شهرهای دیگر کشور در برگزاری کنسرت نمی‌توانم مقایسه کنم. باید از برخی مسئولین کوته‌فکر شهر اصفهان پرسید چرا موسیقی را جنسیتی می‌کنید؟، چرا این جنسیتی نگاه کردن فقط در شهر اصفهان حاکم است، آیا مسئولین شهرهای دیگر خلاف مصلحت نظام و کشور رفتار می‌کنند که به حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت جنسیتی نگاه نمی‌کنند تا چه زمانی حوزه موسیقی در اصفهان باید قربانی سلیقه‌های سیاسی و حزبی شما باشد؟موسیقی را برای بقای مدیریت خود در اصفهان، قربانی نکنید.
حوزه موسیقی اصفهان قربانی جریانات سیاسی
رضا شریعت، خواننده به اصفهان‌امروز می‌گوید: اصفهان باوجود سبقه طولانی و ظرفیت بالایی که در حوزه موسیقی دارد، اما متأسفانه یکی از شهرهای بسته برای فعالیت موسیقی به‌ویژه برگزاری کنسرت است. بارها بارها بوده که بسیاری از اهالی به نام موسیقی کشور و اصفهان قصد داشتند در این شهر کنسرت برگزار کنند، اما نهادها نگذاشتند کنسرت در این شهر برگزار شود.
او تأکید می‌کند: برگزار نشدن کنسرت در اصفهان لطمه به ظرفیت حوزه موسیقی اصفهان نمی‌زند، منتهی حال خوش را از مردم اصفهان می‌گیرد، متأسفانه موسیقی در اصفهان درگیر بند سیاست، حزب و کج‌سلیقگی شده است و همین امر باعث شده مردم این شهر از نشاط اجتماعی کافی نسبت به سایر شهرها برخوردار نباشند.
این خواننده تصریح می‌کند: ای‌کاش برخی متولیان امر شهر اصفهان به این اندازه که با برگزاری کنسرت مخالفت می‌کنند و از قدرت سازمانی و سیاسی خود برای برگزار نشدن کنسرت استفاده می‌کنند، این قدرت را برای موارد مهم‌تری همچون جاری شدن دائمی زاینده‌رود، مقابله با طرح بن بروجن، آلودگی هوا و غیره صرف می‌کردند.
شریعت می‌گوید: خنده‌دار است در شهری که هنرستان موسیقی دخترانه آن در کشور به نام است و مطرح‌ترین نوازنده زن کشور را آموزش و تربیت‌کرده است، کنسرتی به خاطر نوازندگی خانم لغو می‌شود. چرا این تفکر فقط در شهر اصفهان وجود دارد و در سایر شهرها این تفکر حاکم نیست؟ تا چه زمانی اهالی موسیقی و مردم اصفهان باید دربند کج‌سلیقگی برخی متولیان امر باشند.
او می‌افزاید: این تفکر که کنسرتی به خاطر حضور یک یا چند نوازنده لغو شود، نه‌تنها در هیچ جای دنیا بلکه در هیچ‌کدام از شهرهای کشور پذیرفتنی نیست با تأسف باید گفت برگزاری کنسرت در اصفهان بیش از هر زمان دیگری درگیری کج‌سلیقگی و سخت‌گیری‌های بی‌مورد شده است، سخت‌گیری‌های که در قانون نیست، زیرا اگر پذیرفتنی بود شاهد برگزاری کنسرت‌ها در سایر شهرهای کشور حتی شهرهایی همچون یزد که سابقه مذهبی دارد، نبودیم.
اصفهان دشوارترین شهر ایران در برگزاری کنسرت
علی‌اصغر رحیمی، موزیسین و خواننده که تجربه برگزاری کنسرت‌های متعدد در ایران و خارج از کشور را دارد به اصفهان‌امروز می‌گوید: برگزاری کنسرت در اصفهان نسبت به سایر شهرها بسیار دشوارتر است درواقع برخورد مغرضانه، شاید هدفمند و برخواسته از سو مدیریت و گیجی قوانین در مورد آن است. درواقع در بحث برگزاری کنسرت در اصفهان با احکام جزیره‌ای، سلیقه‌ای و دوره‌ای مواجه هستیم به‌عنوان‌مثال در دولتی حزبی سیاسی در ارگان‌های مخالف به روی کار می‌آید با برگزاری کنسرت چندان مخالف نیستند و روند برگزاری آن را تسهیل می‌کنند اما در دولت بعد به‌واسطه روی کار آمدن حزب دیگر به‌شدت با برگزاری کنسرت در اصفهان مخالفت می‌کنند درواقع می‌توان گفت حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت در اصفهان گرفتار کج‌سلیقگی جریان‌های سیاسی خاص شده است.
او ادامه می‌دهد: برگزاری کنسرت در کشور دارای ثبات نیست در شهری منعی برای برگزاری کنسرت نیست اما در شهر دیگر برگزاری آن ممنوع است. در برگزاری کنسرت در اصفهان با این مشکل مواجه هستیم که بانوان نوازنده نمی‌توانند برای اجرا به روی صحنه بروند و اگر حتی یک نوازنده خانم در گروهی موسیقی که قرار است کنسرت برگزار کنند باشد به آن کنسرت مجوز نمی‌دهند و یا برگزاری آن در لحظات آخر لغو می‌کنند، اما همان گروه در شهرهای دیگر به‌غیراز اصفهان مجوز اجرا گرفته و کنسرت خود را برگزار می‌کنند.
