آفت کُشِ آدمکُش...
آمارها حاکی از آن است که استفاده از قرص برنج برای خودکشی بیشتر در کشورهای اردن، هند، عراق، سریلانکا و ایران مصرف می‌شود. هر چند از سال ۱۳۹۲ فروش قرص برنج در عطاری‌ها ممنوع و واردات آن متوقف شد اما دلالان مرگ همچنان این قرص را با کمترین قیمت در اختیار مردم قرار می‌دهند.
به گزارش گروه جامعه خبرگزاری ایمنا ، این قرص با توجه به هشدارها و سختگیری‌های بهداشتی کمتر از سوی کشاورزان مورد استفاده قرار می‌گیرد اما هنوز در عطاری‌ها به قیمت 10 هزار تومان قابل دسترسی است. قرصی که این روزها مورد مصرفی جز خودکشی ندارد .
قرص برنج که به نام فسفید آلومینیوم نیز شناخته می‌شود قرصی است که یک عدد آن قادر است هزاران شته را از بین ببرد.
این قرص از خود گاز فسفید تولید می‌کند و از آن برای جلوگیری از آفت زدگی برنج در انبار استفاده می‌شود.
مسمومیت با این قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستی و هم به صورت خوراکی اتفاق می‌افتد. مصرف خوراکی آن باعث تهوع، درد معده، استفراغ، اسهال، تنگی نفس، احساس سرما، عطش، سر درد، تشنج و کما می‌شود.
مرگی دردناک با قرص برنج
دکتر غلامعلی جعفری متخصص سم‌شناسی در این‌باره می‌گوید: سم قرص برنج سمی است که بر روی سلولها تاثیر بدی می‌گذارد و تنفس سلولی را از بین می‌برد و باعث آسیب جدی به اعضا و ارگانهای دیگر بدن مثل کلیه‌ها و قلب می‌شود.
مرگ با قرص برنج مرگ بسیار دردناکی است و فرد عطش زیادی به آب دارد. در این مرگ فرد تا زمانی که زنده است هوشیار و بیدار بوده و سوزش بدی در بدن خود احساس می کند.
بر اساس علامت‌های بالینی فرد دچار خستگی و کمبود اکسیژن می‌شود. بطوریکه بدنش رو به کبودی رفته و دچار خفگی سلولی خواهد شد. این روند روندی غیر قابل برگشت است و مسمومیت با قرص برنج برابر با مرگ است .
وی در مورد زمان مسمومیت و مرگ بر اثر مصرف این قرص هم می‌افزاید: معمولا افراد زیر 24 ساعت فوت می‌کنند که زمان مرگ بستگی به ایرانی یا خارجی بودن قرص، تاریخ مصرف، میزان مقاومت فرد و تعداد آن دارد .
روند افزایشی مرگ با قرص برنج
دکتر جعفری تاکید کرد: مرگ بر اثر مصرف این قرص حتمی است و یک عدد از آن نیز می‌تواند باعث مرگ شود. باید در این زمینه به شهروندان به خصوص نوجوانان هشدار داده شود زیرا همانطور که تاکید شد مسمومیت با قرص برنج مرگ حتمی را همراه خواهد داشت.
فروش قرص برنج در حالی به افراد بدون مجوز ممنوع شده که عطاری‌ها همچنان برای کسب سود بالا اقدام به فروش زیرزمینی این قرص سمی می‌کنند و دستگاه‌های نظارتی در برابر آمار بالای مرگ با قرص برنج سکوت کرده‌اند.
60 درصد خودکشی‌ها مربوط به قرص برنج
تعداد مرگ ناشی از مسمومیت در سال 92 با انواع سم هزار و 101 نفر بوده است که استان گیلان، لرستان و تهران در صدر جدول 32 استان قرار دارند .
در این میان خودکشی با قرص برنج با 60 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است و در رتبه‌های بعدی آفات نباتی با 5/12 درصد، الکل 3/12 درصد، سایرموارد 11 درصد، سیانور 5/2 درصد و سایرجونده‌کش‌ها 2 درصد قرار دارند .
در سال 93 استان‌های تهران با 136، مازندران با 53 و گیلان با 44 فوتی بیشترین آمار تلفات مسمومیت با قرص برنج را داشته‌اند.
ممنوعیت واردات قرص برنج از سال 1384
مسمومیت‌های ناشی از استفاده قرص برنج در کشور موجب شد تا اقداماتی برای ممنوعیت واردات و محدودیت در فروش قرص برنج توسط سازمان‌ها و نهادهای مسئول در کشور انجام شود .
هیئت نظارت بر سموم کشاورزی، واردات هر گونه قرص برنج به کشور را از سال 1384 غیرقانونی اعلام کرده است و هیچ مجوزی برای واردات این قرص‌ها به کشور صادر نمی‌شود. برای مقابله با آفت برنج، ترکیبات دیگری با اشکال کیسه‌ای و کروی وجود دارد که این ترکیبات ضمن مقابله با آفت‌ها، عوارض قرص برنج را دارا نیستند و امکان استفاده‌های سوء به شکل قرص برنج را نیز ندارند .
