فرهنگ عامل اصلی دانایی، توانایی و پویایی ملل

مهناز ملکی ریزی فرهنگ را عامل اصلی دانایی، توانایی و پویایی ملل دانست و اظهار کرد: فرهنگ از عوامل شکل دهنده و سازنده هویت و باورهای جوامع مختلف بشمار می‌آید و توجه ویژه، همیشگی و بسزای ادیبان، نویسندگان، شاعران و دلسوزان فرهنگ و ادب از جمله مواردی است که اهمیت این مقوله را برای همگان بیشتر آشکار می‌کند.

وی با بیان اینکه واژه‌ فرهنگ، پیش از شاهنامه نیز در کتب و اسناد ایرانی به چشم می‌خورد، افزود: پیش از فردوسی، رودکی و دقیقی این واژه را در شعر خود آورده‌اند به گونه‌ای که در تاریخ بلعمی و دیباچه‌ شاهنامه‌ی ابومنصوری نیز به این واژه برمی‌خوریم و این مهم خود نشان دهنده و نمایانگر اهمیت و توجه ویژه به فرهنگ در ایران و نزد ایرانیان است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: با نگاهی دقیق‌تر به تاریخ ایران و جهان و مطالعه سرگذشت جوامع و ملل و علل پیروزی و پیشرفت یا شکست و پسرفت به وضوح به این نکته می‌رسیم که رد پای فرهنگ، اصالت فرهنگی، توجه به امور و اصول سازنده و نگهدارنده فرهنگ و توجه حاکمان، زمامداران، مسئولان و دست‌اندرکاران در هر دوره و زمان بر اقتصاد، سیاست، اجتماع، نوع زندگی، پرورش جامعه خلاق و نواندیش اثر داشته است.
وی ادامه داد: تلاش وصف ناپذیر بزرگان عرصه فرهنگ و ادب همواره در جهت زنده نگهداشتن و ماندگاری این مهم و رساندن آن به دست آیندگان بوده، چراکه آنان معتقد بوده و هستند که هویت فرهنگی، نوع گفتار، منش، رفتار، کردار و آئین زندگی یک ملت است.
ملکی اضافه کرد: ایران در طول تاریخ از فرهنگی بسیار ثروتمند و توانمند برخوردار بوده و این خود رمز مانایی و زیبایی آن شده است، اما چون هویت فرهنگی پدیده‌ای پویاست همواره در معرض تحولات و آسیب‌هایی قرار می‌گیرد.
وی عنوان کرد: با ورود فناوری‌های جدید و رسانه‌های مجازی مختلف بی شک ترکش این آسیب‌ها بر بدنه فرهنگ و ادب و هنر اصابت خواهد کرد که گاه خواسته یا ناخواسته باعث بروز مشکلات متعدد در زمینه‌های مختلف و گاه بیگانگی و دوگانگی فرهنگی می‌شود.
این استاد زبان و ادبیات فارسی پاسداشت فرهنگ و چگونگی حفاظت از آن را امری ضروری دانست و خاطرنشان کرد: فرهنگ شناسی و فرهنگ پروری موضوعی است که می‌توانیم با آن از دستاوردهای ناشی از فرهنگ کشور که به دست ما رسیده همچون گوهر ارزش حفاظت کرده و به دست آیندگان برسانیم و در این مسیر نباید کوتاهی شود چرا که باعث جاودانگی، مانایی و زیربنای اصلی یک ملت و کشور، فرهنگ آن است.
وی متذکر شد: مهم‌ترین نهاد تأثیر گذار در این حوزه خانواده است، اما خانواده هم باید با آموزه‌های قابل درک و فهم از فرهنگ آشنا باشد چراکه خانواده در بین جامعه زندگی می‌کند و جامعه متشکل از مردم و نهادها و ارگان‌هایی است که خواه ناخواه سازنده، پرورش دهنده و نگهدارنده فرهنگ هستند.
ملکی یادآور شد: هر چند مسئولیت ساماندهی امور فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارت زیر مجموعه آن محول شده است، ولی مؤسسات فرهنگی، تشکل‌های مختلف اعم از سیاسی، اقتصادی، ارگان‌های دولتی، نهادها و سازمان‌های اداری و غیر اداری نیز به نوعی باید خود را ملزم به انجام و اجرای کار فرهنگی بدانند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی افزود: رسانه‌های جمعی امروزه مهم‌ترین وسیله حفاظت، نشر و اشاعه فرهنگ غنی یک کشور بشمار می‌آیند از سوی دیگر آموزش و پرورش با نام قدیم اداره فرهنگ بوسیله مهم‌ترین ابزار خود یعنی کتاب و نیروی انسانی توانای خود یعنی آموزگاران، نهادی مؤثر برای ارج گذاری و حفاظت از فرهنگ است.
وی تصریح کرد: توجه ویژه مسئولان و متولیان امر به فرهنگ بومی و اهمیت دادن به هنرمندان و فرهیختگان و بزرگان فعال در این عرصه چه از نظر مالی، چه معنوی یکی دیگر از راه‌های ارتقا، حفظ و اشاعه فرهنگ است که نباید از آن غفلت کرد.
وی اضافه کرد: توجه به فرهنگ، بومی و غیربومی و حفظ و اشاعه آن، اجرای برنامه‌های فرهنگی و هر آنچه مربوط به این مقوله است کار یک نفر یا یک ارگان بخصوص نیست بلکه نیازمند کار جمعی، همگانی و آگاهانه و دلسوزانه است و این مهم مستلزم ارتقای دانش‌های مختلف ادبی، هنری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی افراد است که با نظارت و همدلی مسئولان و مردم محقق خواهد شد.