آشفته بازار قیمت لوازم‌خانگی تا کجا ادامه می‌یابد؟
افزایش قیمت ۲۰ تا ۳۰ درصدی نرخ لوازم‌خانگی از جمله اتفاقاتی است که امسال به دنبال شیوع کرونا و کسادی بازارها، بی‌ثباتی نرخ ارز، تغییر دستمزد کارگران و هزینه‌های تولید، رخ داد. این در حالی است که مسئولان مربوطه تاکید می کنند که در صورت افزایش قیمت بیش از میزان یاد شده با گران فروشان برخورد می‌شود.
بحران‌ها و چالش‌های صنعت لوازم‌خانگی از مسائلی است که در یک دهه اخیر و با آغاز تحریم‌ها شروع و با افزایش نرخ ارز بر شدت آن افزوده شد. این افزایش تا جایی ادامه پیدا کرد که بر اساس گزارش مرکز آمار، در سال ۹۸ قیمت لوازم‌خانگی حدود ۵۰ درصد نسبت به سال ۹۷، افزایش داشته است.
بر اساس گزارش مرکز ملی آمار، افزایش قیمت در بازار لوازم‌خانگی ۱۵.۳ درصد بالاتر از تورم سال ۹۸ بوده است. در حالی که در سال گذشته ثباتی در نرخ ارز به وجود آمد، اما لوازم خانگی بیشترین تورم را در بین کالاهای خدماتی و مصرفی از آن خود کرد و با شیوع ویروس کرونا، شرایط این بازار دشوارتر از قبل و نرخ‌ها افسارگسیخته‌تر از گذشته شد.
سرانجام در هفته‌های پایانی خردادماه حسین مدرس خیابانی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در حاشیه جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، از صدور مجوز افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت لوازم‌خانگی خبر داد که معنایی جز اعلام رسمی گران‌تر شدن لوازم‌خانگی نداشت.
نتیجه این خبر در نهایت باعث ایجاد فشار بر مردمی است که رکود اقتصادی، تحریم‌ها و حمله کرونا، شرایط بسیار دشواری را برای آن‌ها ایجاد کرده و این شرایط اکنون دشوارتر هم می‌شود.
مقصر گرانی کیست؟
با گذری کوتاه در بازار لوازم‌خانگی شرایط عرضه اجناس و نرخ آن‌ها کاملاً مشخص است و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که قیمت محصولات لوازم‌خانگی طی چند هفته گذشته بیش از ۳۰ درصد افزایش‌یافته و حتی در برخی از محصولات شاهد رشد ۷۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت بوده‌ایم.
متأسفانه در این بازار کالای اصلی هم وجود ندارد و یا آن‌قدر اندک است که با سختی می‌توان به آن دست‌یافت. در این میان فروشندگان، تولیدکنندگان را مقصر گرانی می‌دانند و تولیدکنندگان هم دلالان و فروشندگان را گران‌فروش معرفی می‌کنند.
به‌هرحال مقصر هر که باشد افزایش قیمت‌ها در بازار لوازم‌خانگی تا جایی پیش رفته که رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز به آن واکنش نشان داد و گفت: حداکثر افزایش قیمت نسبت به بهمن ۹۷ برای تلویزیون ۲۰ درصد و سایر لوازم‌خانگی ۲۵ درصد ثبت‌شده است، ذی‌نفعان در مهلت مقرر باید قیمت کالای خود را در سامانه ۱۲۴ ثبت کنند و در غیر این صورت مشمول عرضه خارج از شبکه هستند.
عباس تابش افزود: بعد از ابلاغ ۲۰ و ۲۵ درصدی افزایش قیمت لوازم‌خانگی، بازرسی از اقلام و کالاهای مرتبط با لوازم‌خانگی در اولویت کاری ما خواهد بود و با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.
البته این گفته‌ها در حالی بیان می‌شود که چندین هفته از افزایش مهار نشده قیمت لوازم‌خانگی می‌گذرد و هنوز اقدام خاصی جز اعلام رسمی افزایش نرخ لوازم‌خانگی انجام نشده است.
در رابطه با شرایط فعلی بازار لوازم‌خانگی و دلایل رشد نرخ‌ها در این بخش، حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی، به خبرنگار ایمنا گفت: باوجود افزایش قیمت مواد اولیه تولیدکنندگان پیشنهاد افزایش قیمت ۲۰ تا ۳۰ درصدی لوازم‌خانگی را به سازمان حمایت داده که با این افزایش نرخ موافقت شد.
وی تصریح کرد: بر اساس مصوبه وزارت صمت، قیمت تلویزیون افزایش ۲۰ درصدی و سایر محصولات لوازم‌خانگی ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت پیداکرده در حالی‌که برخی از تولیدکنندگان داخلی برای از دست ندادن مشتری کالاهای خود را با قیمت پایین‌تر هم عرضه می‌کنند. البته برخی از اقلام هم گران‌تر از میزان مصوب عرضه می‌شود.
