تنگناهای سیاسی و اجتماعی مدیریت فرونشست زمین را دشوار کرده است

رییس دانشکده علوم دانشگاه اصفهان گفت: سطح ایست آبی در شهر اصفهان به دلیل برداشت های بی رویه از زاینده رود کاهش بسیار زیادی داشته است که عاملی برای فرونشست زمین در اصفهان است.

همایون صفایی در حاشیه همایش بررسی فرونشست زمین در استان اصفهان در گفت و گو با ایمنا، با اشاره به اینکه خشکی زاینده رود یکی از مهمترین عوامل افت سطح ایست آبی در داخل شهر اصفهان است، افزود: به موازات خشکی زاینده رود برداشت از چاه‌ها بیشتر شده و معمولا بخاطر اینکه به آب بیشتری دستیابی داشته باشند با کف شکنی عمق چاه را زیاد می کنند که باعث افت بیشتر سطح ایست آبی در شهر اصفهان می شود.

وی گفت: عامل اصلی فرو نشست زمین در ایران برداشت از آب خوان های زیرزمینی است یعنی وقتی برداشت آب در چاه ها زیاد باشد افت سطح ایست آبی باعث می شود که خلل و فرجی بین دانه های رسوبات ریزدانه خالی شود و دچار پدیده تحکیم و نشست شود که این موضوع باعث فرونشست سطح زمین می شود.

دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه اصفهان با بیان به اینکه ۱۴ استان کشور با موضوع فرونشست زمین درگیر است، گفت: در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، تهران و سمنان بسیار جدی است و در استان اصفهان هم شهرستانهای دامنه، کاشان، گلپایگان و مهیار از فرونشست زمین خسارات زیانباری داشته‌اند.

وی با بیان اینکه فرونشست زمین در نقاطی از اصفهان همچون عاشق آباد، ملک شهر و فرودگاه اصفهان نیز دیده شده است، تصریح کرد: در مناطقی که اختلاف فرونشست وجود دارد، آثار آن را بر روی سازه‌ها قابل مشاهده است و اگر این فرونشست یکسان باشد و در یک منطقه وسیع به صورت یکنواخت اتفاق بیافتد، آثار تخریبی کمتر خواهد بود.

صفایی درباره رسالت دانشگاه‌ها در بیان معضلات و کمک به چاره یابی برای آنها گفت: رسالت دانشگاه ها رساندن مشکلات به گوش مسئولان است و در دانشگاه اصفهان نیز تحقیقات پژوهشی خوبی در زمینه فرونشست زمین انجام شده است و خوشبختانه مسئولان به این امر واقف شده اند، اما اینکه با توجه به تنگناهای موجود از جمله مسائل سیاسی و اجتماعی بتوانند این مسئله را مدیریت کنند، تا حدی موضوع پیچیده است.

رییس دانشکده علوم دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: باید بین مطالبات مردم و مشکلات جامعه و برداشت آب های زیرزمینی توازن ایجاد شود.

صفایی درباره وظایف مردم و مسئولان در کنترل فرونشست زمین یادآور شد: مردم در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده نقش موثری دارند در عین حال مسئولان نقش نظارتی و مدیریتی خود را باید به درستی انجام دهند.

دانشیار گروه زمین شناسی در خصوص کنترل مصرف آب تصریح کرد: در بافت روستایی، کشاورزان باید با مدیریت آب و کشت های جایگزین به مسئله فرونشست زمین کمک کنند، اما در بافت های شهری کاری از دست مردم برنمی آید.

وی در خصوص اثرات تخریبی و زیانبار فرونشست زمین بر آثار تاریخی اصفهان افزود: اگر بحث فرونشست زمین جدی گرفته نشود و با افت سطح ایست آبی در شهر اصفهان مقابله نشود، عوارض دیده شده در قسمت های شمالی شهر به تدریج به بافت های مرکزی شهر تاثیر می گذارد و باعث تخریب ابنیه تاریخی می شود.

رییس دانشکده علوم دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه ورودی آب، نزولات جوی و وضعیت رودخانه زاینده رود همگی به مدیریت و کنترل برداشت چاه ها بازمی‌گردد، گفت: اگر روند برداشت ها و عدم مدیریت همچنان وجود داشته باشد، میزان افت آبهای زیرزمینی و فرونشست زمین همچنان ادامه پیدا خواهد کرد.