ورزش عامل سلامت بانوان

*سعید رستمی| ازآنجایی‌که زنان بیشتر از مردان در معرض بیماری‌های استخوانی به‌ویژه پوکی استخوان قرار می‌گیرند، ورزش برای این قشر اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ اما با توجه به شرایط حاکم بر جامعه، زنان کشور ما کمتر به این مسئله مهم توجه نشان می‌دهند. هرچند عده‌ای به این باوراند که ورزش می‌تواند در درازمدت مشکلاتی برای ورزشکاران زن ایجاد کند، اما با تدابیری که در سطوح مختلف اندیشیده می‌شود می‌توان بستر لازم را برای حضور زنان مسلمان در عرصه‌های مختلف ورزشی و با رعایت حدود اسلامی فراهم کرد. این در حالی است که فرزندان سالم از مادران سالم به وجود می‌آیند و محیط خانواده نیز در سایه سلامتی زنان، شادتر و پرنشاط‌تر خواهد شد.

فعالیت‌های بدنی منظم در زنان می‌تواند از بسیاری بیماری‌ها ازجمله پوکی استخوان، حملات قلبی و سکته‌های مغزی که بیش از یک‌سوم مرگ‌ومیر زنان ناشی از آن است، جلوگیری کند. فعالیت بدنی به همراه رژیم صحیح و سالم می‌تواند از بروز چاقی در زنان نیز جلوگیری کند. زنان در دوران یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و پوکی استخوان هستند که انجام ورزش‌های منظم مانند پیاده‌روی و فعالیت‌های بدنی مختلف می‌تواند در کاهش این بیماری‌ها تأثیر بسزایی داشته باشد. همچنین ورزش و تحریکات جسمی موجب کاهش استرس و افسردگی در زنان می‌شود. این نکته را نباید ازنظر دور داشت که به دلیل برخی محدودیت‌ها، حضور زنان در اماکن ورزشی کمـتر به چشم می‌خورد؛ بنابراین توجه و اهمیت به فرهنگ‌سازی درزمینه ورزش زنان، می‌تواند در حفظ و افزایش سطح سلامت جامعه و فرزندان که آینده‌سازان این مرزوبوم هستند کمک شایانی کرده باشد. کارشناسان بر این باوراند که ورزش نقش مهم و برجسته‌ای در حفظ سلامتی و تناسب‌اندام افراد دارد و توصیه می‌کنند که برای داشتن یک جامعه سالم‌تر و فعال‌تر، باید تلاش کنیم ورزش را به فهرست کارهای روزانه افراد جامعه اعم از زن و مرد، در هر سن و با هر سطحی از توانایی فیزیکی اضافه کنیم. چون ورزش زنان در بُعد اجتماعی نیز می‌تواند آثاری همچون حفظ شادابی و نشاط جامعه و نیز برخورداری از خانواده‌ای بانشاط و سرزنده را در پی داشته باشد. بانوان به دلیل آناتومي خاصي که ازنظر استخوان‌ها و عضلات دارند نسبت به مردان بيشتر نيازمند پرداختن مستمر به برخي ورزش‌ها ازجمله کوهنوردي و پیاده‌روی هستند. چراکه مقدار آب و چربي در بدن بانوان به‌طور طبيعي 15 درصد بيشتر از آقايان است و همچنين به دليل مسائل ناشي از بارداري و زايمان، مقداري از کلسيم بدن آنها به جنين منتقل‌شده و اين امر زمينه ابتلاي آنها به درگیری‌های استخواني و آرتروز در میانسالی را فراهم می‌کند. همچنين به علت کم‌تحرکی بانوان، درصد ابتلا به چاقي آنها بيشتر از مردان است. به اين منظور به جهت پيشگيري از پوکي استخوان و دردهاي عضلاني در سال‌های پس از دوره جواني، ضرورت دارد که از سنين جواني با ورزش‌هایی که سيستم اسکلتي آنها را مستحکم‌تر کرده و مقاومت بدنشان را نسبت به بروز برخي از بیماری‌ها بيشتر می‌کند همگام شوند.

در آمارهاي پزشکي که از تحقيقات دانشمندان به‌دست‌آمده است کاملاً ثابت‌شده بانواني که در طول زندگي علاقمند به ورزش بوده‌اند و تمرينات مداوم ورزشي را به صورت‌های مختلفي انجام داده‌اند داراي طول عمري 30 درصد بيشتر از زناني بوده‌اند که کمتر تحرک داشته و درنتیجه داراي اندامي چاق و کم‌تحرک شده‌اند. همچنين بر اساس همين تحقيقات بروز بیماری‌های روحي و رواني و آترواسکروز عروق کرونرو قلب و ديابت و فشارخون و آرتروز اندام‌های بدن و بیماری‌های گوارشي، در زنان ورزشکار نادر و يا اصلاً مشاهده نمی‌شود، در عوض در زناني که از تحرکات ورزشي دوري جسته و تمايل به زندگي ماشيني و کم‌تحرک امروزي رادارند و يا اينکه آلوده به سيگار و ساير مواد افيوني و الکل هستند ميزان شيوع بیماری‌های ذکرشده بسيار فراوان‌تر از زنان ورزشکار و پرتحرک است، زيرا در اين گروه از بانوان مکانيسم تعادلي بين هیدرات‌های کربن و کلسترول و پروتئين‌ها و ویتامین‌ها مختل شده و حرکات دودي روده‌ها نيز به‌کندی صورت گرفته و آنان را به بیماری قلبی عروقي و گوارشي سوق می‌دهد.

* دکترای فیزیولوژی ورزشی