غزنوی اظهار کرد: دلایل رشد نرخ در این بازار به مواردی چون قیمت فولاد، رشد نرخ ارز و… مرتبط است. فولاد بیش از هر موردی در نرخ‌های این بازار مؤثر بوده زیرا ورق فولادی به‌عنوان یکی از مواد اولیه اساسی در صنعت لوازم‌خانگی در چند ماه گذشته با رشد قیمت روبرو بوده است. این افزایش غیر از تأثیر حضور دلالان در این بخش است که باعث ایجاد مشکلاتی برای تولیدکنندگان در زمینه خرید ورق شده است.
وی تأکید کرد: اگرچه در رابطه با خطر ورود دلالان به این بخش، از مدت‌ها قبل انجمن تولیدکنندگان هشدار داده بود اما توجهی صورت نگرفت و اکنون شاهد عواقب نامطلوب آن بر بازار لوازم خانگی هستیم.
سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی ادامه داد: دلیل دیگر رشد قیمت‌ها، افزایش نرخ ارز است. از آنجاکه اغلب واحدهای تولید لوازم‌خانگی برای ساخت محصولات، وابسته به موادی است که نرخ آن را ارز تعیین می‌کند، مشخص است با گرانی ارز، قیمت نهایی محصول هم بالا می‌رود.
به گفته غزنوی آنچه در شرایط کنونی قابل‌توجه است حمایت از تولیدکننده داخلی است که با رفع موانع مقابلش، به رشد تولیدات دست خواهیم یافت.
بازار لوازم‌خانگی بی‌نظم و راکد است
اما اینکه پس از افزایش صعودی نرخ لوازم‌خانگی، این بازار چه شرایطی پیداکرده، موضوعی است که مسئولان و فعالان این بازار پاسخی به جز بی‌نظمی و رکود برای آن ندارند. سید مرتضی میری، رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی در این باره گفت: از ابتدای امسال تاکنون قیمت لوازم‌خانگی توسط تولیدکنندگان داخلی ۱۰ تا ۲۵ درصد افزایش‌یافته است به‌گونه‌ای که کالاهایی چون تلویزیون، یخچال، لباسشویی و ظرف‌شویی بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند.
وی افزود: وقتی قیمت لوازم‌خانگی بالا می‌رود سه اتفاق در بازار رخ می‌دهد، اول آنکه کسانی که توان خرید ندارند، سراغ محصولات درجه سه بازار می‌روند که به‌قول‌معروف تولیدات زیر پله‌ای هستند، از سویی گروهی دیگر هم به دنبال لوازم‌خانگی دست‌دوم می‌روند و گروه سوم دست از خرید می‌کشند که این امر در طولانی‌مدت رکود بازار لوازم‌خانگی را بیشتر می‌کند.
همچنین محمد ایمانی که از فعالان بازار لوازم‌خانگی است دراین‌باره به خبرنگار ایمنا گفت: از آغاز امسال که با شیوع کرونا بازارها به حالت نیمه تعطیل درآمد، مشکلات زیادی برای فعالان این صنف ایجاد شد. پس‌ازآن هم با افزایش نرخ ارز این مشکلات بیشتر شد تا جایی که برخی قبل از تصویب افزایش نرخ لوازم‌خانگی، خود اقدام به گرانی کردند که نابسامانی و آشفتگی شدیدی را در این بازار به وجود آورد به‌گونه‌ای که نرخ‌ها سلیقه‌ای و هر فروشنده‌ای متفاوت از دیگری قیمت‌گذاری می‌کرد.
وی افزود: تا آنکه اخیراً با توجه به مشکلات تولید و افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش نرخ لوازم‌خانگی اعلام رسمی شد و البته هنوز هم عده‌ای گران‌تر از نرخ مصوب، می‌فروشند.
این فعال بازار لوازم خانگی یادآور شد: با عدم تخصیص ارز نیمایی، فقدان واردات و نبود قطعات مورد نیاز، چنین اتفاقی دور از انتظار نبود و شیوع کرونا هم مزید بر علت شد چون رکودی را بر این بازار حاکم کرد که پس از بازگشایی بازارها، شرایط دگرگون شد.
وی افزود: متأسفانه هنوز هم شرایط نابسامان و قیمت‌ها بدون ثبات است و با این روند، مشتریان هم کاهش‌یافته چون قدرت مالی مردم به خرید این اجناس کفاف نمی‌دهد جز افرادی که خریدهای ضروری داشته باشند.
ایمانی تصریح کرد: تا زمانی که قیمت دلار ثابت نشود شرایط بازارها به‌ویژه ب