متأسفانه به علت تمایل کشاورزان به مصرف این سم جهت نگهداری محصولات به ویژه در مصارف خانگی یا نیمه صنعتی به دلایل ذکر شده قبلی، قاچاق این فرآورده از کشورهای همسایه و ایجاد بازار سیاه این سم در کشور وجود دارد و بسیاری از موارد، افرادی که از این سم جهت خودکشی استفاده می‌کنند این قرص‌ها را از بازار سیاه و غیرقانونی تهیه می‌کنند که این واقعیت گویای لزوم برخورد جدی‌تر با این معضل است .
قابل ذکر است نوع دیگری از فرآورده موسوم به قرص برنج جهت نگهداری و حفظ محصولات از آفات انباری به ویژه جهت مصارف خانگی در کشور ما موجود است و به صورت قانونی به فروش می رسد که فاقد ماده سمی فسفید آلومینیوم بوده و حاوی عصاره سیر است.
این قرص‌ها که به عنوان "قرص برنج با منشا گیاهی" شناخته می‌شوند، فاقد اثرات سمی و کشنده برای انسان می‌باشند و مصرف آن در انسان بی‌خطر است .
میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی
بر اساس اعلام مسؤولان، استان ایلام صدرنشین نرخ خودکشی در کشور است که آمار آن چیزی حدود 71 نفر در هر یکصد هزار نفر جمعیت و بیش از شانزده برابر نرخ کشوری است. نرخ خودکشی در استان‌های لرستان و کرمانشاه هم مطلوب نیست.
به‌طوری که رییس سازمان بهزیستی کشور آذرماه سال 95 بدون اشاره به آماری دقیق از میزان خودکشی‌ها در کل کشور اعلام کرد که نرخ خودکشی در برخی از استان‌ها ۶ در ۱۰۰ هزار نفر است و اگرچه این آمار با استاندار جهانی فاصله دارد ولی همین نرخ خودکشی را باید کاهش داد .
همچنین در شهریورماه سال 95 حسین اسدبیگی، رییس اورژانس اجتماعی کشور درباره وضعیت استان‌های مختلف در زمینه آمار مربوط به میزان خودکشی گفت: استان‌های غربی شامل ایلام، کرمانشاه، لرستان و همدان به نسبت جمعیت خود بیشترین آمار خودکشی منجر به فوت را داشته‌اند و متأسفانه اخیراً به دلیل عدم نظارت بر توزیع قرص برنج طی سال‌های گذشته موارد زیادی به این دلیل خودکشی و فوت کرده‌اند که لازم است فروش آن توسط عطاری‌ها کنترل شود .
اسدبیگی با اشاره به مرگ ۵۰۰ نفر در استان‌های گیلان، مازندران و تهران به دلیل استفاده از قرص برنج عنوان کرد: حلق‌آویز کردن و مسمومیت ناشی از سموم و داروها نیز بعد از قرص برنج بیشترین علت مرگ‌های ناشی از خودکشی بوده‌اند. این در حالی است که اقدام به خودکشی با استفاده از داروهای خواب‌آور و ضد اضطراب، کمتر به مرگ فرد می‌انجامد.
افزایش آمار متوفیات قرص برنج در استان اصفهان
به گزارش روابط عمومی پزشکی قانونی استان اصفهان، در سال 1395 آمار اجساد معاینه شده در مراکز پزشکی قانونی استان با تشخیص علت مرگ مسمومیت با قرص برنج، 17 نفر بوده، این آمار نسبت به سال قبل از آن که تعداد تلفات قرص برنج دو نفر بوده افزایش داشته است .
لازم به ذکر است از کل تلفات قرص برنج در سال جاری 10 نفر مرد و 7 نفر زن هستند؛ این در حالی است که در سال گذشته 2 نفر مرد بوده است .
مسمویت عمدی شایع‌ترین علت خودکشی در کشور
جعفر بوالهری، رئیس انستیتو روانپزشکی تهران درباره خودکشی با قرص می‌گوید: شایع‌ترین وسیله خودکشی در ایران قرص و مسمومیت‌های عمدی است.
سالانه 6 نفر در هر صدهزار نفر در ایران به علت خودکشی جان خود را از دست می‌دهند و این آمار در کشورهای دیگر دنیا متفاوت است و این میزان به طور متوسط در دنیا بیش از 10 در هر صدهزار نفر است .
وی تصریح می‌کند: بسیاری از عوامل در کنار هم باید جمع شود تا یک فرد تصمیم به خودکشی بگیرد و باید توجه داشت که افکار مربوط به خودکشی به تدریج در ذهن فرد ایجاد می‌شود.
عواملی مانند عوامل زیستی، فرهنگی، اقتصادی، تاریخی، معنوی و خانوادگی در ایجاد خودکشی بسیار موثر است .
بوالهری با اشاره به راه‌های پیشگیری از خودکشی خاطرنشان می‌کند: «آموزش مهارت‌های زندگی مانند مدیریت خشم، مهارت حل مسئله و مدیریت استرس برای همه افراد خانواده می‌تواند تا حد زیادی از میزان خودکشی بکاهد. همچنین قبح مسئله صحبت کردن درباره خودکشی نیز باید شکسته شود.»