رفع سد معبرها نیازمند فرهنگ سازی است

هر چه سیمای شهر از هارمونی و زیبایی بیشتری برخوردار باشد، نشاط بصری و روانی در شهر دوچندان خواهد شد و یکی از مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین مبانی رسیدن به آسایش بصری و چشم‌نواز آشنایی شهروندان با تخلفات شهری و همچنین حقوق شهروندی است و باید توجه داشت که رسالت قانون تنظیم روابط اجتماعی، کاستن از تنازعات و جلوگیری از تضییع حقوق افراد است و چنانچه شهروندان آشنایی لازم را از قوانین شهری داشته باشند بسیاری از تخلفات شهری به وقوع نمی پیوندد .

با توجه به تخلفات شهری از جمله سد معبر علاوه بر نقض حقوق شهروندی سلامت روانی و زیبایی شهر را دچار اخلال کرده و موجب آسیب رسانی به شهر و تهدید سلامت اجتماعی آن می‌شود با امیر برومند از کارشناسان حقوق و سرپرست سابق واحد اجرائیات شهرداری زرین شهر گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید :

اساسا ملاک جرم دانستن یک عمل چیست و آیا سد معبر جرم است؟

آرمان شهروندان داشتن شهری پر نشاط و بدون تخلف است و در این مسیر هر فرد با احساس مسئولیت و رعایت قوانین می تواند گامی مؤثر برای تحقق این آرمان بردارد .

طبق قانون ، شهرداری‌ موظف است از معابر به عنوان ملک عمومی حفاظت کرده و آن را برای استفاده عموم آماده نگه داشته و از تجاوز به میدان ها، پارک ها و باغ های عمومی که حق طبیعی هر شهروندی می باشد، جلوگیری کند .

براساس ماده ۶۹۰ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی هرگونه تجاوز، تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت از حق در املاک دولتی، وابسته به دولت، شهرداری‌ها و اوقاف مستوجب یک ماه تا سه سال حبس است، از سوی دیگر طبق ماده (۵۵) قانون شهرداری‌ها به این دستگاه اجازه داده شده برای برچیدن بساط سد معبر که از مصادیق مزاحمت است، اقدام کند؛ لذا ایجاد مزاحمت جرم است .

البته سد معبر مصادیق زیادی دارد که سدمعبر صنوف، وانت بارهای دوره گرد و ثابت، دست فروشی، ریختن مصالح ساختمانی، نصب داربست، توقف وسایل نقلیه و... از آن جمله است .

وظایف و جایگاه قانونی مدیریت شهری در خصوص برخورد با تخلفات شهری چیست ؟

در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی شهری ایران، شهرداریها مسئول مستقیم نظارت، کنترل، هدایت و ساماندهی سیما و منظر شهری در چارچوب قانون هستند و برهمین اساس نقش مهمی در انتظام و سامان‌دهی فضای شهرها بر عهده دارند از این رو می‌توان گفت وظیفه شهرداری شناخت،معرفی تخلفات شهری و آموزش شهروندان در این زمینه است .

بر اساس تبصره یک بند دو ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها سد معابر عمومی و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از فضای میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسب، سکنی و یا هر عنوان دیگری ممنوع بوده و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری کرده و در رفع موانع موجود و آزاد کردن معابر و اماکن توسط مأموران خود اقدام کند .

طبق تبصره شش ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها نیز فضای تمام معابر شهری در اختیار شهرداری‌هاست و اشخاص نمی‌توانند هیچ معبری را تصرف کنند و اگر این اقدام در قالب نصب هرگونه مانع انجام شود شهرداری نسبت به آزادسازی معبر اقدام کرده و موانع را جمع‌آوری می‌کند .

سد معبر، در منظر عمومی هم موجب آلودگی بصری و برهم خوردن آرامش شهر و شهروندان و مخدوش شدن مبلمان شهری می‌شود بر اساس شاخص‌ها و آمارهای موجود، انجام اقدامات پیشگیرانه و مشارکت شهروندان منجر به کاهش تخلفات شهری خواهد شد از این رو چنانچه شهروندان،آموزش شهروندی را به درستی فراگرفته و خود را در برابر فضای شهر مسئول بدانند قطعا آسیب هایی که سلامت شهر را تهدید می کند به شکلی محسوس کاهش خواهد یافت و براساس نظر کارشناسان، شهر خالی از اشکالات و تخلفات شهری وقتی محقق می شود که خود شهروندان عامل و ناظر باشند .

برهمین اساس در گام نخست باید به سمت گسترش فرهنگ همیاری و تعامل سازنده شهروندان و مدیریت شهری گام برداشت و یکی از سیاستهای شهرداری زرین شهر در رفع تخلفات شهری انجام اقدامات پیشگیرانه و فرهنگ‌سازی لازم بین شهروندان و صنوف بوده تا بتوان آمار تخلفات شهری را کاهش داد .