این موزیسین تصریح می‌کند: این حالت‌های دوگانه مربوط به موسیقی در اصفهان فقط برای برگزاری کنسرت نیست، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که سکان‌دار ایده‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری است، گرفتار سلیقه در بدنه کارشناسی خود شده است و این بدنه کارشناسی است که با اعمال سلیقه خود باعث شده آن‌طور که باید موسیقی‌دانان و اهالی موسیقی اصفهان نتوانند تولیدات موسیقیایی داشته باشند به‌عنوان‌مثال قرار بود من اشعاری از مولانا را آهنگسازی کرده و در قالب یک آلبوم موسیقی تولید کنم اما متأسفانه این اعمال سلیقه بدنه کارشناسی ارشاد مجوز آهنگسازی آن را به خاطر اینکه از شعر مولانا می‌خواستم استفاده کنم، ندادند در صورتیکه همین اشعار مولانا در قالب کتاب از خود وزارت ارشاد مجوز انتشار گرفته و در حال فروش است.
او می‌افزاید: این مجوز ندادن و اعمال سلیقه دوره‌ای است و با تغییر مدیر و معاونین در ارشاد سلیقه‌ها تغییر می‌کند به‌عنوان‌مثال شعری را برای دریافت مجوز آهنگسازی و موسیقی در سامانه وزارت ارشاد بارگذاری کرده آن شعر پذیرفته می‌شود اما در دوره و یا مدیریت بعدی همان شعر مجوزش رد می‌شود، این نشان می‌دهد سلیقه‌های ادواری در حوزه موسیقی حاکم است.
رحیمی می‌گوید: اگر اجرای نوازندگی خانم‌ها در کنسرت‌های اصفهان ممنوع است، چرا در ابتدا خانمی که وارد هنرستان موسیقی اصفهان و تحصیلات تکمیلی موسیقی می‌شود با وی شرط نمی‌کنند، در کنسرت‌ها اجازه اجرا برای نوازندگی ندارید، چرا این خانم برای آموزش نوازندگی موسیقی می‌تواند برای استاد خود که مرد است، بنوازد اما بر روی صحنه اجرای کنسرت اجازه نوازندگی برای آقایان را ندارد و مهم‌تر از همه، چرا نوازندگان خانم شهر اصفهان می‌توانند در ارکست ملی در شهرهای دیگر اجرا داشته باشند اما در شهر اصفهان اجرای آنان رد می‌شود؟
این خواننده تأکید می‌کند: با توجه به تجربه برگزاری کنسرت‌های متعددی که در شهرهای کشور و خارج از کشور طی دوره‌های مختلف برگزار کردم، به جرات می‌توانم بگویم مجوز و اجرای کنسرت در شهر اصفهان سخت گیرانه تر و درگیر سلیقه احزاب و افراد خاص است و مشکل صدور مجوز در اصفهان نه‌فقط به خاطر اینکه نوازنده خانم در آن حضور دارد بلکه صدور مجوز برای کنسرت حتی اگر در آن گروه موسیقی نوازنده خانم حضور نداشته باشد درگیر سلیقه‌های احزابی و جزیره‌ای شده است.
او ادامه می‌دهد: حتی در همین شهر اصفهان مجوز یک کنسرت تک‌نوازی را نمی‌دهند، من و یا سایر همکاران موسیقیدان بارها برای مجوز کنسرت تک‌نوازی به ارشاد اصفهان مراجعه کردیم، کارشناسان این اداره اعلام کردند که باید گروه ثبت کنیم تا مجوز اجرا داده شود، گروه تشکیل دادیم دوباره برای دریافت مجوز مراجعه کرده‌ایم، ارشاد اعلام کرده که استعلام حراستی این افراد منفی شده است، درصورتیکه همین گروه در شهر دیگر مجوز کنسرت گرفت و اجرا کرد، چه طور می‌شود فرد یا گروه موسیقی استعلام حراستی آن در اصفهان منفی، اما در سایر شهرهای کشور استعلامش مثبت و می‌تواند کنسرت برگزار کند، نمونه بارز آن، قرار بود امسال «کیوان ساکت»، آهنگساز و نوازنده برجسته تار کشور در اصفهان کنسرت برگزار کند اما اصفهان اعلام کرد استعلام وی منفی است، نکته جالب اینکه ماه‌های بعد کیوان ساکت در چند شهر دیگر به‌غیراز تهران کنسرت اجرا کرد.
رحیمی اضافه می‌کند: متأسفانه بدنه کارشناسی اصفهان عزمی برای اجرای کنسرت ندارد و به گونه‌ای با اهالی موسیقی برخورد می‌کند که این افراد را نسبت به برگزاری کنسرت دلسرد کرده است، و حتی اگر برخورد بدی نداشته باشند به‌اندازه‌ای فرد را برای دریافت مجوز کنسرت بین دستگاه‌های مختلف پاسکاری می‌کنند که فرد از پیگیری برای دریافت مجوز دلسرد می‌شود و یا در شهر دیگر غیر از اصفهان کنسرت خود را برگزار می‌کند.
او ادامه می‌دهد: ماجرا به دلسردی اهالی موسیقی خاتمه پیدا نمی‌کند، حتی نهادهای دولتی و یا نیمه‌دولتی که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کنند، چنان چه برای برنامه‌ای قصد برگزاری کنسرت برای شهروندان اصفهان داشته باشند، ارشاد اصفهان در همان لحظه اول مجوز برگزاری کنسرت را نمی‌دهد و حتی به نوعی با آن نهاد و دستگاه برخورد می‌کند که چرا اقدام به برنامه‌ریزی برای برگزاری کنسرت کرده و به صلاح نیست کنسرت برگزار شود.