آیا تخلیه نخاله‌های ساختمانی نیز از مصادیق سد معبر است؟

طبق قانون شهرداری‌ها تخلیه مصالح ساختمانی و نخاله‌ها در پیاده‌رو و خیابان تخلف است و بر اساس ماده 12 آیین نامه پیش آمدگی های ساختمانی در گذرها ریختن مصالح بنایی و امثال آن در خارج از حریم ملک مطلقا و در حریم ملک و در مدتی که زائد بر حد ضرورت باشد ممنوع است .

تخلیه ضایعات و نخاله های ساختمانی در محل های غیر مجاز و سطح شهر، فعالیت خودروهای حمل نخاله و ضایعات ساختمانی بدون رعایت مقررات از جمله حمل و نقل غیر اصولی نخاله و مصالح بدون نصب پوشش مناسب ، رها کردن خودرهای فرسوده و اسقاطی در سطح شهر و فعالیت غیرمجاز گاری ها و خودروهای جمع آوری بازیافت از جمله تخلفاتی است که در این حوزه انجام می شود .

ایجاد خطر، زمینهای بایر، بناهای مخروبه و نیمه تمام وبلاتکلیف یکی دیگر از مصادیق تخلفات شهری به شمار می آید و باید گفت هرگونه اقدام یا بی توجهی که باعث ایجاد خطر برای شهروندان شود و موجبات زحمت و خسارت را برای آنان فراهم کند از نمونه های بارز تخلفات شهری محسوب می شوند.بلاتکلیف گذاشتن زمین بایر یا بناهای مخروبه و غیر مناسب و یا نیمه تمام که منافی با اصول بهداشتی و زیبایی شهر باشد نیز از دیگر نمونه های تخلف است .

از دیگر مصادیق تخلفات می توان به ساخت و سازهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه، تغییر کاربری یا تغییر نوع استفاده از زمین و ساختمان .، تبدیل و تفکیک های غیر مجاز املاک و اراضی، خاک برداری و گود برداری بدون مجوز و فاقد ایمنی و انجام ساخت و ساز بدون رعایت اصول فنی ، شهرسازی و بهداشتی و عدم رعایت اصول ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا اشاره کرد از این رو با توجه به اهمیت موضوع شهرداریها تلاش می کنند با ورود به اینگونه مباحث ضمن تنظیم روابط اجتماعی به سمت کاستن از تنازعات و جلوگیری از تضییع حقوق دیگر شهروندان گام بردارند .

آیا دستفروشی و تکدی‌گری نیز از مصادیق سد معبر به‌شمار می‌آیند؟

دستفروشی یا دوره‌گردی در ایران یک شغل رسمی نیست و حتی به دلیل سد معبر یا تبعات اجتماعی، جزو مشاغل ممنوعه هم شناخته می‌شود.اما روی دیگر سکه دستفروشی تحمل مشکلاتی مانند سرما و برف در فصل زمستان یا گرمای فصل تابستان توسط دست فروشان بوده از طرفی برخی دستفروشان دستشان از سرمایه تهی و امکان کار دیگری ندارند از این رو باید با ساماندهی این افراد و استقرارشان در مکانی مشخص به گونه ای عمل شود که در کنار رعایت قوانین شهری این افراد با آسیب کمتری مواجه شوند .

البته باید به این نکته مهم نیز توجه داشت که دستفروشان تنها عامل سد معبر در شهر نیستند،بلکه برخی کسبه با قراردادن اجناس خود در پیاده‌رو مانع تردد دیگران می‌شوند از این رو قانون، ایجاد و تأسیس اماکن و مشاغلی که باعث بروز مزاحمت برای شهروندان شود و مخالف اصول بهداشتی نیز باشد را تخلف شهری می داند. عدم تناسب فرم ، شکل و متراژ واحدهای تجاری با شغل انتخاب شده و استفاده غیر مجاز از پیاده رو و اماکن عمومی از مصادیق بارز شغل های مزاحم محسوب می شود .

درخصوص معضل فعالیت متکدیان نیز باید گفت متاسفانه برخی از اشخاص سودجو با سؤاستفاده از احساسات دینی و اخلاقی شهروندان و با عناوین و شگردهای خاص اقدام به تکدی گری در سطح شهر می کنند که بسیاری از این موارد در قالب باندهای تکدی گری فعالیت دارند و علاوه بر درآمدهای بالا موجب ایجاد مزاحمت برای شهروندان می شوند .

با توجه به توضیحات ارائه شده می توان گفت سد معبر را چه دستفروشان انجام دهند، چه کسبه و چه راکبان وسایل نقلیه، آتشی است که دودش در چشم شهروندان خصوصا معلولان که برای حرکت و تردد به یاری دیگران نیاز دارند می رود .

آیا پیشنهادی برای جلوگیری و رفع تخلفات شهری دارید؟

در دین مبین اسلام یکی از مسایلی که فراوان به آن تاکید شده، رعایت حقوق دیگران است . بر این اساس از الزامات شهر نشینی در جامعه اسلامی این است که سلب حقوق دیگران را شاهد نباشیم از این رو بهتر است شهروندان قبل از ایجاد شغل جدید موقعیت محل کسب را متناسب با نوع شغلی که تصمیم دارند راه اندازی کنند انتخاب نمایند تا ناچار به استفاده از پیاده رو نشوند چرا که بیرون گذاشتن کالا دلیل افزایش فروش نبوده وآن چه مشتری را جذب می کند زیبایی و نظم واحد صنفی است .این نکته را نباید به دست فراموشی سپرد که قرار دادن اجناس در خارج از چارچوب مغازه و تحت عنوان زیر بالکن خلاف مقررات و ممنوع بوده و شهرداری موظف به رفع موانع موجود می باشد .

صاحبان مشاغلی که دارای سرو صدا ، بوی زننده و دودزا و آلودگی زیست محیطی هستند و به طور کلی مشاغل مزاحم باید در شهرک های صنعتی که با استانداردهای ایمنی در مجاورت شهرها احداث گردیده مستقر شوند .

اگر شهروندان از دستفروشان استقبال نکنند و مایحتاج خود را از اینگونه فروشندگان تهیه نکنند، این مشکل تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد و دست فروشان نیز می توانند با حضور در بازارهای روز که از سوی شهرداری در نقاط مختلف شهر پیش بینی شده و یا خواهد شد نسبت به ارائه اجناس خود اقدام کنند .

یکی از مواردی که قبل از انجام عملیات ساختمانی باید به آن توجه ویژه ای داشت اینست که قبل از خرید ملک به واحد شهرسازی شهرداری مراجعه و از امکان صدور مجوز ساختمان و نیز نوع کاربری و تراکم مجاز زمین مورد نظر اطلاع لازم را به دست آورده د و پس از حصول اطمینان از صحت و عدم بدهکاری عوارض و متعاقب آن انتقال کامل اسناد مالکیت ، با مراجعه مجدد به واحد شهرسازی مراحل قانونی دریافت پروانه ساختمانی را طی نمود .

از آنجائیکه برخی دلالان و زمین خواران و دفاتر املاک غیر مجاز ، اقدام به خرید و فروش غیر مجاز اراضی می کنند ، باید در هنگام خرید به دفاتر املاک معتبر و مجاز مراجعه کرد.از طرفی در طول انجام عملیات ساختمانی جهت همکاری با مأمورین اکیپ های رفع تخلفات ساختمانی ، پروانه ساختمانی و مجوزهای مربوطه را در محل اجرای ساختمان به همراه داشته باشیم .

در بحث نخاله ها و مصالح ساختمانی شهروندان نیاز است پس از انجام مراحل اولیه ساختمان نسبت به انتقال مصالح ساختمانی و آهن آلات به فضای داخلی ساختمان خود اقدام کرد.شهروندان باید جهت حمل نخاله های ساختمانی حاصل از ساخت و سازهای خود به موقع اقدام کنند .

از طرفی مالکین زمین های بایری که محل تخلیه زباله و ضایعات ساختمانی شده است باید در اسرع وقت جهت اطلاع از چگونگی وضعیت زمین به شهرداری مراجعه و مجوز دیوار کشی را اخذ و نسبت به محصور نمودن زمین اقدام کنند.مالکین ساختمان های نیمه تمام و رها شده نیز باید ضمن هماهنگی با شهرداری نسبت به اتمام ساختمان و نماسازی آن اقدام کنند. برای رفع خطر از عابرین، دیوارهای شکسته بناها باید تعمیر و ترمیم شوند. ممانعت از انجام حفاری های غیرمجاز و فاقد اصول ایمنی و علایم هشدار دهنده نیز از جمله موارد مهم در رفع تخلفات شهری می باشد و برای رفع خطر ، کلیه گود برداری ها و حفاری ها می بایست با حفاظ بندی و ایمن سازی کامل محل انجام کار ، در اسرع وقت نسبت به اتمام آن اقدام نمود و به علت احتمال ریزش دیوار و ایجاد خطر برای عابرین از احداث و رها کردن دیوارکشی ها بدون رعایت نکات ایمنی برای مدت طولانی باید خودداری شود .

مالکین بناهای مخروبه نیز می بایست در اسرع وقت ضمن مراجعه به شهرداری با اخذ مجوز لازم نسبت به مناسب سازی ملک اقدام نمایند .

همچنین باید از ایجاد هرگونه مانع فیزیکی ثابت و غیر ثابت غیرمجاز در معابر و پیاده روها خودداری کرد، شهروندان باید خودروهای فرسوده و اسقاطی خود را در پارکینگ و یا در محل های مناسب نگهداری و از رها نمودن آنها در سطح شهر جداً خودداری نمایند .

شهروندان می توانند با اهداء کمک های خود به نهادهای خیریه شناخته شده در سطح شهر آن را به دست نیازمندان واقعی برسانند و از هرگونه کمک به متکدیان خیابانی جداً خودداری کنند .

در پایان متذکر می شوم رفع تخلفات شهری و داشتن شهری زیبا و سالم نیازمند همراهی شهروندان عزیز و محترم بوده و همکاری و همدلی همه دوستان و همکاران فعال در مجموعه مدیریت شهری را می طلبد .